لرزه‌های مرگبار فلات ایران
ایران روی کمربند زلزله خیز «آلپ» قرار گرفته و به همین دلیل به دفعات ایران شاهد به وقوع پیوستن زلزله‌های ویرانگری بوده است.
زلزله یکی از مخرب‌ترین سوانح طبیعی، قرن‌هاست به عنوان تهدیده کننده حیات انسان و دیگر جانداران کره زمین به حساب می‌آید. این پدیده در باورهای مذهبی و سنتی اکثر اقوام جهان جایگاه ویژه‌ای دارد.
به گزارش ایلنا، نام زمین لرزه در قرآن کریم هم به میان آمده است. «إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا»(آنگاه که زمین به لرزش خود لرزانیده شود) آیه ۱ از سوره زلزال.
علت این پدیده طبیعی آزاد شدن انرژی شیمیایی ناشی از جدا شدن ناگهانی گسل‌های پوستهٔ زمین است. فلات ایران یکی از کانون‌های زلزله خیز سراسر جهان به شمار می‌آید، به نحوی که بخش عظیمی از نوار زلزله اوراسیا در کشورمان قرار دارد.
در واقع ایران روی کمربند زلزله خیز «آلپ» قرار گرفته و به همین دلیل به دفعات ایران شاهد به وقوع پیوستن زلزله‌های ویرانگری بوده است. این گزارش به زلزله‌های ویرانگر فلات ایران که در تاریخ بلایای طبیعی ثبت شده‌اند اختصاص دارد.
مرگبارترین زلزله‌های تاریخ ایران
۲۲ دسامبر سال ۸۵۶ میلادی برابر با ۱۶ذ شعبان ۲۴۲ هجری قمری، بزرگترین زلزله تاریخ ایران با ۷.۹ ریشتر در دامغان اتفاق افتاد. قربانیان این زلزله در متون تاریخی ۲۰۰ هزار نفر ذکر شده‌اند.
۲۳ آگوست سال ۸۹۳ میلادی برابر با دوم جمادی‌الثانی ۲۸۰ هجری قمری در اردبیل زلزله‌ای روی داد که۱۵۰ هزار قربانی گرفت. البته قدرت این زلزله ثبت نشده است.
۱ سپتامبر ۱۹۶۲،۱۰ شهریور ۱۳۴۱ زلزله ای با قدرت ۷.۳ ریشتر در ساری رخ داد که در پی آن ۲۹۴ روستا به کلی از بین رفت و ۱۰۰هزار کشته برجا گذاشت.
۲۱ اوت ۱۰۴۲ میلادی برابر با ۲۵ ذی‌الحجه ۴۲۱ هجری قمری در تبریز، زلزله‌ای با قدرت ۷.۶ ریشتر، ۴۰ هزار قربانی گرفت. ضمن اینکه ۱۸ نوامبر ۱۷۲۷ در همین شهر زلزله‌ای که قدرت آن ثبت نشده، ۷۷ هزار قربانی گرفت.
۷ ژوئن ۱۷۵۵ مصادف با ۲۶ شعبان ۱۱۶۸ در کاشان زلزله‌ای روی داد که ۴۰ هزار کشته داد. قدرت این زلزله هم ثبت نشده است.
۲۳ ژانویه ۱۹۰۹، اول محرم ۱۳۲۷ در سیلاخور منطقه بروجرد زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر ۶ هزار قربانی گرفت.
۱۰ ژوئیه ۱۹۰۹، ۲۱ جمادی الاول ۱۳۲۷ در نواحی مرکزی فلات ایران زلزله ای با قدرت۷.۳ ریشتر پنج هزار ۵۰۰ قربانی بر جا گذاشت.
۲۵ مه ۱۹۲۳،۹ شوال ۱۳۴۱ در تربت حیدریه زلزله‌ای با قدرت ۷.۵ ریشتر، دو هزار و ۲۰۰کشته برجای گذاشت.
اول مه ۱۹۲۹،۲۱ ذیقعده ۱۳۴۷ در نواحی غرب ایران زلزله‌ای با قدرت ۷.۴ ریشتر، ۳۳ هزار و ۳۰ قربانی گرفت.
۶ می ۱۹۳۰،۱۶ اردیبهشت ۱۳۰۹ هجری شمسی زلزله‌ای با قدرت ۷.۲ ریشتر در سلماس دو هزار و ۵۰۰ کشته برجا گذاشت.
۲۷ نوامبر ۱۹۴۵،۶ آذر ۱۳۲۴ زلزله ای با ۸.۲ ریشتر بلوچستان و سواحل شمالی دریای عمان را لرزاند. این زلزله حدود ۴ هزار کشته داشت و بخش‌هایی از کراچی هند را هم لرزاند.
۵ اوت ۱۹۴۷،۱۳ مرداد ۱۳۲۶ در پانس بلوچستان ایران زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر ۵۰۰ قربانی گرفت.
۱۲ فوریه ۱۹۵۳،۲۳ بهمن ۱۳۳۱ تورود در نزدیکی دامغان زلزله‌ای با قدرت ۶.۵ ریشتر اتفاق افتاد که ۹۷۰ قربانی داشت.
۲ فوریه ۱۹۵۷،۱۳ بهمن ۱۳۳۵ زلزله‌ای با قدرت ۷.۴ ریشتر در سراسر استان مازندران ۲ هزار کشته برجا گذاشت.
۱۳ دسامبر ۱۹۵۷،۲۲ آذر ۱۳۳۶ در صحنه کرمانشاه زلزله ای با ۷.۳ ریشتر ۲هزار قربانی گرفت.
آوریل ۱۹۶۰ در شهرستان لار زلزله ای که قدرت آن ثبت نشده به قوع پیوست که ۴۵۰ قربانی نیز داشت.
سپتامبر ۱۹۶۲ در بوئین زهرا در نزدیکی تهران زلزله‌ای با قدرت ۷.۱ ریشتر بیش از ۱۱ هزار قربانی داشت.
۱۰ فوریه سال ۱۹۶۵ در شهر بستان آباد، زلزله‌ای با قدرت ۵.۱ ریشتر ۲۰ قربانی گرفت.
۳۱ آگوست سال ۱۹۶۸ در شهر فردوس در استان خراسان رضوی، زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر حدود ۱۰ هزار قربانی برجا گذاشت.
۱۰ آوریل ۱۹۷۲ زلزله‌ای با قدرت ۷.۱ ریشتر در جنوب ایران ۵۰۵۴ قربانی گرفت. این زمین‌لرزه موجب ویرانی ۱۰۰۰ کیلومتر مربع شد.
۲۱ مارس سال ۱۹۷۷ زلزله‌ای در جنوب کشور با قدرت ۶.۹ ریشتر به وقوع پیوست. در پی این زمین‌لرزه ۱۶۷ نفر کشته و ۳۵ روستا ویران شدند. در منطقه بندرعباس ۷۰۰۰ نفر بی سرپناه شدند و نکته قابل تامل این که بعد از ۹۰ دقیقه، پس لرزه‌ای با قدرت ۶ ریشتر موجب ویرانی هرچه بیشتر منطقه شد.
آوریل سال ۱۹۷۷ زلزله‌ای در منطقه اصفهان رخ داد که شدت آن به ثبت نرسید و ۹۰۰ کشته برجا گذاشت.
۱۶ سپتامبر ۱۹۷۹ در شهر طبس زلزله‌ای با قدرت ۷.۸ ریشتر ۱۵ هزار قربانی گرفت.
۱۱ ژوئن سال ۱۹۸۱ در جنوب ایران(کرمان) زلزله‌ای با قدرت ۶.۹ ریشتر ۳ هزار قربانی گرفت.
۲۸ جولای سال ۱۹۸۱ در جنوب ایران(کرمان)، زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر ۱۵ هزار نفر کشته داشت.
۲۰ ژوئن ۱۹۹۰ زلزله‌ای با قدرت ۷.۴ ریشتر در منجیل و رودبار همزمان با برگزاری رقابت‌های جام جهانی ۱۹۹۰،۴۰ تا ۵۰ هزار قربانی گرفت. در پی این زمین‌لرزه ۶۰ هزار زخمی، ۴۰۰ هزار نفر بی سرپناه در منجیل و رودبار برجا ماند و تقریبا تمام سازه‌ها از بین رفت.
در خلخال و نوشهر صدمات سنگینی به شهر وارد شد و در تهران نیز لرزه‌هایی محسوس بود. قدرت این زلزله ۷.۴ در مقیاس ریشتر بوده و حتی قسمت‌هایی از تبریز و اراک و مرزهای شمال غربی ایران و کشورهای همسایه لرزید.
متاسفانه پس لرزه‌ای که روز بعد از زمین لرزه با قدرت ۵.۳ ریشتر زمین را لرزاند سبب شد تا ۲۰ تن از ساکنان شهر منجیل و لوشان کشته شوند.
۲۸ فوریه سال ۱۹۹۷ زلزله اردبیل با قدرت ۵.۵ ریشتر ۱۱۰۰ قربانی گرفت.
۱۰ می سال ۱۹۹۷، در شهر بیرجند و قائن زلزله‌ای با قدرت ۷.۱ ریشتر ۱۶۱۳ قربانی گرفت.
۱۴ مارس سال ۱۹۹۸، در شهر گلباف کرمان زلزله‌ای با قدرت ۶.۶ ریشتر ۵ قربانی گرفت.
۲۲ ژوئن سال ۲۰۰۲ زلزله‌ای با قدرت ۶.۵ ریشتر در ابهر و غرب ایران ۲۶۱ قربانی گرفت.
۲۶ دسامبر سال ۲۰۰۳ زلزله‌ای هولناک در بم با قدرت ۶.۶ ریشتر دست کم ۴۰ هزار قربانی گرفت.
۲۸ می سال ۲۰۰۴ زلزله‌ای در استان مازندران، حد فاصل شهرهای فیروزآباد، کجور و مرزن آباد با قدرت ۶.۳ ریشتر دست کم ۳۵ قربانی گرفت. صدمات جانی و مالی این زمین لرزه محدود بوده و یکی از علل آن، تراکم کم جمعیت در پیرامون مرکز زمین لرزه است. لرزش ناشی از این رویداد در بخش‌های وسیعی از کشور حس شد؛ در تهران نیز مردم را دچار وحشت کرد.
۲۲ فوریه سال ۲۰۰۵ در شهر زرند زلزله‌ای با قدرت ۶.۴ ریشتر دست کم ۶۰۲ قربانی گرفت.
۲۷ نوامبر ۲۰۰۵ در شهر قشم زلزله‌ای با قدرت ۶ ریشتر ۱۳ قربانی گرفت.
۳۱ مارس ۲۰۰۶ در شهر بروجرد زلزله‌ای با قدرت ۶.۱ ریشتر ۷۰ قربانی گرفت.
۱۰ سپتامبر سال ۲۰۰۸ زلزله ای با ۶.۱ ریشتر ۷ قربانی گرفت.
۲۷ آگوست ۲۰۱۰ در شهر دامغان زلزله ای با قدرت ۵.۹ ریشتر ۱۹ قربانی گرفت.
۲۰ دسامبر سال ۲۰۱۰، زلزله‌ای با قدرت ۶.۵ ریشتر در حسین‌آباد ۱۱ قربانی گرفت.
۱۵ ژوئن سال ۲۰۱۱ زلزله‌ای با قدرت ۵.۳ ریشتر در شهر کهنوج، ۲ قربانی گرفت.
۱۱ آگوست سال ۲۰۱۲ در استان آذربایجان غربی ۳ زمین لرزه که بزرگ ترین آن ۶.۲ ریشتر قدرت داشت روی داد. در پی این زلزله ۳۰۶ نفر کشته شدند.
