افول اخلاقیات مهمترین دلیل افزایش چک برگشتی است

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، یکی از مهمترین معضلات اقتصاد ایران وجود بی‌شمار چک برگشتی است که هزینه‌های بسیاری را به شهروندان ایرانی، سیستم بانکی و دستگاه‌های قضایی تحمیل کرده است. چک که به عنوان ابزاری مهم، در مبادلات و مراودات اقتصادی به شمار می‌رود که مهمترین اعتبار آن، اعتماد است که برگشت چک می‌تواند آن را با خدشه روبه‌رو کند.

چک به دلالیل مختلفی برگشت می‌خورد که مهمترین دلیل در ایران کسری یا نبود موجودی کافی است که براساس آمار بانک مرکزی برای آبان ماه بالغ بر 95 درصد چک‌های برگشتی را شامل می‌شود. همچنین این آمار نشان می‌دهد که در آبان ماه 869 هزار فقره چک به ارزش 713 میلیارد ریال برگشت خورده است که استان‌های تهران، اصفهان و خراسان رضوی در راس آن بوده‌اند.

البته عنوان شده که میزان برگشت چک در آبان ماه نسبت به ماه پیش از آن حدودا 25 درصد کاهش یافته است.

بنابراین اصلاحیه قوانین مربوط به این ابزار مهم اقتصادی از ضروریات اقتصاد ایران است هر چند از سال 1311 بارها شاهد این تطور بوده‌ایم که آخرین مورد آن در آبان 1397 بود و شهروندان می‌توانند با ارسال شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک‌های صیادی به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی از وضعیت اعتباری صادرکننده چک از نظر تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی ثبت شده نزد بانک مرکزی مطلع شوند.

احمد حاتم یزدی در گفت‌وگو با ایلنا در مورد این معضل اقتصادی گفت: البته تقریبا در تمام دنیا استفاده از چک کاهش یافته و به نوعی از گردونه اقتصاد خارج شده است و بجای آن بیشتر از پرداخت الکترونیک استفاده می‌کنند. البته قرار بود چک به عنوان حواله پرداختی نقدی باشد که تنها در صورت داشتن موجودی در حساب اقدام به صدور چک شود و اصلا قرار نبود به عنوان ابزار اعتباری کاربرد داشته باشد.

وی ادامه داد: در تمام دنیا از آلترناتیوهای چک مانند پرداخت تلفنی، کارتی و اینترتی استفاده می‌کنند و امیدواریم در ایران نیز مورد استفاده قرار بگیرد.

مدیر عامل سابق بانک صادرات مهمترین دلیل افزایش میزان چک برگشتی را سقوط استاندارهای اخلاقی دانست و افزود: به باور بنده در دهه‌های اخیر میزان دروغ و تهمت که عوامل اقتصادی نیز نیستند افزایش یافته است که صدور چک بلامحل نیز در این راستا است. اکثر صادرکنندگان چک تمایلی به پاس کردن چک خود ندارند. بنابراین به باور بنده افول اخلاقیات در جامعه دلیل اصلی رواج این معضل بوده است و تاثیر شرایط اقتصادی را کم‌رنگ می‌دانم.

وی افزود: ما اکثرا شاهد هستیم که فرد توان مالی برای  پاس کردن مبلغ چک را دارد اما این کار را نمی‌کند و اقدام به صدور چک از حسابی می‌کند که موجودی آن ناکافی است.

حاتم یزدی راهکار  کاهش هزینه‌ چک‌های برگشتی را استفاده از روش‌های پرداخت الکترونیک دانست و افزود: هرچند استفاده از چک سابقه صد ساله دارد و به راحتی امکان حذف آن نیست. حتی این احتمال وجود دارد که این روند چند سال طول بکشد اما می‌تواند جهت گیری را تغییر دهد. مثلا در حال حاضر مبالغ کمتر از 50 میلیون تومان را می‌توان کارت به کارت کرد که نیاز به چک را کاهش می‌دهد چون اکثر چک‌های برگشتی را همین مبالغ خرد زیر 50 میلیون تومان تشکیل می‌دهند.