استفاده از سهام به تنهایی موجب توسعه نمی‌شود/ بازار مشتقات ارزی در بازار سرمایه اختلال ایجاد می‌کند

عباس هشی در گفت‌وگو با ایلنا در مورد نقش و اهمیت ابزارهای مالی مشتقه در بازار سرمایه گفت: ما در بازار بورس دو بازار اولیه و ثانویه داریم، معمولا تامین مالی مستقیم و تزریق پول به واحد اقتصادی، از طریق بازار اولیه انجام می‌شود در حالیکه خریدوفروش سهام و اوراق بین خریدار و فروشنده سفته بازی است که تاثیری در تزریق پول به واحد اقتصادی ندارد. از همین روی در همه کشورها به سمت بازار اولیه حرکت می‌کنند تا منابع مالی مستقیما در اختیار واحد اقتصادی قرار بگیرد.

وی ادامه داد: البته غیر از اوراق سهام در بورس، اوراق و ابزارهای مشتقه جدیدی مانند اوراق قرضه که در کشور ما اوراق مشارکت است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برحسب ضرورت مقررات اسلامی استفاده از اوراق بدهی، اوراق مساقات،... در سال‌های اخیر هم در دستور کار قرار گرفته است و از زمان آقای صالح‌آبادی به مرور وارد بازار شده است.

هشی تصریح کرد: چون اصولا اوراق مشتقه براساس عملیات بانکداری ربا در دنیا تنظیم شده است، از همین روی استفاده یکجا از اختیار خرید سهام، اختیار فروش سهام، قرارداد آتی ( Forward contract)، ... ربا محسوب می‌شود. برای همین به مرور سازمان بورس زمینه صدور چنین اوراق مشتقه‌ای را براساس مبانی عقود اسلامی تنظیم کرده که اقدام مناسبی بود. باید توجه داشت که معامله سهام به تنهایی سقف معینی دارد و بستر توسعه نمی‌شود در حالی‌که شرکت‌های بورسی به طور دائم به منابع مالی نیاز دارند، بنابراین وجود ابزارهای مشتقه کمک فراوانی به نظام بازار سرمایه خواهد داشت.

این کارشناس اقتصادی در مورد استفاده از بازار مشتقات ارزی گفت: باید توجه داشت که در کشور ما بخشی از ارز انحصارا در اختیار دولت و بخش دیگر در دست صادرکنندگان است. به باور بنده این مورد آنقدر شبهات دارد که نه تنها نتایج مثبتی نمی‌تواند داشته باشد حتی این روند بازار سرمایه را هم مختل می‌کند. معاملات ارزی زمانی در بورس استفاده می‌شود که فرد در برابر بدهی و وام از مدل هجینگ برای آینده یک قرارداد آتی  تنظیم می‌کند.

وی ادامه داد: این اقدام زمانی موثر است که ناشی از عرضه و تقاضا باشد تا در عمل هجینگ روی آن حساب باز کرد در حالیکه در کشور مثلا در فروردین سال گذشته از ارز ۴۲۰۰ تومانی رونمایی می‌کنند و غیر از آن را قاچاق می‌دانند که در نهایت به دلیل عدم عرضه ارز توسط بانک مرکزی و صادرگنندگان، دلار ۴۲۰۰ تومانی در تیر ماه به بالای ۱۲ هزار تومان افزایش می‌یابد و نتیجه آن هم گرانی و از بین رفتن اعتماد مردم به دولت در اثر مشکلات معیشتی و کوچک شدن سفره‌ها است.