تهران در محاق گسل‌های لرزه‌زایی

تهران و مجموعه شهرهای پیرامون آن، در گستره اثر گسل‌های لرزه‌زایی همچون گسل‌های شمال تهران و مشا در سوی شمال - شمال شرقی و گسل‌های پارچین و پیشوا در بخش جنوبی خود قرار می‌گیرند.

به گزارش ایلنا، گستره تهران میان خود نیز دربردارنده مجموعه‌ای از پاره گسل‌ها و پدیده‌های کم و بیش خطی است که از برخی از آنها با نام های نیاوران، محمودیه، داوودیه، در بخش های شمالی شهر و ری و کهریزک در بخش جنوبی شهر یاد می‌شود.

در گذشته با استناد بر زمین لرزه‌های تاریخی منسوب به ری و نواحی پیرامون آن و شواهد و پدیده‌های زمین ریختی، بیشتر این ساختارهای خطی که گاه با پرتگاه آشکار نیز همراه هستند در میان پهنه آبرفتی جنوب تهران در شمار افرازهای گسله دسته‌بندی شده‌اند.

از آن میان، می‌توان به مجموعه شمال ری و کهریزک به عنوان شاخص‌ترین آنها در بخش جنوبی تهران و ری اشاره داشت. بود یا نبود گسل‌های ری و کهریزک از دیدگاه لرزه زمین‌ساختی و زمین‌شناسی شهری، بسیار با اهمیت است.

گسل‌های اصلی تهران عبارتنداز:

گسل مشا:گسل مشا که از شمال شرقی تهران، از آبعلی تا بعد از کلاک در کرج ادامه دارد و تمام شمال تهران را دربر می‌گیرد. این گسل یکی از گسل های بنیادی البرز مرکزی است و در شمال تهران قرار گرفته است که از بخش میانی حوضه رودخانه جاجرود با یک راستای جنوب شرقی – شمال غربی، عبور می‌کند.

گسل ری:این گسل درجنوب تهران نیز که در صورت فعالیت پرتلفات‌ترین گسل کشور و شاید جهان ممکن است باشد، از جاده خاوران شروع و با گذر از دولت آباد و حرکت روی جاده کمربندی تهران در حد نصاب کوره‌های آجرپزی چهار دانگه پایان می‌یابد.

مناطق ابن بابویه، میدان بروجردی، بزرگراه آزادگان، میدان معراج، صالح آباد، جنوب بزرگراه آیت‌الله سعیدی، مناطق جنوبی یافت‌آباد، باغ چهاربری بر روی گسل شهر ری قرار دارند. متاسفانه این گسل در صورت بروز زلزله به منطقه‌ای باتلاقی تبدیل شده و نشست خواهد داشت.

گسل شمال تهران:گسل شمال تهران از لشکرک و سوهانک شروع شده تا فرحزاد و حصارک و از آنجا به سوی غرب امتداد می‌یابد. این گسل در مسیر خود، نیاوران، تجریش، زعفرانیه، الهیه و فرمانیه را در بر می‌گیرد.

در منطقه شمال تهران نیز دارآباد، اقدسیه، پاسداران، کاشانک، قیطریه، کلاهدوز، بزرگراه صدر، دزاشیب، میدان تجریش، سعدآباد، زعفرانیه، ولنجک، نمایشگاه بین‌المللی، مقدس اردبیلی، دره پونک، بزرگراه نیایش تا سولقان روی گسل‌های شمال تهران، نیاوران و محمودیه قرار دارند.

گسل ملاصدرا:تک گسل ملاصدرا از خیابان شریعتی تا شهرک غرب انتقال یافته، محلات ونک، میرداماد، سعادت آباد و شهرک غرب را ناایمن ساخته است.

احداثبرج میلاد نیز دقیقا در مجاورت این گسل صورت گرفته است. مناطق میدان ونک، حقانی، ملاصدرا، چمران، ایران زمین در شهرک غرب نیز بر روی گسل داوودیه قرار دارند.

گسل کهریزک:گسل کهریزک به شکل دیواره بلندی از ۱ تا ۱۰ متر در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر ری دیده می‌شود. این گسله از شمال آبادی سلطان‌آباد در غرب کهریزک تا شمال شمس‌آباد در شرق کهریزک دیده می‌شود. به سمت شرق و غرب این گسله در زیر رسوبات جوان رودخانه‌ای و دشت‌ ناپدید می‌شود.

خطر زمین لرزه‌های قوی که تهران را تهدید می‌کند، زمین لرزه‌هایی هستند که از جنبش دوباره و حرکت احتمالی گسل‌های فوق به وجود می‌آید.