شرق تهران پرلرزه‌ترین منطقه پایتخت است/ وقوع 14 زلزله بالای 2.5 ریشتری، پس از زمین‌لرزه دماوند/ اثر گسل مشاء بر سایر گسل‌های تهران

علی بیت الهی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با اشاره به اظهاراتی مبنی بر اینکه پس از وقوع زلزله 5.1 ریشتری دماوند گسل مشاء فعال شده است، اظهار داشت: اینکه این گسل پس از وقوع زلزله دماوند فعال شده، عبارت کارشناسی شده‌‌ای نیست.

وی گفت: گسلی که آبرفت ها را قطع کرده و در طول 10 ساله گذشته زلزله ایجاد کرده، فعال بوده است. روند انباشت تنش و فشار در لایه‌های زمین یک امر تدریجی است که در مرحله‌ای موجب شکستگی لایه‌های زمین می‌شود. هر چند این دوره در زمین شناسی دوره کوتاهی است اما در مقابل عمر انسان این روند 10 ساله دوره طولانی محسوب می‌شود.

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: زمین لرزه ناشی از شکست لایه‌های زمین و این شکست ناشی از حرکت پوسته‌های قطعاتی زمین است که نسبت به هم حرکت می کنند که در نهایت باعث شکستگی در زمین می‌شود که به آن گسل گفته می‌شود.

بیت الهی با بیان اینکه طول شکستگی برخی از این لرزه‌ها به 60 کیلومتر می‌رسد، ادامه داد: زمین لرزه نیازمند وجود فشار و تنش بالایی است که تجمیع این تنش به یک دوره زمانی نیاز دارد و گذشت این مدت به معنای سکون گسل نیست.

وی با تاکید اینکه گسل مشاء گسل فعالی بوده کمااینکه در سال گذشته هم چند زلزله کوچک منطبق با این گسل رخ داده است، افزود: این زلزله‌های کوچک به معنای شکستگی‌های کوچک است اما از وقوع این خردلرزه‌ها باعث می‌شود که بخشی از نیروهای تجمیع شده آزاد شود و زلزله‌های بزرگ‌تر دیرتر رخ می‌دهد.  

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در پاسخ به این سوال که آیا وقوع زلزله در حریم گسل مشاء می‌تواند منجر به تحریک سایر گسل‌های تهران شود، تاکید کرد: بخش شرقی تهران به ویژه 30 کیلومتری مرز شرق تهران در حوالی جنوب دماوند و روستایی به نام ایرا محل تلاقی دو گسل مشاء و گسل شمال تهران است و جزو منطقه های خطرناک در تهران محسوب می شود.

بیت الهی گفت: در نقشه تهران می‌بینیم که تعداد زلزله ها در شرق تهران بیشتر است و هرچه از سمت شرق تهران که در امتداد گسل مشاء است به سمت مرکز و غرب می‌رویم تعداد زلزله‌ها کمتر می شود چنانکه زلزله به بزگی 4.1 سه سال گذشته در تهران  هم در حوالی فیروزکوه بوده است.

وی افزود: در واقع فعالیت های لرزه های معمول حاصل تجمع فشار در لایه های دورنی زمین است و این تنش در گسل مشاء به گسل شمال و ری هم وارد می‌شود و آنها هم  پتانسیل لرزش را دارند. با این تفاسیر در تئوری‌های بنیادی مفاهیم زلزله ممکن است تنش در یک گسل باعث تحریک سایر گسل‌ها هم شود. اما اگر بخواهیم با مستندات در این باره حرف بزنیم تا کنون این رخداد اثری بر سایر گسل‌ها را نشان نداده است.

بیت الهی ادامه داد: بر مبنای مانیتورینگ زلزله‌های رخ داده هنوز دیده نشده است که ارتباطی بین گسل مشاء و سایر گسل‌های تهران پس از وقوع زلزله دماوند ایجاد شده باشد. البته باید این موضوع را هم در نظر داشته باشیم که تجهیزات و امکانات ما برای رصد لحظه‌ای زلزله ها محدود است اگر این تجهیزات به روز را در اختیار داشتیم می‌توانستیم با مستندات بهتری در این باره اظهار نظر کنیم.

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره تعداد پس لرزه‌های رخ داده پس از وقوع زلزله 5.1 ریشتری دماوند گفت: دو آمار در این زمینه وجود دارد. امار اول به زلزله‌های با بزرگی 2.5 ریشتر و بیشتر مربوط می‌شود که در این مدت 14 زلزله با ریشترهای 2.5 تا 3.9 رخ داده‌است.

وی افزود: امار دوم مبتنی بر زلزله‌های کمتر از 2.5 ریشتر است که چیزی حدود 50 تا 60 زمین لرزه بوده‌است.

بیت الهی تاکید کرد: کسی نمی‌تواند بگوید پس ازاین زلزله با ریشتر بالای 5.1 رخ می‌دهد یا نه. اما احتمالات و تجربه می‌گوید زلزله 5.1 ریشتری پیش لرزه نبوده‌است. البته هر چه تعداد پس لرزه‌ها بیشتر باشد احتمال وقوع زلزله بزرگ‌تر کمتر خواهد بود.