مشاوره با دکتر ناطق در بیماری سنگ کلیه
سنگ در کلیه، یک توده جامد یا کریستالی با شکل نامنظم است که اندازه آن می‌تواند از یک دانه شن تا یک توپ گلف متغیر باشد. در برخی موارد ممکن است هیچگاه متوجه حضور آنها نمی شوید، اما در برخی موارد حتی سنگ‌های کوچک نیز می‌توانند منجر به درد شدید در زمان خروج از مجرای ادراری شوند. نوشیدن مایعات ممکن است به این روند که می‌تواند تا سه هفته به طول بیانجامد، کمک کند.
سنگ های بزرگ‌تر در میزنای (لوله‌ای که منجر به انتقال ادرار از کلیه به سمت مثانه می‌شود) گیر می‌کنند. در چنین شرایطی، سنگ منجر به خونریزی و جلوگیری از خروج ادرار می‌شود. شما برای سنگ‌هایی که به صورت خودبخودی دفع نمی‌شوند، نیاز به جراحی دارید.
به گفته دکتر شهریار ناطق متخصص ارولوژی و جراح کلیه احتمال بروز سنگ کلیه در طول زندگی بین ١۰ تا ١۵% است و بستگی به جنس، نژاد و محل زندگی دارد. احتمال ایجاد سنگ کلیه در مردان ۲ الی ۳ برابر زنان است.
پیشگیری از سنگ کلیه
فاکتورهای خطر مختلفی برای بروز سنگ‌های کلیه وجود دارد که عبارتند از:
- عدم مصرف مایعات به میزان کافی
- داشتن رژیم غذایی که حاوی موادی هستند که منجر به تشکیل سنگ می‌شود (به عنوان مثال فسفات در گوشت، ماهی، لوبیا و سایر غذاهای غیر از پروتئین)
- سابقه خانوادگی
- انسداد در مجرای ادراری
بیماری هایی که منجر به تشکیل سنگ کلیه می شوند؟
برخی از شرایطی پزشکی نیز منجر به افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه می‌شود. دلیل این امر، احتمال افزایش یا کاهش سطح موادی است که در تشکیل سنگ کلیه نقش دارند. این شرایط عبارتند از:
- هایپرکلسیوری (سطح بالای کلسیم در ادرار)
- فشار خون بالا
- دیابت
- چاقی
- پوکی استخوان
- نقرس و سیستیک فیبروزیس
- کیست‌های کلیوی
- بیماری‌های پاراتیروئید
- بیماری التهابی روده و اسهال مزمن
- برخی روش‌های جراحی نظیر جراحی کاهش وزن و یا سایر جراحی‌های معده و روده
داروهایی که احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش میدهند.
برخی از داروها منجر به افزایش خطر تشکیل سنگ می‌شوند. این داروها عبارتند از:
- داروهای ادرارآور (قرص آب)
- ضد اسیدهای بر پایه کلسیم (برای درمان پوکسی استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرند)
- سریکسوان (crixivanÒ)(داروی مورد استفاده برای درمان عفونت‌های HIV)
- توپامکس و دیلانتین (TopamaxÒ و DilantinÒ) (داروهای مورد استفاده برای تشنج)
- سیپرو (CiproÒ) (آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین)
- سفتریاکسون (آنتی بیوتیک)
چه غذاهایی برای کلیه، سنگ ساز هستند؟
تعدادی از مواد غذایی نیز می‌توانند منجر به افزایش خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی شوند. این غذاها عبارتند از:
- گوشت و مرغ (پروتئین‌های حیوانی)
- سدیم (رژیم غذایی با نمک بالا)
- قندها (فروکتوز، ساکاروز و شرت ذرت)
آیا سنگ کلیه عامل ژنتیکی دارد؟
بله، متاسفانه سنگ کلیه می‌تواند بصورت وراثتی به فرد منتقل شود.
تشکیل سنگ کلیه چقدر طول میکشد؟
فرد ممکن است سنگ کلیه را برای چندین سال، بدون داشتن علائم خاصی داشته باشد. تا زمانی که این سنگ‌ها در محل خود در کلیه قرار دارند، شما هیچ احساسی نخواهید داشت. درد ناشی از سنگ کلیه معمولاً زمانی شروع می‌شود که سنگ به بیرون از کلیه حرکت میکند. در برخی موارد اما ممکن است سنگ‌ها به سرعت و در عرض چند ماه تشکیل شوند.
متداول‌ترین نوع سنگ کلیه؟
شایع‌ترین نوع سنگ کلیه، سنگ اگزالات کلسیم است. این سنگ زمانی ایجاد می‌شود که کلسیم و اگزالات در ادرار شما با هم ترکیب شوند. این وضعیت زمانی بروز می دهد که میزان بالایی از اگزالات و میزان کمی از کلسیم را داشته باشید و مایعات کافی نیز مصرف نکنید. سنگ‌های ایجاد شده توسط اسید اوریک نیز شایع هستند. این سنگ‌ها از مواد طبیعی به نام پورین تشکیل می‌شوند که به عنوان محصول جانبی پروتئین‌های حیوانی (گوشت، مرغ و ماهی) به حساب می‌آید.
لازم به ذکر است در صورت داشتن تعدادی سنگ شما ممکن است یک سنگ با منشا اگزالات کلسیم و سنگ دیگر با منشا اسید اوریک را داشته باشید.
علت تشکیل سنگ کلیه؟
سنگ‌های کلیه از ترکیبات موجود در ادرار شما تشکیل می‌شود. این ترکیبات که به صورت سنگ ترکیب می‌شوند، به طور معمول از سیستم ادراری عبور می‌کنند. در صورتی که این ترکیبات به دلایلی نظیر حجم ناکافی ادرار دفع نشوند، غلظت آنها افزایش یافته و منجر به کریستاله شدن می‌شود. این وضعیت معمولاً در نتیجه عدم نوشیدن آب کافی ایجاد می‌شود. ترکیبات تشکیل دهنده سنگ عبارتند از:
- کلسیم
- اگزالات
- اسید اوریک
- فسفات
- سیستین (نادر)
- گزانتین (نادر)
این ترکیبات و سایر مواد شیمیایی برخی از مواد زائدی هستند که از بدن شما دفع می‌شوند.
علایم سنگ کلیه چیست؟
مهمترین علایم سنگ کلیه شامل مشاهده خون در ادرار و یا درد است. میزان دردی که شما تجربه می‌کنید و محل آن وابسته به محل قرارگیری و اندازه سنگ است. سایر علایم عبارتند از:
- درد کولیکی شدید
- ناتوانی برای ادرار کردن (زمانی که سنگ مجرای ادراری را مسدود کرده است)
- حالت تهوع/استفراغ
- ادرار ابری و تیره با بوی بد، تب، لرز یا ضعف که ممکن است علامت عفونت شدید باشد.
- مشاهده خون در ادرار
بیشتر سنگ‌های کلیوی دوره کودکی در کلیه باقی می‌مانند ولی در حدود یک سوم از آنها از کلیه حرکت کرده و در میزنای قرار می‌گیرند. سنگ‌های باقی مانده در کلیه، اگرچه معمولاً بدون درد هستند، ولی می‌توانند منبع عفونت‌های ادراری عود کننده باشند. سنگ‌هایی که در میزنای قرار گرفته‌اند نیز منجر به ایجاد درد کولیکی شدید می‌شوند.
درمان سنگ کلیه
اغلب، درمان سنگ کلیه با سنگ شکن برون اندامی ESWL که یک روش کاملاً غیرتهاجمی است صورت می گیرد. در این روش بیمار، در حالت بیهوشی قرار گرفته و امواج صوتی با فرکانس‌های اختصاصی بر روی سنگ برای خرد کردن آنها به قطعات کوچکتر برای دفع در حین ادرار استفاده می‌شود.
تشخیص سنگ کلیه
1_ روش‌های تصویربرداری:
جراح کلیه ممکن است برای تشخیص سنگ کلیه از سونوگرافی، رادیولوژی و سی تی اسکن برای مشاهده اندازه، شکل، محل و تعداد سنگ‌ها کمک بگیرد. این آزمایش‌ها به پزشک برای انتخاب بهترین روش درمان کمک می‌کنند.
2_ آزمایش خون:
آزمایش خون وضعیت عملکرد کلیه‌ها، بررسی از نظر وجود عفونت و نیز مشکلات بیوشیمیایی که منجر به تشکیل سنگ کلیه می‌شوند را مشخص میکند.
3_ آزمایش ادرار:
این آزمایش به منظور بررسی علایم عفونت و نیز بررسی سطح مواد تشکیل دهنده سنگ کلیه صورت می‌گیرد.
برای مشاوره و پرسش و پاسخ با دکتر شهریار ناطق در زمینه بیماری های ارولوژی و مشکلات کلیوی می توانید روی لینک زیر کلیک کنید:
