غده تیروئید هورمون‌های تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3) را تولید می‌کند. انواع سرطان تیروئید: پاپیلری (Papillary)،فولیکولار (Follicular)،مدولاری (Medullary)،آناپلاستیک (Anaplastic)

غده تیروئید چیست؟

غده تیروئید به شکل یک پروانه و در جلوی گردن قرار دارد. وظیفه آن، ترشح هورمون هایی است که سرعت سوخت و ساز بدن را کنترل می کنند. اختلالات غده تیرویید با ایجاد خلل در تولید هورمون های تیرویید، منجر به کاهش و یا افزایش سرعت سوخت و ساز بدن می شوند. بنابرین هورمون هایی را که این غده ترشح می کند باید سطح ثابتی در خون داشته باشند.

اگر هورمون های ترشح شده توسط غده تیروئید سطح ثابتی در خون داشته باشند، سوخت و ساز بدن فرد در حد طبیعی خواهد بود و مشکلی ایجاد نمی شود اما پرکار بودن یا کم کار بودن تیروئید، هر دو مشکلاتی را در پی دارند بنابرین نحوه عملکرد غده تیروئید باید در حد نرمال باشد تا مشکلی به وجود نیاید.

بیماری های مرتبط با کم کاری یا پرکاری تیروئید، زیاد هستند و تشخیص آن ها بستگی به شرایط فیزیولوژیک بیمار دارد به همین دلیل بهتر است در صورت بروز نشانه مشکوک به بهترین جراح تیروئید مراجعه کنید.

علائم بارز کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید چیست؟

تیروئید  غده­ی بسیاری کوچکی است به همین دلیل اغلب بیماری­های تیروئید در مراحل اولیه علائم بالینی خاصی ندارند ولی برخی از نشانه های تغییر رفتار می تواند دلیلی برای بروز اختلالات مرتبط با غده تیروئید باشد مانند:

علائم کم کاری تیروئید

1. خستگی
2. تنبلی و احساس کسل بودن
3. افزایش حساسیت به سرما
4. یبوست
5. پوست خشک و رنگ پریده
6. صورت متورم
7. صدای خشن و گرفته
8. افزایش سطوح کلسترول خون
9. افزایش وزن ناخواسته
10. درد، حساسیت و سفت شدن عضلانی
11. درد، سختی یا تورم مفاصل
12. ضعف عضلانی
13. دوره های قاعدگی شدیدتر از حالت عادی
14. ناخن ها و موهای شکننده
15. افسردگی

علائم پرکاری تیروئید

1. کاهش وزن ناگهانی
2. افزایش اشتها
3. عصبانیت و کج خلقی
4. لرزه که معمولا در دست ها و انگشتان دیده می شود.
5. تعریق
6. تغییر در الگوی دفع مدفوع به خصوص افزایش دفع مدفوع
7. خستگی و ضعف ماهیچه
8. اشکال در خواب

تشخیص اختلالات تیروئید توسط پزشک متخصص تیروئید

با انجام آزمایش خون میتوان به اختلالات غده ی تیروئید پی­برد. این آزمایش، سطح هورمون تحریک کننده تیروئید(TSH) را که عملکرد غده تیروئید را تنظیم می کند، تعیین می کند، اگر TSH بالا باشد، به این معنا است که کارایی تیروئید بسیار پایین می باشد (کم کاری تیروئید). در صورتیکه  TSHپایین باشد، عموما به این مفهوم است که تیروئید بیش از اندازه فعال است (پرکاری تیروئید). همچنین آزمایش وجود ندول و مشکلات دیگر تیروئید را نیز بیان می­کند.

درمان بیماری های غده تیروئید

بیماری های خوش خیم مرتبط با غدد تیروئید با مصرف دارو و به مرور زمان به طور کامل درمان می شوند. در بیماری های بدخیم و بیماری هایی که منجر به بروز سرطان می­شوند قبل از خود غده تیروئید اجزای مجاور باید درمان شوند زیرا درمان سرطان تیروئید پس از پیشروی به احشای مجاور کمی سخت است ولی درمان قطعی بیماری های بدخیم غده تیروئید در مراحل اولیه با انجام جراحی تیروئید امکان پذیر است.

علت جراحی تیروئید چیست؟

1. سرطان تیروئید

رایج‌ ترین علت جراحی تیروئید، سرطان است. اگر فردی سرطان تیروئید داشته باشد برداشتن همه یا بخش زیادی از این غده توسط بهترین جراح تیروئید در تهران می تواند به درمان آن کمک کند.

1. گواتر
2. پرکاری تیروئید
3. ندول های تیروئیدی مشکوک

به طور کلی اگر غده تیروئید فرد به طرز غیر طبیعی و آزاردهنده‌ای بزرگ شده باشد و باعث مشکلاتی از جمله تنگی نفس، تورم یا در برخی موارد پرکاری تیروئید بیمار شود، پزشک توصیه می کند همه یا بخشی از غده تیروئید را با عمل تیروئید خارج کنند.

جراحی تیروئید

جراحی تیروئید تحت بیهوشی انجام می­شود و ابتدا در خط عرضی قاعده گردن، بین دو عضله استرنوکلیدومستوئید (SCM) برش داده­ شده و پوست، عضلات و فاشیا از یکدیگر جدا می­شوند تا تیروئید نمایان شود. سپس تیروئید همراه ندول یا همراه تومور از محل خارج می شود.

بعضی از جراحان نیز عمل تریروئیدکتومی را به روش اندوسکوپی انجام می­دهند که در این روش از چندین برش کوچک استفاده می کنند و از طریق آنها یک دوربین کوچک و ابزار جراحی وارد شده و کل یا بخشی از غده تیروئید برداشته می شود.

معمولاً پس از عمل در ناحیه عمل یک یا دو درن ( لوله جهت تخلیه ترشحات از محل عمل ) تعبیه خواهد شد. این درن در دومین روز بعد از عمل و قبل از ترخیص برداشته خواهد شد.

همچنین به طور معمول پس از عمل جراحی تیروئید برای چند ساعت ( طبق دستور پزشک جراح سرطان تیروئید ) ممنوعیت دریافت مواد خوراکی خواهد شد و به محض برطرف شدن تهوع این ممنوعیت به اتمام می رسد.

انواع جراحی تیروئید برای بیمار

1. توتال تیروئیدکتومی: در این نوع عمل جراح کل غده تیروئید و گره های لنفاوی اطراف غده را از بین می برد. بنابرین هر دو لوب غده تیروئید حذف می شوند. اگر بیمار سرطان تیروئید داشته باشد، علاوه بر عمل جراحی درمان های اضافی از جمله ساپرشن­تراپی با هورمون TSH  و ید رادیواکتیو بهترین کار ممکن است.

1. لوبکتومی تیروئید با یا بدون زخم: اگر گره های تیروئید بیمار در یک لوب قرار داشته باشند، جراح فقط آن لوب (لوبکتومی) را حذف می کند. بعد از جراحی، گره خارج شده تحت پاتولوژی میکروسکوپی بررسی خواهد شد تا مشخص شود که آیا سلول های سرطانی وجود دارد یا خیر. اگر سلول­های سرطانی وجود داشته باشد، جراح ممکن است قسمت باقی مانده تیروئید را نیز خارج کند و به اصطلاح توتال تیروئیدکتومی انجام دهد.­

1. ساب توتال تیروئیدکتومی: جراح یک لوب کامل، ایسموس و بخش لوب دیگر (تقریبا کل) غده تیروئید را برمی­دارد. این روش جراحی بیشتر برای پرکاری­ تیروئید ناشی از بیماری گریوز مورد استفاده قرار می گیرد.

اینکه در عمل تیروئید چقدر از غده تیروئید برداشته شود به علت انجام جراحی و نوع اختلال بستگی دارد. اگر فقط قسمتی از تیروئید برداشته شود، این غده می تواند بعد از عمل به صورت عادی به فعالیت خود ادامه دهد اما اگر طی این جراحی کل غده تیروئید برداشته شود، باید روزانه هورمون تیروئید مصرف کنید تا نقش طبیعی غده تیروئید برایتان ایفا کند.

عوارض جراحی تیروئید و به حداقل رساندن آنها

1. خونریزی

انسداد مسیر تنفسی به دلیل خونریزی می تواند منجر به تنگی نفس و ایجاد صداهای غیر طبیعی در حین دم و بازدم شود.

1. عفونت
2. خشونت و گرفتگی صدا

گاهی در طی عمل جراحی به عصب حنجره ای راجعه که در مجاورت غده تیروئید قرار دارد  آسیب وارد می­شود و درنتیجه گرفتگی و خشونت صدا میتواند از عوارض این جراحی باشد

1. آسیب به غدد پاراتیروئید

به دلیل اینکه این غدد در پشت غده تیروئید قرار گرفته اند ممکن است در عمل جراحی تیروئید، غدد پاراتیروئید نیز آسیب ببیند و یا برداشته شوند.  این مسئله منجر به اختلال در متابولیسم کلسیم می شود. به محض کاهش سطح کلسیم سرم، تحریک پذیری اعصاب همراه با انقباض دست­ها و پاها و لرزش ماهیچه ای ( مخصوصاً در اطراف دهان ) اتفاق می افتد. از دیگر علائم کاهش کلسیم سرم؛ کرختی، گزگز، خارش، کرامپ عضلانی و سفتی دست­ها و پاها می باشد. البته اختلالات کلسیم بعد از عمل جراحی تیروئیدکتومی معمولاً موقتی می باشد.

1. استئوپورز ( پوکی استخوان )

به دلیل برداشتن غده تیروئید درمان جایگزینی هورمون تیروئید یعنی تجویز لووتیروکسین برای بیمار صورت می گیرد. مصرف طولانی مدت لووتیروکسین با تاثیر بر استخوانبیمار منجر به ایجاد استئوپورز ( پوکی استخوان ) خواهد شد.

نکات مهم در جراحی تیروئید و توصیه های پزشک متخصص

• مصرف رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات و پروتئین قبل از عمل جراحی بسیار حائز اهمیت است.
• باید از مصرف چای، قهوه و سایر محرک ها اجتناب نمود. (جهت کاهش اسهال)
• بعد از عمل جراحی معمولاً مقدار کمی اشکال در بلع وجود دارد. توصیه می شود نوشیدنی های خنک استفاده شود چرا که به تسکین این ناراحتی کمک خواهد کرد. پس از آن رژیم غذایی نرم مناسب تر است.
• توصیه می شود جهت کاهش تورم طناب های صوتی آرام تر صحبت کرده و از داد زدن خودداری شود.
• توصیه می شود در منزل از آرامش جسمی و ذهنی و تغذیه کافی برخوردار باشید. سعی کنید از غذاهای پرکالری استفاده نمایید.
• بعد از عمل جراحی تیروئید، با قرار دادن دست ها در پشت گردن به هنگام گرداندن سر، از وارد آمدن فشار بر ناحیه برش جراحی جلوگیری کنید.
• بهترین و راحت ترین وضعیت به صورت نیمه نشسته به همراه بالا نگه داشتن سر و حمایت از آن با گذاشتن چند بالش است.
• وقتی می خواهید در وضعیت نشسته قرار بگیرید باید با گذاشتن بالش در زیر سر و گذاشتن دو دست با هم در پشت سر از ناحیه عمل محافظت کنید.

اکثریت پزشکان توصیه می کنند که همه افراد حداقل 5 سال یکبار آزمایشات مربوط به عملکرد غده تیروئید را انجام دهند تا در صورت بروز نشانه ای از اختلال تیروئید، مراحل درمان شروع شود. اگر در مراحل اولیه اختلال غده تیروئید به پزشک مراجعه شود امکان درمان بیماری با دارو وجود دارد ولی اگر بیماری بیش از اندازه پیشرفت داشته باشد و بیمار با علائم ظاهری چون بزرگ شدن جلو گردن ومشکلات جدی بلع روبه رو باشد، نیاز به انجام جراحی می باشد.