مسئولیت پذیری کودکان

تعریف مسئولیت پذیری کودکان

موضوعی که شاید نظریه های مختلفی را به خود اختصاص می دهد اینکه تعریف درست از مسئولیت پذیری چیست؟ اینکه کودک بتواند به سراغ کارهایی برود که از سن خودش بیشتر است؟ خیر! کودکان باید در سن و شرایط خود سنجیده شوند و توانایی انها به طور دقیق و قابل قبول مورد ارزیابی قرار بگیرد. مسئولیت پذیری، یعنی فرد بتواند با تفکر و تامل تصمیم بگیرد و طبق تصمیمی که گرفته است به نتیجه درست برسد این موضوع بسیار مهم است که فرد بتواند خود را برای اتفاقات بد آماده سازد! مسئولیت پذیری برای بزرگسال با کودکان فرق دارد. در بین بزرگسالان مسئولیت پذیری جنبه ریسکی بیشتری دارد اما کودکان باید مسئولیت مسائل روزانه را بپذیرند. مثلاً به موقع از خواب بیدار شوند، تخت خواب خود را مرتب کنند، یاد بگیرند ظاهری مناسب داشته باشند، در نظم دهی به کمد خود روال روتینی داشته باشند، در مورد تحصیل و درس و مشقی که دارد دقت کافی داشته باشند و ... .

مطلب پیشنهادی: مشاوره خانواده و تاثیر آن در موفقیت فرزندان

مسئولیت پذیری نقطه روبروی بی نظمی

موضوعی که می تواند معنی مسئولیت پذیری را بهتر مشخص سازد اینکه اگر فرد مسئولیت پذیر نیست احتمالاً بی نظم است! بی نظمی موضوع بسیار مهمی است که در کودکان دیده می شود. مثلاً فرزند شما صبح ها دیر از خواب بیدار می شود، تکالیف خود را جمع نکرده است، شب ها دیر به رختخواب میرود، علاقه ای به مسواک زدن ندارد، علاقه ای به صبحانه خوردن ندارد، از سرویس مدرسه جا می ماند و ... . همه این موارد یعنی فرزند بی نظمی دارید و این یعنی مسئولیت پذیری تعریف درستی برای کودک شما ندارد.

روش های افزایش مسئولیت پذیری در کودکان

تنبیه را برای همیشه فراموش کنید! اینکه به فرزند خود بگویید: " ساعت 7 شد و تو هنوز از رختخواب بیرون نیامدی! دیگر به من ربطی ندارد از سرویس جا ماندی! شماتت کودک شما را عصبی می کند و آینده ای ناروشن برای او می سازد. شما باید به نتایج منطقی روی بیاورید تا بتوانید مسئولیت پذیری در کودک را به حد مناسبی برسانید. یکی از روش هایی که بسیار به شما کمک می کند اینکه فرزند شما حق انتخاب داشته باشد و به او اجازه تصمیم گیری بدهید. در چنین شرایطی پدر و مادر باید تن صدای دوستانه داشته باشند و حسن نیت این افراد مشخص شود. بهتر است اطمینان حاصل کنید که فرزند شما از نیت خوب شما اطلاع دارد. مثلاً اگر کودک شما صبح ها دیر از خواب بیدار می شود و علاقه ای به بیدار شدن ندارد می توانید به او یک ساعت زنگ دار هدیه دهید و همینطور طرز استفاده از آن را نیز به او یاد بدهید. به این ترتیب مسئولیت به موقع بیدار شدن را به او اعلام کرده اید و او حس بزرگ شدن می کند. مثلاً اگر فرزند شما صبحانه نمی خورد و تمایلی به خوردن ندارد بهتر است اجازه دهید کمی گرسنگی بکشد و سعی کند نتیجه طبیعی گرسنگی را ببیند به این ترتیب خود متوجه خواهد شد که صبحانه خوردن به نشاط و سلامت او کمک زیادی می کند.

مطلب پیشنهادی: استعدادیابی راهکاری برای تضمین آینده کودکان

راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری در کودکان

یک سری روش های ساده وجود دارد که مسئولیت پذیری در کودکان را به رشد می رساند به طوری که می توانند کار مفیدی انجام دهند و به نوعی به مشارکت دعوت می شوند. می توانید یک چارت وظایف ساده برای کودک خود ارائه دهید و اگر سطح گرافیکی چارت رعایت شود و از تصاویر جالب استفاده شود نتیجه بهتری خواهید دید. در این چارت می توانید از او بخواهید که چراغ های اضافی خانه را خاموش کند، سطل زباله اتاق خود را طبق زمان مشخص خالی کند و لباس های خود را در کشو مرتب بچیند. در رسیدن به نتیجه مطلوب بهتر است صبور باشید و رفته رفته کارهای بیشتری از فرزند خود بخواهید و به او پاداش بدهید.

از دیگر روش هایی که می تواند مسئولیت پذیری در کودکان را بیشتر کند این است که آنها را شریک مالی بدانید. مثلاً فرض کنید کودک شما دوست دارد یک وسیله گران قیمت برای خود خریداری کند به این ترتیب می توانید مسئولیت پذیری در راستای فضای مالی را به خود اعلام کنید به طوری که نیمی از هزینه  خود را از پس انداز خود پرداخت کند به این ترتیب یاد می گیرد که از وسایل خود محافظت نماید و این موضوع بخش مهمی از حس مسئولیت پذیری در او خواهد بود. مهارت های مختلفی در کودکان به رشد می رسد که باید ترتیب اثر داده شود. شما می توانید مبلغی که به عنوان هفتگی به کودک می دهید در قبال کاری باشد که انجام می دهد، مثلاً اگر گلی در باغچه بکارد بابتش دریافتی داشته باشد و یا در قبال شستن ظرف ها بتوان مبلغی دریافت کند که برای وی جنبه پس انداز داشته باشد. به هر صورت بهترین داد و ستد در راستای مسئولیت پذیری فرد است و می تواند وابسته به مهارت های مختلفی ارزیابی شود.

پذیرش اشتباهات موضوع مهمی است، اینکه کودک یاد بگیرد در برابر کار اشتباهی که کرده است باید یک سری شرایط را دنبال کند و هر نوع غم و رنجی که توسط کار اشتباه به او منتقل می شود را مورد بررسی قرار دهد. مسئولیت پذیری یعنی کودک بتواند کار خوب و بد را به صورت یکجا مدنظر قرار دهد و نسبت به هر دو مورد احساس مسئولیت داشته باشد.

سنین مناسب رشد مسئولیت پذیری

کودکان در محدوده سنی 3 الی 5 سالگی می توانند یک سری انتخاب های درست داشته باشند. مثلاً می توانند برای رفتن به مهدکودک خود لباس مورد پسند خود را انتخاب کنند. از سوی دیگر در مورد نوع تغذیه ای که باید همراهشان باشد باید تصمیم بگیرند. کودک باید بتواند در مورد اسباب بازی های خود تصمیم گیری داشته باشد و اگر به اصطلاح خراب کاری صورت گرفت باید بتواند در تمیز کردن و جمع کردن به خودش تکیه کند. از سوی دیگر فرزند باید یاد بگیرد که می بایست به مادر خود در کار خانه کمک نماید و این موضوع همگی تا پیش از سن مدرسه صورت می گیرد. کودکان از زمان ورود به مدرسه باید مسئولیت های بیشتری را دنبال کنند به طوری که بتوانند کارهای ساده تر در منزل را خود بپذیرند.

اینکه میز شام را بچینند و جمع کنند، مدیریت درستی بر پول تو جیبی خود داشته باشند، تصمیم گیری کنند که چقدر خرج کنند و همینطور با پول هفتگی خود به چه صورت برنامه ریزی کنند. یک سری فعالیت های فوق برنامه برای کودکان در نظر گرفته می شود که می بایست با نظر خودشان باشد تا به رشد خوبی برسد. بهتر است بدانید که انعطاف در کودکان در خصوص پول تو جیبی موضوع مهمی است. نیازها و توقعاتی که از سوی کودکان در نظر گرفته می شود بسیار مهم است، اینکه کودکان بتوانند رویکرد مسئولیت پذیری واقعی داشته باشند و روش های موفق و دو سویه را دنبال کنند.

قوانین و محدودیت ها در این زمینه بسیار مهم است و البته که روش های قانونی در این زمینه دیده می شود که می بایست مورد توجه کودکان قرار بگیرد. از یاد نبرید که سنین نوجوانی برای انتخاب های بزرگ و مسئولیت های حرفه ای دنبال می شود و تصمیم گیری های مشترک خانوادگی را دنبال می کند.

مطالب پیشنهادی دیگر: روشهای درمان افسردگی / درمان حسادت ورزی