سامانه‌های کشف حریق چه نقشی در کنترل آتش سوزی های بزرگ دارند؟
در کنترل آتش‌سوزی‌ها زمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اگر مامورین اطفاء یا سامانه‌های اطفاء حریق به موقع باخبر نشوند آتش گسترش پیدا کرده و کنترل و مهار آن نیز سخت‌تر می‌شود.
به همین خاطر است که اعلان به موقع حریق در لحظات اولیه در کاهش خسارت‌ها نقش بسزایی دارد. آنچه تجربه نشان می‌دهد این است که بسیاری از آتش‌سوزی‌ها در زمانی اتفاق می‌افتند که کسی در محل حضور ندارد و ساعت کاری به اتمام رسیده است.
در برخی محل‌ها که امکان حضور دائمی افراد وجود ندارد باید از تجهیزات کشف و سامانه کشف حریق استفاده شود. ما در این مطلب به بررسی انواع کاشف‌های اعلام حریق می‌پردازیم. مطلبی که به پیشنهاد و الگوبرداری از محتوای وب سایت مرکز اعلام حریق آرات نوشته شده است.
روش‌های کشف حریق در سیستم های جدید
همانطور که گفتیم زمان نقش مهمی در کاهش خسارت‌های جانی یا مالی ناشی از آتش‌سوزی‌ها دارد. کشف و سامانه کشف حریق به موقع می‌تواند از صدمات به افراد و یا از بین رفتن سرمایه‌ی آنها جلوگیری کند. برای اعلام حریق روش‌های متفاوتی وجود دارد که با توجه به امکانات مالی و اهمیت موضوع، از یکی از روش‌های دستی، خودکار یا ترکیبی از این دو استفاده می‌شود. به طور کلی سیستم های اعلان آتش سوزی به سه دسته تقسیم می شوند که دو مدل از آنها بیش از بقیه کاربرد دارند. مدل متعارف که اغلب شرکت های ایرانی فعال در عرصه تولید سامانه های کشف حریق در تولید آن موفق ظاهر شده اند یکی از این مدل هاست. اما مدل دیگری که با توسعه ساخت آسمان خراش ها یا اماکن حساس مثل فرودگاه ها و ... بسیار مورد استفاده قرار میگیرد اعلام حریق آدرس پذیر است. در این مدل امکان نشانه گذاری دقیق تر و موقعیت یابی حریق با ضریب خطایی کمتر امکان پذیر شده است.
روش دستی کشف آتش سوزی
در این روش، کشف و اعلان حریق توسط افراد حاضر، ساکن یا شاغل در محل انجام می‌شود. از مزایای این روش می‌توان به ارزان بودن و سادگی آن اشاره کرد. سامانه‌ی کشف دستی بر اساس امکانات موجود است و شامل موارد زیر می‌شود:
- سامانه کشف حریق دستی از طریق آژیر دستی
- سامانه کشف حریق توسط سامانه‌ی الکتریکی
- سامانه کشف حریق توسط بلندگو
- استفاده از تلفن
سامانه‌ی خودکار کشف آتش سوزی و حریق
سامانه‌های خودکار کشف و سامانه کشف حریق شامل دتکتور، کابل‌های رابط و منبع تغذیه می‌شود. این سامانه حساسیت بالایی دارد و می‌تواند در مراحل اولیه حریق را شناسایی کرده و به مرکز کنترل گزارش کند. انواع دتکتورهای خودکار شامل 4 دسته‌ی زیر می‌شود:
- دتکتورهای حرارتی
- دتکتورهای دودی
- دتکتورهای شعله‌ای
- دتکتورهای گازیاب
در کنار مواردی که ذکر شد نوع خاصی از کاشف های گازهای سمی بین فعالان این عرصه رایج است که به دتکتور گاز کربن مونوکسید معروف است. این قطعه اگرچه در رده محصولات مربوط به دتکتورهای گاز است به صورت جداگانه مورد استفاده و جستجوی کاربران قرار می گیرد و کاربردهای غیر صنعتی و خانگی نیز دارد.
کاربرد و اصول نصب دتکتورها در سیستم‌های کشف آتش سوزی
برای انتخاب و نصب دتکتورها نکاتی هست که باید به آنها توجه شود. مشخصات ارتفاع، فاصله‌ی مجاز و حداکثر مساحت حفاظتی دتکتورهای سامانه کشف حریق مطابق با استانداردهای متفاوتی انجام میگیرد. از جمله‌ی این استانداردها می‌توان به استاندارد IPS-E-SF-260 و استانداردهای NFPA-72 و BS-5834 اشاره کرد که به صورت جداگانه در جدول‌هایی که در ادامه‌ی مطلب می‌آوریم، می‌توانید مشاهده کنید. لازم به ذکر است که محدوده‌های توصیه‌شده‌ی NFPA-72 برای دتکتورهای حرارتی بر اساس ارتفاع مکان و در دتکتورهای دودی بر اساس میزان جریان هوا (تعویض هوا در دقیقه) اعلام شده است. هر کدام از دتکتورها معایب و مزایایی دارند و استفاده از آنها می‌تواند با محدودیت‌های همراه باشد. همه‌ی دتکتورهای مورد استفاده باید دارای یکی از استانداردهای BS-5839 یا استاندارد ملی ISIRI-3706 باشند. هر منطقه‌ی مشخص شده باید حداقل دو دتکتور داشته باشد. مطابق استاندارد کشوری IPS-E-SF-260 حداکثر محدوده‌ی قابل قبول برای دتکتورهای دودی 5 مترمربع به ازای هر دتکتور و 37 مترمربع برای هر دتکتور حرارتی در فضای بسته است.چیدمان و اصول نصب دتکتورها برای هر طبقه باید مجزا و منظم باشد به طوری که هنگام عمل کردن کل محدوده‌ی مورد نظر را پوشش دهند.
کنترل پنل‌های بی‌سیم
تکنولوژی‌های جدید کنترل پنل اعلام حریق مانند تکنولوژی وایرلس (بی‌سیم) و هوشمند به نفع شرکت‌های حفاظت از آتش و همینطور ادغام‌کنندگان امنیتی و فروشندگان سیستم هشدار است. در بیش از نیم قرن، کنترل پنل‌های اعلام حریق از مدارهای دستگاه نشانگر برای ارتباط سیگنال‌های آلارم و نظارت از دتکتورهای سنتی گرمایی یا دودی، سنسورهای مونوکسیدکربن، شاخص‌های سطح آب، سنسورهای دما و ابزارهای دیگر استفاده می‌کردند.
برای این کار، کنتاکت‌های باز نظارت شده در این پنل‌ها از طریق دستگاه‌های متصل تمام جنبه‌های محیط را نظارت و بررسی می‌کردند. کنترل پنل‌های متعارف هنوز هم مورد استفاده قرار میگیرد اما خیلی سریع جایگاه خود را به دو نوع جدید کنترل پنل‌هایی می‌دهد که برای اختصاص یک شناسه‌ی منحصربفرد به هر دستگاه تحت نظارت طراحی شده‌اند و از جدیدترین تکنولوژی در ساخت پنل سامانه کشف حریق بهره برده‌اند. یکی از آنها از تکنولوژی رادیویی بی‌سیم استفاده می‌کند و دیگری از تکنولوژی مبتنی بر داده‌ی کابلی بهره می‌برد.
کنترل پنل‌های بی‌سیم در زمینه‌های مقاوم‌سازی و گسترش موقت برتری دارند. بعلاوه از آنها می‌توان برای تکمیل سیستم موجود برای بهبود اعلان استفاده کرد.
