۴ اصل مهم در تربیت سگ های گارد و نگهبان

سگ‌های نگهبان به گروهی از نژادهای سگ گفته می‌شود که به دلیل ویژگی‌های ظاهری و بدنی و همین‌طور حس غریزی نگهبانی، می‌‌توانند وظیفه پاسبانی و نگهبانی را به‌خوبی انجام بدهند. افراد زیادی به‌منظور مراقبت از ملک، باغ یا منزل، تمایل به نگهداری و آموزش سگ گارد و نگهبان دارند. اما نکته مهم در نگهداری از این سگ‌ها، بحث آموزش و تربیت کردن آن‌ها برای نگهبانی است.

سگ‌های نگهبان بسیار باهوش و تربیت‌پذیر هستند؛ اما لازم است حتماً طبق اصول درست و صحیح تربیتی آموزش داده شوند تا از پرخاشگری، خشونت و مشکلات رفتاری دیگر پیشگیری شود. در این مقاله قصد داریم در مورد روش صحیح تربیت سگ‌های گارد صحبت کنیم و نکات مهم تربیتی این سگ‌های باهوش را با شما در میان بگذاریم. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

سگ نگهبان به چه سگی گفته می‌شود؟

اغلب سگ‌ها به طور غریزی تمایل به نگهبانی و مراقبت از صاحب و اعضای خانواده دارد؛ اما ویژگی‌هایی مثل هشیاری و گوش‌به‌زنگی، غریزه نگهبانی و جسارت و اعتمادبه‌نفس در برخی سگ‌ها قوی‌تر است و آن‌ها را برای نگهبانی مناسب‌تر می‌کند. یک سگ نگهبانِ قابل‌اعتماد علاوه بر ویژگی‌های رفتاری لازم است چالاکی و توان جسمی و بدنی بالایی نیز داشته باشد؛ به همین دلیل تمام سگ‌های نگهبان، جثه‌ای بزرگ و قوی دارند.

سگ‌های نگهبان عمدتاً برای نگهبانی از املاک یا حتی به‌عنوان سگ گارد شخصی هم تربیت و نگهداری می‌شوند؛ هرچند این سگ‌ها حیوانات خانگی خوبی نیز می‌توانند باشند.

سگ‌های ژرمن شپرد، دوبرمن پینچر، روتوایلر وگریت دین از جمله معروف‌‌ترین نژادهای سگ نگهبان هستند که در ایران نیز محبوبیت زیادی دارند.

ویژگی‌های یک سگ نگهبان خوب و وظیفه‌شناس چیست؟

اگرچه سگ‌های نگهبان به طور غریزی تمایل به مراقبت و پاسبانی دارند؛ اما برای آموزش سگ گارد غریزه به تنهایی کافی نیست و لازم است که تربیت سگ نگهبان از طریق درست و اصولی انجام شود.

برخی از ویژگی‌های یک سگ نگهبان خوب عبارت‌اند از:

• باهوش و هشیار است
• حس محافظت و نگهبانی خوبی دارد
• به صاحب خود و اعضای خانواده وفادار است
• کاملاً اجتماعی است و فرق دوست و غریبه و مزاحم و میهمان را به خوبی تشخیص می‌دهد
• حضور غریبه و مزاحم را به سرعت به صاحبش اطلاع می‌دهد
• با هشیاری و پارس کردن به موقع باعث فراری دادن مزاحم و دزد می‌شود

برخلاف چیزی که شاید برخی افراد فکر می‌کنند یک سگ نگهبان خوب به‌هیچ‌وجه سگ خشن و پرخاشگری نیست؛ بلکه سگی است که کنترل و مدیریت خوبی بر رفتارها و هیجانات خود دارد و بهترین واکنش را در هر موقعیت داشته باشد.

چگونه سگ را نگهبان کنیم؟

آموزش سگ نگهبان مقوله‌ای بسیار حساس و مهم است؛ چرا که کوچک‌ترین اشتباه در تربیت توله‌سگ می‌تواند او را به سگی خشن، پرخاشگر و حتی خطرناک تبدیل کند که به هرکسی (حتی بچه‌ها) ممکن است حمله کند و تهدیدی برای جان آدم‌ها به حساب بیاید.

معمولاً در زمینه تربیت سگ نگهبان دو رویکرد وجود دارد:

1. تربیت توله سگ برای نگهبانی و محافظت (سگ هشداردهنده)
2. تربیت سگ نگهبان بگیر (برای حمله به آدم‌ها!)

البته رویکرد دوم به‌هیچ‌وجه مورد تائید تیم پت پُرس نیست و آن را به هرکسی توصیه نمی‌کنیم؛ چون در اکثر موارد برای نگهبانی از باغ و املاک و منزل، سگ هشداردهنده مناسب‌تر است. اغلب سگ‌های بگیر برای مأموریت‌های ویژه پلیس و ارتش تربیت می‌شوند، اما برای مردم عادی داشتن چنین سگی نه تنها ضرورتی ندارد؛ بلکه می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

تربیت توله سگ برای نگهبانی لازم است از همان تولگی و از سن 8 هفتگی یا دو ماهگی شروع شود و قدم به قدم، اصول لازم برای تربیت سگ نگهبان آموزش داده شود. در ادامه به برخی از مراحل مهم تربیت توله سگ برای نگهبانی اشاره می‌کنیم:

قدم اول: اجتماعی کردن توله سگ

شاید عجیب به نظر برسد؛ ولی اولین قدم در تربیت سگ نگهبان، اجتماعی کردن اوست. سگی که اجتماعی نشده باشد و با آدم‌ها و موقعیت‌های جدید آشنا نشده باشد ممکن است از سر ترس انسان‌‍‌ها را گاز بگیرد یا حتی در مواجهه با خطر فرار کند. البته اجتماعی کردن به هیچ وجه به این معنا نیست که سگ با همه، حتی با مزاحم و دزد نیز رفتار خوبی داشته باشد؛ بلکه به این معناست که سگ به خوبی فرق غریبه دوست و غریبه مزاحم و موقعیت طبیعی و موقعیت غیرطبیعی را تشخیص می‌دهد.

برای اجتماعی کردن لازم است توله سگ را از سن 2 ماهگی به بعد با آدم‌های غریبه، محیط‌های جدید و ناآشنا و حیوانات و موقعیت‌های مختلف به تدریج آشنا کنید تا به خوبی اجتماعی و خوش‌رفتار شود. همچنین آموزش‌های اولیه مثل آموزش دستشویی، آموزش راه رفتن با قلاده و آموزش تنها ماندن را به او یاد بدهید.

قدم دوم: آموزش فرمان‌برداری و اطاعت کردن

مرحله مهم بعدی در آموزش سگ نگهبان، آموزش فرمان‌برداری و فرامین اولیه است. فرمان‌برداری و اطاعت بی‌چون‌وچرا در واقع پایه و اساس تربیت توله سگ برای نگهبانی و سگ گارد محسوب می‌شود.

همچنین آموزش فرامین اولیه نیز جزء مهم‌ترین مراحل آموزش سگ نگهبان است. حتی تربیت حرفه‌ای‌ترین سگ‌های پلیس و ارتش هم از آموزش فرامین اولیه شروع می‌شود. از همان سن 2 ماهگی لازم است آموزش‌هایی مانند: بشین، بیا، بمان، پارس کن و ساکت را قبل از هر آموزش تخصصی دیگری به او آموزش دهید.

قدم سوم: پارس کردن و ساکت شدن به فرمان

سگ‌ها به طور غریزی با مشاهده و شنیدن هرچیزی پارس می‌کنن و نیازی نیست پارس کردن را به آن‌ها آموزش داد. اما نکته بسیار مهم در تربیت توله سگ برای نگهبانی این است که سگ فقط باید به فرمان و دستور شما پارس کند! بنابراین در این مرحله لازم است مفهوم خطر و تهدید را به او آموزش دهید تا یاد بگیرد چه زمانی باید پارس کند و چه زمانی نباید پارس کند.

برای این آموزش، سگتان را قلاده به فضای باز یا مکانی ببرید که احتمالاً با دیدن پرنده و حیوانات دیگر شروع به پارس کردن خواهد کرد. سپس هر زمان سگ شروع به پارس کردن کرد او را تشویق کنید و با دادن خوراکی و تشویق کلامی، کار او را تائید کنید. در مرحله بعد، یک فرمان کلامی مانند «پارس کن» را به آموزش اضافه کنید و هر بار سگ به فرمان شما پارس کرد بلافاصله به او تشویقی بدهید.

برای آموزش فرمان «ساکت» نیز زمانی که سگتان در حال پارس کردن است او را صدا کنید یا حواس او را به چیزی پرت کنید و به محض اینکه سگ ساکت شد سریع او را تشویق کنید و به او جایزه بدهید. به تدریج سگ بین فرمان شما و تشویق شدن ارتباط برقرار می‌کند و به فرمان شما پارس می‌کند و ساکت می‌شود.

قدم چهارم: همیشه از تائید مثبت استفاده کنید!

متأسفانه برخی افراد گمان می‌کنند هرچه با سگ با خشونت بیشتری رفتار کنند او را به سگ نگهبانی تبدیل خواهند کرد. درحالی‌که بهترین و مؤثرترین روش در تربیت سگ نگهبان، استفاده از تائید مثبت و تشویق کردن است. استفاده از تنبیه و خشونت نه‌تنها تأثیری در فرمان‌برداری سگ شما نخواهد داشت؛ بلکه او را به سگی خشن و خطرناک تبدیل می‌کند که ممکن است به هرکس، حتی شما نیز حمله کند.

سگ‌ها به‌طور غریزی بر اساس نتایج رفتارهایشان، یاد می‌گیرند. به‌این‌ترتیب، اگر بعد از انجام کاری تشویق شود و یک خوراکی جایزه بگیرد پس ترغیب به تکرار آن رفتار می‌شود. از طرفی اگر رفتاری هیچ تشویق و جایزه‌ای در پی نداشته باشد، سگ دلیلی برای تکرار آن رفتار پیدا نخواهد کرد.

جمع‌بندی

سگ‌های نگهبان به گروهی از نژادهای سگ گفته می‌شود که هم از نظر توان جسمی و هم از نظر غرایز و خلق و خو برای نگهبانی و پاسبانی مناسب‌تر هستند. نژاد سگ ژرمن شپرد، دوبرمن و روتوایلر از جمله محبوب‌ترین سگ‌های نگهبان در ایران هستند. البته حتی بهترین نژاد سگ نگهبان نیز بدون آموزش و تربیت اصولی نمی‌تواند وظایف نگهبانی خود را به درستی انجام بدهد. آموزش سگ نگهبان مقوله‌ای حساس و مهم است و کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری بزرگی بشود. بنابراین، اگر قصد نگهداری و تربیت سگ نگهبان دارید پیشنهاد می‌کنیم از مقالات آموزشی، کتاب‌های راهنمای تربیتی و همین‌طور مشورت با مربی و دامپزشک استفاده کنید تا بتوانید به بهترین شیوه سگ خود را برای نگهبانی تربیت کنید.