طراحی ساختمان – نکات کلیدی و اصول
شنیده‌اید که می‌گویند یک لحظه غفلت، یک عمر پشیمانی؟ این موضوع در مورد طراحی ساختمان نیز صدق می‌کند!. یک طراحی ساختمان خوب می‌تواند آرامش و آسایش را برای شما به ارمغان آورد. بالعکس، اگر ایرادی همچون نورگیری نامناسب، عدم تفکیک فضای عمومی و خصوصی و … در ساختمان وجود باشد هم همیشه شما را آزار خواهد داد.
طراحی ساختمان نیازمند همکاری متقابل بین مهندسین رشته‌های مختلف و تعامل آن‌ها با مالک جهت برآورده کردن خواسته‌های معقول او است. در این راه دانش و تجربه مهندسین مشاور، عامل اساسی در طراحی ساختمان به شیوه اصولی خواهد بود.
اهمیت طراحی ساختمان
امروزه کنترل بسیاری از متغیرهایی که بر عملکرد ساختمان تاثیر می‌گذارند، دشوار یا غیرممکن است. بنابراین می‌توان استدلال کرد که «طراحی بهینه» وجود ندارد. با توجه به پارامترهای زیادی که بر عملکرد یک ساختمان تأثیر می‌گذارند، چگونه می‌توانیم طرح‌هایی ایجاد کنیم که تمام سناریوهای احتمالی را برای ارائه عملکرد بهینه پیش‌بینی کنند؟
به موازات آن، ما در دهه گذشته پیشرفت‌های فوق‌العاده‌ای در متریال و سیستم‌های با کارایی بالا در ساختمان‌سازی داشته‌ایم. بنابراین باید پروژه خود را به پیشرفته‌ترین فناوری‌ها و مصالح مجهز کنیم. آن هم به طوری که ساختمان‌ها به صورت پویا ساخته شوند و در طول زمان با نیازهای کاربران و محیط پیرامونی آن‌ها سازگار باشند.
برخی فکر می‌کنند که اهمیت معماران با قدرتمندتر شدن سیستم‌ها و فناوری‌های ساختمان، کاهش می‌یابد. اما دیدگاه ما این است که نقش معمار به عنوان طراح اصلی یک پروژه ساختمانی هرگز مهم‌تر از این نبوده است. اجازه دهید برخی از دلایل این امر را با شما به اشتراک بگذاریم.
- کار ساختمان‌سازی پیچیده‌تر از قبل شده است.
- امروزه نیاز فوری به ارائه عملکرد سریع و ساخت‌و‌ساز فوری حس می‌شود.
- طراحی بنیادی ساختمان هنوز نقش مهمی در عملکرد کلی آن بازی می‌کند.
- سرمایه نامحدودی برای اجرای پروژه در اختیار نیست و مدیریت منابع تنها با طراحی ساختمان به صورت اصولی میسر می‌شود.
- ابزارهای لازم برای انجام درست کارها در اختیار هستند، اما بدون طراحی مناسب به هدر می‌روند.
مراحل طراحی ساختمان
طراحی و ساخت یک ساختمان جدید در فضای معماری در حال رشد امروز، به یک کار بسیار پیچیده تبدیل شده است. اما یکی از راه‌های قابل کنترل‌تر کردن یک پروژه پیچیده، تقسیم آن به وظایف کوچک‌تر می‌باشد. معماران نیز استراتژی مشابهی با این روش را برای فرآیند طراحی و ساخت به کار می‌برند. ما به طور کلی طراحی ساختمان را به ۵ مرحله پیش طراحی، طراحی شماتیک، توسعه طراحی، اسناد ساخت‌و‌ساز و مدیریت قرارداد تقسیم می‌کنیم.
پیش طراحی
پیش طراحی، مرحله جمع‌آوری اطلاعاتی است که پایه و اساس مراحل طراحی یک ساختمان خواهند بود. هدف اصلی در این مرحله، آگاهی از هر آن چیزی است که در مورد زمین، سبک و نیازهای مشتریان مورد نیاز خواهد بود.
طراحی شماتیک
در این مرحله، ما فرآیند تبدیل برنامه ساخت‌و‌ساز به یک طراحی ساختمانی کارآمد را آغاز می‌کنیم. در مرحله طراحی شماتیک شروع به بررسی مفاهیم طراحی، زمان آزمایش گزینه‌ها و دریافت یک ایده کلی از ظاهر پروژه خواهیم کرد. بنابراین پلان و شکل پروژه شروع به شکل‌گیری می‌کند، اما جزئیات در مورد انتخاب مصالح بعدا مشخص می‌شوند.
توسعه طراحی
ما در این مرحله به طور قابل توجهی بر اساس پلان طبقات و مفاهیم تاییدشده در مرحله قبل، پیش می‌رویم. اولین اولویت در این مرحله، تعریف و توسعه تمام جنبه‌های مهم پروژه و تولید مجموعه‌ای از نقشه‌ها و مشخصات کلی برای استخدام پیمانکاران بالقوه و برآورد هزینه‌های اولیه است.
اسناد ساخت و ساز
در این مرحله ما نقشه‌های طراحی را به مجموعه‌ای کامل و دقیق از اسناد ساخت‌و‌ساز تبدیل می‌کنیم. این نقشه‌ها و مشخصات دارای تمام جزئیات، ابعاد و یادداشت‌های لازم برای انتقال کل هدف طراحی به اجرا هستند. ما نشان می‌دهیم که اجزای ساختمان چگونه باید به هم متصل شوند.
همچنین تمام مصالح، تجهیزات و وسایلی که باید نصب شوند را مشخص می‌کنیم و نقشه‌هایمان را با نقشه‌های مهندس سازه و سایر نقشه‌های مشاوران هماهنگ می‌نماییم.
پروانه ساخت
در طول این مرحله، ما اطلاعات اضافی موردنیاز برای دریافت مجوز ساختمان را به اسناد ساخت‌و‌ساز اضافه می‌کنیم. نشان دادن مطابقت پروژه با کدهای کاربری زمین، ساختمان و سایر دستورالعمل‌ها و مقررات موردنیاز شهرداری صادرکننده مجوز، لازم است.
در این مرحله چیزی جز صبر، از مشتری انتظار نداریم. زیرا هدف ما این است که پروژه شما را تا حد امکان سریع و بدون دردسر به پایان برسانیم. اما طول و هزینه این مرحله بسته به حوزه قضایی، پیچیدگی پروژه، نیازهای خاص منطقه یا فرآیند بررسی طراحی ساختمان می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
سازه فولاد سبک
استفاده از فولاد سبک برای سازه آن دسته از ساختمان‌هایی رایج‌تر است که باید در زمانی بسیار سریع‌تر ساخته شوند. همه مواد آماده به محل کار می‌رسند، بنابراین پس از شروع ساخت‌و‌ساز هرگز نیازی به برش نخواهد بود. تمام تیرها، تیرچه‌ها، ناودانی‌ها و صفحات از فولاد سبک ساخته شده‌اند.
هر قطعه فولادی، توسط یک پوشش گالوانیزه محافظت می‌شود که از آن در برابر عناصر خورنده دفاع خواهد کرد. در حال حاضر، این نوع سازه در ساختمان‌های تجاری بیشتری یافت می‌شود. اما برخی از صاحبان خانه‌ها نیز ترجیح می‌دهند ساختمان خود را با آن بسازند.
انتخاب فولاد سبک به عنوان سازه در طراحی ساختمان مزایای بسیار زیادی را در پی دارد. برخی از این مزایا عبارتند از: استحکام بالا در مقایسه با وزن کم ساختمان، هزینه کم برای ساخت و قابلیت ساخت سریع. این سازه در برابر شعله نیز مقاوم است، بنابراین هرگز نگران آتش گرفتن آن نخواهید بود.
نقطه ضعف فولاد سبک این است که اگر در محل ساخت‌و‌ساز نیاز به تنظیماتی باشد، ابزار مورد نیاز برای برشکاری آن رایج نیستند. زیرا برای ساخت‌و‌ساز با فولاد سبک، به ابزارهای مخصوص برش و بست نیاز است.
سازه فولادی
این سازه یک قاب فولادی کمی متفاوت از فولاد گیج سبک است، زیرا بسیار قوی‌تر می‌باشد و معمولاً برای ساختمان‌های بزرگ‌تر استفاده می‌گردد.
این نوع سازه‌های ساختمانی از ستون‌ها و خرپاهای فولادی ساخته می‌شوند که به راحتی سقف‌ها و کف‌های بزرگ‌تر را نگه می‌دارند. طراحی ساختمان با سازه فولادی را در بسیاری از ساختمان‌های بلند مشاهده خواهید کرد. زیرا آسان است که مواد را با استفاده از جرثقیل بالا ببرند و همه آن‌ها را به سرعت جوش دهند.
از مزایای قاب فولادی می‌توان به قوی بودن، انعطاف‌پذیری در هنگام مونتاژ، جوش آسان برای ساخت سریع‌تر ساختمان و در دسترس بودن همه اجزای آن اشاره کرد. این نوع از سازه برای مناطق مستعد طوفان، زلزله و گردباد عالی خواهد بود. همچنین می‌توان به راحتی مواد آن را بازیافت کرد و در آینده دوباره استفاده نمود. از معایب سازه فولادی می‌توان به خوردگی در مناطق با رطوبت بالا اشاره کرد.
سازه بتنی
ساختمان‌های بلند و پارکینگ‌ها معمولا با استفاده از اسکلت بتنی ساخته می‌شوند، زیرا در مقایسه با بسیاری از مصالح ساختمانی دیگر، قوی‌تر است. در ساخت اسکلت بتنی از ستون‌های بتنی مسلح و همچنین دال‌های بتنی و تیرهای بتنی برای ساخت سازه پشتیبان ساختمان استفاده می‌شود.
منبع: دکوبوم
