تحلیلگر موسسه کپلر در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد؛
برندگان بازار آشفته نفت؛ از آسیا تا اروپا/ آیا رسیدن به نفت ۱۰۰ دلاری نزدیک است؟
کشورهای شرق آسیا در شرایط قیمت پایین نفت توانستند از فرصت استفاده کنند و واردات را افزایش داده تا ذخایر نفتی‌شان را پر کنند، از سوی دیگر کشورهایی مثل نروژ، برزیل و گویان از توافق اوپک سوءاستفاده کردند تا تولید خود را افزایش دهند.
همایون فلکشاهی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره شرایط ترمیم قیمت نفت اظهار داشت: اوایل سال 1399 به علت عدم تعادل در بازار نفت قیمت‌ها کاهش شدید و قابل توجهی داشتند. این اتفاق در آمریکا به پدیده بی‌سابقه‌ای رسید، به طوریکه قیمت‌ها برای چند ساعت به منفی 40 دلار رسیدند. اما از آن زمان تاکنون بازار نفت به شرایط بهبود بازگشته و قیمت‌های کنونی برای تعادل بازار انرژی منطقی‌تر به نظر می‌آیند.
دلایل بهبود نسبی بازار
وی ادامه داد: دلایل این بهبود را می‌توان به پایان دادن قرنطینه در بزرگترین اقتصاد جهان از جمله ایالت‌متحده، اروپا و هند و همچنین توافق اوپک‌پلاس برای کاهش دادن 10 میلیون بشکه در روز مرتبط دانست. اما از طرف دیگر کشورهای شرق آسیا در شرایط قیمت پایین نفت توانستند از فرصت استفاده کنند و واردات را افزایش داده تا ذخایر نفتی‌شان را پر کنند. به عنوان مثال چین با وارد کردن 10 میلیون و 600 هزار بشکه در روز از طریق دریا رکورد واردات نفت از طریق دریا را در ماه می شکست.
آیا رسیدن به نفت 100 دلاری نزدیک است؟
تحلیلگر موسسه بین‌المللی موسسه کپلر در ارزیابی رسیدن نفت به قیمت 100 دلاری گفت: به نظر بنده هنوز زود است که به نفت 100 دلاری اشاره کنیم زیرا تقاضای نفت در جهان هنوز بهبودی کامل نیافته است و امکان اینکه چند سال طول بکشد تا به سطح قبل از کرونا برسد، زیاد است. در حال حاضر تقاضای بنزین و گازوئیل در کشورهای غرب اروپا هنوز حدود 30 درصد از زمان قبل کرونا کمتر است.
وی افزود: یک نشانه ضعیف بودن تقاضا در سطح ذخایر نفتی دنیا حجم نفتی است که در خشکی و نفتکش‌ها ذخیره شده است اگر کل ذخایر خشکی و دریایی ماه جون را در نظر بگیریم هر روز حدود دو میلیون بشکه در اضافه شده است. این به این معنا است که تقاضا نفت هنوز نسبتا ضعیف است. اما به هر حال بازار نفت یک بازار تعادلی است، اگر سرمایه‌گذاری در حوضه اکتشاف و تولید نفت در طولانی‌مدت به اندازه کافی نباشد، می‌توانیم دوباره انتظار نفت 100 دلاری را داشته باشیم، اما از سوی دیگر بخش نفت شیل آمریکا بدنبال این است که چاه‌های جدید که حدود 5000 حلقه است تکمیل کند، این کار اثر قابل توجهی روی عرضه نفت خواهد گذاشت و انتظار نفت 100 دلاری را دورتر خواهد برد.
شیل می‌ماند یا می‌رود؟
فلکشاهی درباره احتمال خروج نفت شیل از دور تولید گفت: در کوتاه‌مدت تولید نفت شیل کاهش شدیدی پیدا کرده و در کل تولید آمریکا حدود دو میلیون بشکه نفت در روز کم شده است، اما شرکت‌های شیل از دور تولید خارج نمی‌شوند زیرا حدود 5000 چاه حفر شده اما تکمیل نشده در اختیار دارند و می‌توانند با تکمیل کردن این چاه‌ها به تولیدشان اضافه کنند. امسال برای اولین بار تعداد چاه‌های تکمیل‌نشده در بهار افزایش پیدا کرده است، برای تکمیل کردن این چاه‌ها نیاز به تکنولوژی و هزینه بالایی است که این هزینه قیمت نفت 25 دلار پوشش داده می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: دلیل این که شرکت‌های شیل این چاه‌ها را تکمیل نمی‌کنند به افت سریع تولید مربوط است، تولید یک چاه نفت شیل بعد از 6 ماه کاهش گسترده‌ای پیدا می‌کند و به همین دلیل شرکت‌های شیل منتظر بهترین موقع هستند تا این چاه‌ها را تکمیل و تولید را افزایش دهند. نکته دیگه هم این است که به علت افت فعالیت شرکت‌های خدمات نفت هزینه خدمات نفتی احتمالا کاهش قابل توجهی خوهد داشت و این به معنای هزینه کمتر برای شرکت‌های شیل آمریکا است. موضوع دیگه به وضعیت بدهی این شرکت‌ها مربوط است، همچنین دولت ترامپ و بانک‌مرکزی آمریکا چندین بار گفته‌اند که حاضر هستند از شرکت‌های شیل حمایت مالی داشته و مخصوصا هزینه بدهی‌شان را کاهش دهند.
توافق تولیدکنندگان اصلی و سوء استفاده کوچکترهایِ بازار
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه درباره توافق اوپک و اوپک‌پلاس و تاثیر آن بر بهبود اوضاع نفت بیان کرد: کشورهای عضو اوپک‌پلاس چاره‌ای جز کاهش شدید تولید را نداشتند. یکی از این دلایل این است که تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ونزوئلا تا حدی اثر داشته و دیگر نمی‌توان انتظار داشت که تولید این دو کشور پایین‌تر بیایید. در دوره‌های قبل توافق اوپک کشورهای عضو می‌توانستند به توافق پایبند نباشند، اما این‌بار چاره‌ای جز کاهش تولید نبود. با اینکه این توافق و عملکرد یکی از راه‌حل اصلی بهبود بازار نفت محسوب می‌شود یک تصمیم پرریسک نیز است. کشورهایی مثل نروژ، برزیل و گویانا از توافق اوپک سوءاستفاده کردند تا تولید خود را افزایش دهند. در ماه‌های اخیر صادرات نروژ به بالاترین میزان خود در تاریخ نفت این کشور و به حدود یک میلیون و 300 هزار بشکه در روز رسیده است. فراتر از این موضوع هدف گرفتن سهم بازار اوپک به ویژه شرق آسیا است. صادرات نفت نروژ به چین به 400 هزار بشکه در روز رسیده در حالی که این کشور در شرایط عادی هیچوقت نفتی به چین صادر نکرده است.
واکسن کرونا نفت را هم درمان می‌کند
وی درباره روند بازگشت تقاضا به شرایط قبل از توافق کاهش تولید اظهار داشت: تنها کشف یک واکسن و پایان شیوع کرونا می‌تواند بازار را به شرایط قبلی برگرداند. اگر یک واکسن ضدویروس کرونا ساخته و در اکثر نقاط دنیا توزیع شود بازار نفت کم و بیش به شرایط قبلی خوهد رسید، در غیر این صورت با تغییرات اساسی بازار مواجه خواهیم شد.
فلکشاهی یادآور شد: تغییر در رفتارهای مردمی در جهان نیز می‌تواند ساختار بازار را عوض کند. مثلا مردم از خودرو خصوصی بیشتر استفاده کنند، یا اینکه تقاضای بنزین خودرو از زمان قبل بالاتر باشد، این تغییرات ساختاری می‌تواند عواقب همیشگی بر بازار نفت بگذارد و به پایه قیمت‌های نفت سنگین و سبک صدمه بزند. همچنین طرح عملیاتی پالایشگاه‌ها می‌تواند تغییرات مهمی پیدا کند. بحران کنونی می‌تواند برای دولت‌هایی که توانایی دارند فرصتی برای پیاده‌سازی کمک دولتی برای خرید خودروهای با سوخت پاک‌تر ایجاد کند. در کل به نظر می‌رسد بازار نفت بتواند در 2021 یا 2022 به تعادل برسد و در سال 2023 به کمبود تولید مواجه شویم. در هر حال این مسئله بستگی به رفتارهای اساسی مصرف نفت مردم، سیاست‌های دولت‌ها و سرمایه‌گذاری شرکت‌های نفتی در اکتشاف و تولید در سال‌های آینده دارد.
