اتاق فرار یا همان اسکیپ روم که یکی از محبوب‌ترین سرگرمی‌های جدید است و می‌توان آن را جزو بازیهای اجتماعی یا همان social games در نظر گرفت از سال 1395 وارد ایران شد. اسکیپ روم یک بازی گروهی است که در این بازی شما وارد یک یا چند اتاق با سوژه و سناریو و به تبع آن دکور مرتبط می شوید و باید با حل معماها و پشت سر گذاشتن چالشهای مختلف به راز آن بازی پی ببرید.

اسکیپ روم ها سناریو و ژانرهای متنوعی دارند و مثل فیلم های سینمایی بازه وسیعی از مخاطبین با سلیقه های مختلف را راضی خواهند کرد. مشابه خیلی از تفریح‌های دیگر، شروع این سرگرمی در ایران از پایتخت بود.

اتاق فرار در تهران

براساس منابع موجود، شرکت‌های مختلفی در تهران مدعی افتتاح اولین اتاق فرار در تهران یا ایران هستند. مجموعه اسکیپ روم دات آی آر (www.escaperoom.ir) با بازی نجات شهر، مجموعه اسکیپ‌می با بازی فرار از زندان و مجموعه میستری هاوس با بازی هوش کثیف در تبلیغات یا در رسانه‌ها، خود را اولین معرفی کرده اند. براساس اطلاعات ارائه شده از این شرکتها، نمی‌توان تاریخ دقیق اولین اتاق فراری که به صورت رسمی در ایران فعالیتش را شروع کرده، مشخص کرد و می‌توان گفت در بازه اردیبهشت تا تیرماه 1395 سه اتاق فرار نجات شهر در عمارت تاریخی دبیرالملک، فرار از زندان در ساختمانی در میدان فلسطین و هوش کثیف در ساختمانی در حوالی خیابان دولت افتتاح شده و هر سه بازی قدیمی‌ترین اتاق فرارهای تهران هستند.

البته ذکر این نکته ضروری است که اتاق فرار هوش کثیف عمری کمتر از شش ماه داشت و مجموعه میستری هاوس خیلی زود از صنعت اتاق فرار در ایران حذف شد. اتاق فرار نجات شهر تا فروردین 1400 به فعالیت خود ادامه داد و اتاق فرار فرار از زندان در میدان فلسطین نیز در اسفندماه 1398 به کار خود پایان داد.

اتاق فرار نجات شهر با موضوع یک حمله تروریستی قریب الوقوع در تهران، یکی از هیجان انگیزترین اتاق فرارهای تهران در 5 سال فعالیت خود بود که در عمارت تاریخی دبیرالملک و با همکاری شهرداری منطقه 12 تهران اجرا شد و توانست چندین هزار نفر از مردم تهران را با این صنعت آشنا کند.

این اتاق فرار توانست مردم زیادی را با محله های قدیمی تهران مثل امام زاده یحیی و خودِ عمارت دبیرالملک (منشی امیرکبیر) آشنا کند. این اتاق فرار الهام بخش طراحان مختلف اتاق فراری است که در سالهای اخیر اقدام به طراحی یا تاسیس بازیهای اتاق فرار در تهران و دیگر شهرستانها کرده اند.

اتاق فرار زندان از مجموعه اسکیپ‌می نیز در ادامه فعالیت این مجموعه در دو نقطه تهران اجرا شد، پاساژ کوروش و خیابان دولت. همچنین این بازی در شهرک توریستی نمک آبرود محبوبِ مخاطبان نوجوان اتاق فرار شد. در ادامه دیگر مجموعه های اتاق فرار مثل بِرِین گیم تهران، انیگما و کیوب نیز به صنعت اتاق فرار اضافه شدند. 

اتاق فرار در شهرستانها

اتاق فرار خیلی زودتر از آنچه پیش بینی میشد به خارج از پایتخت راه پیدا کرد. اولین اتاق فرار خارج از تهران با نام سلول در استان البرز (شهر کرج)، اردیبهشت ماه 1396 افتتاح شد. اتاق فرار سلول با معماهای جذاب و فضاسازی رعب آور و متفاوتی که داشت، خیلی زود به تفریح اول جوانان کرج تبدیل شد و جاده اتاق فرار را در استان البرز هموار کرد.

این اتاق فرار در رابطه با خبرنگاری بود که پیِ به فعالیت یک گروه قاچاق اعضای بدن انسان می‌برد و اطلاعات مکان این گروه را در اختیار شما (به عنوان کارگاه های خبره) قرار می‌دهد و شما باید به محل اختفای این گروه بروید.

اتاق فرار سلول نه فقط در استان البرز، بلکه در مردادماه 1396 در شهر تاریخی اصفهان و در محله آپادانا نیز شروع به کار کرد. این اتاق فرار محبوب را میتوان قدیمیترین اتاق فرار خارج از تهران نام نهاد که تا چندین سال جزو بازیهای محبوب در اصفهان و کرج بود. بازی سلول در هر دو شهر توسط مجموعه اتاق فرار اسکیپ روم دات آی آر راه اندازی شد. شایان ذکر است که اتاق فرار سلول در اصفهان و کرج در بعضی معماها متفاوت اما فضاسازی کلی بازی مشابه و قصه بازی یکسان بود.

و اما شهریور 96، در استان خوزستان و شهر اهواز، اتاق فرار تله با فضاسازی منحصر به فرد به عنوان اولین اتاق فرار دلهره آور در ایران و البته استان خوزستان شروع به کار کرد و تا اواخر سال 98 توانست در دل بازی دوستان اهوازی جا باز کند. اتاق فرار اتاق 44 در شهر کرمان، پناهگاه در شهر مشهد نیز در نوع خود اولین‌های شهرشان بودند.

و اما در استان فارس و شهر شیراز، مجموعه اتاق فرار رازماز با چهار بازی مختلف در اسفندماه 1396 در محله ابیورد شیراز افتتاح شد و توانست خیلی زود با افتتاح اتاقهای فرارهای متنوع در این شهر، رقبای خود را کنار بزند و تا چند سال بزرگترین و شاید بهترین مجموعه اتاق فرار در شیراز باشد. هر چند که کیفیت بازیهای شهرستانها از نظر فنی و معمایی در حد بازیهای اتاق فرار تهران نبود، اما مجموعه رازماز با فضاهای انتظار، کافه و دکورهای جذاب در لابیِ محل بازیها، تجربه خوبی برای مخاطبین خود فراهم کرد. این مجموعه با شیوع ویروس کرونا، کم کم بازیهای خود در شهر شیراز را جمع آوری کرد.

از میان مجموعه های اتاق فرار قدیمی در ایران، دو مجموعه اسکیپ روم دات آی آر و انیگما هنوز با بازیهای جدید میزبان طرفداران اتاق فرار هستند، اما دیگر مجموعه‌های قدیمی مثل کیوب، اسکیپ هوم، بلک باکس، اسکیپمی و چند مجموعه دیگر تقریبا از صنعت اتاق فرار حذف شدند.