«سی‌ان‌جی» و چیزهایی که از آن نمی‌دانیم

به  گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، شاید بتوان برای پاسخ به این پرسش ها صفحه های زیادی را سیاه کرد.اما آنچه مسلم است این است که حتما یک منظور وهدفی از این تبلیغات وجود دارد که ورای تصورات اولیه ماست.ما کار نداریم که این اهداف چیست و فقط می خواهیم خودمان دست به کار شویم و ته و توی قضیه را درحد وسعمان در بیاوریم.

سی‌ان‌جی همان گازی است که وقتی در خانه هستیم برای پخت و پز و گرمایش از آن استفاده می کنیم، اما این بار آن را فشرده می کنیم تا جای بنزین در خودروهای ما را بگیرد.در حقیقت وقتی گاز طبیعی کمپرس می شود جای کمتری را هم اشغال می کند.تولید این سوخت هم نسبت به تولید بنزین دنگ و فنگ کمتری دارد.قیمت تولید آن هم پایین تر از هزینه های تولید بنزین است. پس از این لحاظ هم می‌تواند برای ما مزیتی داشته باشد. سی‌ان‌جی تقریبا یک سوم قیمت بنزین خرج بر می‌دارد. حمل و نقلش کم خطرتر است. آلایندگی محیط زیستی اش بسیار بسیار پایین‌تر از بنزینی است که انواع و اقسام سموم را در هوا می پراکند.

خودرو سازان یا کارگاههای مجاز می توانند یک باک مخصوص در عقب خودرو تعبیه کرده و با نصب مدارات و تجهیزات ساده ای، موتور خودرو را برای استفاده از این سوخت ارزان آماده کنند.با این کار ماشین ما دوگانه سوز می شود.

با این حال پرسش ها همچنان باقی می مانند.چرا سی ان جی آنطور که باید جای بنزین را نگرفته است؟ خصوصا در خودروهایی که عموما کار خدمات همگانی ما را انجام می دهند.وانت ها ، تاکسی ها، اتوبوس ها ، مینی بوس ها و کامیون ها چرا اقبال کمتری به این دوگانه سوز کردن خودرو خود نشان می دهند؟ صرفنظر از این که بسیاری از زیر ساخت های لازم برای استفاده از این سوخت ایجاد نشده اما، واقعیت این است که خیلی از مردم هنوز از سی ان جی اطلاعات لازم را در اختیار ندارند.

یک مشکل دیگر هم تبلیغات منفی در باب سی ان جی است.متاسفانه تصاوی رحوادثی که در خصوص اتوموبیل های دوگانه سوز بوجود آمده بی آنکه ریشه یابی درستی شده باشد در شبکه های مجازی دست به دست می شود و همان اندک کسانی که نسبت به استفاده از گاز بجای بنزین اقبال نشان داده اند را هم دچار تردید می کند.با یک پیگیری ساده می توان متوجه شد که انفجارها به علت دستکاری های غیر فنی بوده است، اما نوک پیکان انتقاد به رویکرد استفاده از سی ان جی در خودرو نشانه رفت.

از سوی دیگر فقدان فرهنگسازی در استفاده از این ماده سوختی نیز مزیدی بر علت است.رانندگانی که سال هاست عادت کرده اند باک خودروهایشان را از بنزین و گازوییل پر کنند، چندان علاقه ای به این که سوخت جدیدی را مورد استفاده قرار دهند ندارند.اما یک نگاه ساده به کشورهای دیگر به ما نشان می دهد که غفلت ما از این سوخت نسبتا جدید، کلاه بزرگی را سر ما گذاشته است.می گوییم نه؟ پس چگونه است که چین،آمریکا، نروژ، هند، پاکستان، آرژانتین، برزیل، ایتالیا، کلمبیا، تایلند وبسیاری از دیگر کشورهای جهان نسبت به  استفاده ازاین سوخت به جای بنزین اشتیاق نشان می دهند؟براستی ما چه چیزهایی از سی ان جی نمی دانیم که باید بدانیم؟

رجوع به مطالب منتشر شده تا سال ۱۳۸۹ به ما نشان می دهدکشورهای جهان به شکلی جدی موضوع گاز سوزکردن خودروها را در دستور کار خود قرار داده اند.

اول از ایتالیا شروع می کنیم که  نخستین کشور جهان در استفاده از گـاز طبیعـی برای سوخت خودروها بوده است. در آستانه جنگ جهانی دوم در این کشورفعالیت های تحقیقاتی برای راه اندازی خودروها با سوخت گاز طبیعی آغاز شد و خودروهای بسیاری در ایتالیا از سال ۱۹۳۰ از گاز طبیعـی استفاده میکردند.

وضعیت فعلی ایتالیا نتیجه یک تجربه طولانی اسـت و مـی توانـد بـرای کـشورهایی کـه برنامـه گازسوزکردن خودروها را در پیش دارند مفید باشد

لازم است به وضعیت گاز سوز کردن خودرو ها در آرژانتین هم اشاراتی داشته باشیم که هم اکنون  در زمـره موفـق تـرین کـشورها در این زمینه محـسوب می شود و با داشتن بیش از ۱۲۴۳۰۲۴ خودروی گازسوز و تأسیس ۱۱۰۵ جایگـاه سـوخت گیری رتبـه اول خودروهای گازسوز را به خـود اختـصاص داده اسـت.

جالب است که فعالیـت خودروهـای گازسـوز در این کشور بـا تبـدیل خودروهای دولتی و عمومی آغاز گردید ودر این میان مؤثرترین ابزار تفاوت فاحش میان قیمـت سـوخت هـای مختلف بود.

اما دربرزیل نیز حدود ۳۲ میلیون وسیله نقلیه تردد می کنند و خودروهای مسافربری و کامیونهای سبک اجازه استفاده از سوخت هـای دیزلـی را ندارنـد و مجـوز سـاخت وسـایل نقلیـه سبک گازوییلی تنها برای صادرات تأیید می شود.

اخبار منتشره در رسانه ها حاکی است در برزیل همزمان با استفاده از گـاز طبیعـی بـه صـورت گـسترده، برنامه های گازسوز کردن خودروها هم شروع شد.

در سال ۱۹۹۵ اعلام شد که گاز طبیعی میتواند برای تمام انواع حمل و نقل جاده ای در برزیل استفاده شود در صورتیکه پیش از آن تنها مؤسسات تاکـسیرانی و اتوبوسـرانی مجـاز بـه اسـتفاده ازخودروهای گازسوز بودند. نیروی پلیس نیز موظف شد وسـایل نقلیـه اش را گازسـوز کنـد. در سـال ۱۹۹۷ برنامه های گازسوزکردن خودروها با یک جهش نسبی همراه بود به گونه ای که تعداد خودروهادر سال ۲۰۰۲ به ۳۲۰ هزار خودرو و تولید ماهانه ۶۰۰۰ خودرو رسـید.

اما در هندوستان گاز سوز کردن خودرو ها قصه پرهیاهویی داشت که شنیدنش بد نیست. ماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی در شماره های ۱۱ و ۱۲ ،بهمن و اسفند ۱۳۸۹ نوشت: در هندوستان از سـال ۱۹۹۴ گـازفشرده به عنوان سوخت جایگزین برگزیده شد و برنامه های توسعه و گـسترش زیرسـاخت هـا آمـاده شد.

در سال ۱۹۹۸ دولت هند اعلام کرد که تمام خودروهای تجاری شامل اتوبوس‌ها و تاکـسی‌هـا می‌بایست تا سال ۲۰۰۱ از گاز طبیعی فشرده به جای گازو ییل استفاده کنند. در غیـر ایـن صـورت ازرفت و آمد آنها جلوگیری خواهد شد و به خودروهایی که دارای مدرکی مبنی بـر در دسـت اقـدام بودن تبدیل دارند ۶ ماه وقت اضافی داده می‌شود.

دولت نیز اعلام کرد که ۱۰ هزار اتوبوس گازوییلی میبایـست از ناوگـان حمـل و نقـل دهلـی خارج و توسط اتوبوسهای گاز طبیعی فشرده جایگزین شود . شرکت حمل و نقـل دهلـی در انجـام به موقع سفارشات اتوبوسهای گازسوز در فاصله زمانی ۲ ساله که توسط دادگاه عالی هنـد در سـال۱۹۹۸ تعیین شده بود با شکست مواجه شد .

در سال ۱۹۹۹ اعلام شد تمام اتوبوس هـای حمـل و نقـل دهلی تا سـال ۲۰۰۱ بـه گـاز طبیعـی فـشرده تبـدیل خواهنـد شـد وهمه خودروهـای حمـل و نقـل خصوصی و عمومی شامل این اجبار می شوند. درغیراین صورت باید خیابان هـای پایتخـت را تـرک می کردند. این اقدامات اجباری و ناگهانی سبب برانگیختـه شـدن خـشم مـردم و شـورش در شـهرها گردید تا اینکه از سال ۱۹۹۹ دولت به مالکین خودروها به منظورخرید کیت های گاز طبیعی فـشرده یارانه و معافیت از پرداخت بهـره اعطـاء مـی کنـد.

اکنـون ایـن کـشور بـا داشـتن بـیش از ۲۰۴ هـزار خودروی گازسوز و ۱۹۸ جایگاه سوختگیری یـک برنامـه فعـال و روبـه رشـد را بـرای خودروهـای گازسوز دنبال می کند.

بدین ترتیب می بینیم که در بعضی از نقاط جهان گاز سوز کردن خودروها ردسرهای زیادی داشته که خوشبختانه ما در ایران آنها را نداریم.

در آمریکا و چین نیز سیاست گاز سوز کردن خودرو ها به جدیت دنبال شد.دولت ها مشوق های فراوانی برای کارخانه های خودرو ساز و البته برای شهروندانی که از این خودرو ها و یا خودرو های دوگانه سوز شده استفاده می کردند در نظر گرفتند.

در این کشوربعد ازاعلام و اعمال سیاست های دولت ،ائـتلاف خودروهـای گازسـوزتشکیل شد و کمیته های مختلفی برگرفته از سازندگان تجهیزات خودروهـا، سـازندگان جایگـاه هـا،تولید کننـدگان خودروهـای گازسـوز و سـازمانهـای خـدماتی و سـرویسهـای جـانبی گـازطبیعـی بخشهایی از این ائتلاف را تشکیل میدادند.

ائتلاف برای ورود به بازار خودروهای گازسوز، عوامل قیمـت سـوخت، حمایـت هـای دولتـی برای مصرف سوخت‌های جایگزین، در دسترس بودن فناوری و توجه بـه مـسائل زیـست محیطـی رامورد توجه قرار داد. همراه با ائتلاف، وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا، برنامه شـهرهای پـاک را طراحـی کـرده اسـت کـه ایـن برنامـه شـهرهای مختلـف را بـرتوسـعه روشهـا و برنامـه‌هـای ارتقـاء صرفه جویی انرژی، کارایی انرژی و برنامه های حمل و نقل اصلاح شده با تأکید بر مزایـای سـوخت جایگزین، تشویق می‌کند. طبق نظر وزارت انـرژ ی بـه منظـور دسـتیابی بـه شـرایط یـک شـهر پـاک مدیران شهری باید سیاستگذاران و دیگر مس ئولان شهری را جهت ایجاد برنامه های مرتبط با انرژی و اعمال آنها سازماندهی کنند. دولت نیز بودجه عظیمی با هدف اعطای وام به افرادی که قـصد تبـدیل خودروی قدیمی خود یا خریداری یک خودروی گازسوز جدید را دارند اختصاص داد.

در کنار سیاست های مالی تـسهیلات در قـوانین راهنمـایی و راننـدگی بـرای خودروهای گازسوز در نظر گرفته شد. به عنوان مثال، جایی که تردد خودروهـای بـا کمتـراز دو یـا سه سرنشین در خطوط ویژه یا مسیرهای پرتردد محـدود شـده اسـت، خودروهـای بـا سـوخت پـاک مجازند حتی تنها با یک سرنشین در این محدوده ها رفـت و آمـد کننـد .

بررسی تجربیاتی که این کشورها در زمینه گاز سوز کردن خودرو های خود بدست آوردند به هرحال حسابی بدرد ما خواهد خورد..ما هنوز از مزیت های سی ان جی خیلی چیزها نمی دانیم، اما ناگفته پیداست که اگر در و تخته گاز سوز کردن خودرو ها در ایران با هم جور در بیاید، کشور از این لحاظ به استفاده های فراوانی نائل خواهد شد.

ممکن است به نظر بیاید که این موضوع کمی دیر شروع شده ویا در طول اجرا آنطور که باید به آن توجه لازم نشده اما واقعیت این است که تا همین جا هم کار تقریبا خوب پیش رفته است.اما دفع الوقت در این خصوص می تواند ضرر های زیادی به بار بیاورد.

در خبرها آمده است که هم اکنون چهار و نیم میلیون خودرو دوگانه سوز در کشور وجود دارد که اگر استقبال از سی ان جی بیشتر شود تعداد این خودرو ها هم به همان نسبت بالا خواهد رفت.

مصرف سی‌ان‌جی در ایران هم اکنون در مرز ۲۱ میلیون متر مکعب در روز قرار دارد. یکی از اهداف کوتاه مدت می تواند رسیدن به مصرف ۳۰ میلیون متر مکعبی باشد که البته برای نیل به آن لازم است اقداماتی عاجل صورت گیرد تا از این رهگذر گام های بعدی برای گاز سوز کردن تمام خودروها برداشته شود.در این میان موضوع مهم این است که نباید از دستگاه های اجرایی توقع داشت همه این اقدامات را به تنهایی مدیریت کند.برای استفاده از سوخت سی ان جی بی شک یک اراده و همت ملی لازم است. کافی است همه دارندگان خودروهای عمومی و شخصی بازهم به این موضوع بیاندیشند و لزوما منافع کوتاه مدت خود را مدنظر قرار ندهند.

قطعا اگر وانت بارها وتاکسی ها و دیگر وسایل نقلیه بنزین و گازوئیل سوز با کمک دولت و با پیگیری جدی صاحبان آن به سوی استفاده از سوخت سی ان جی بروند در فاصله ای نه چندان طولانی منافعی بزرگ نصیب همه می شود که اهمال یا کاهلی در آن بعدتر فرصتی برای جبران به دست نخواهد داد.