نیم نگاهی به تجارت ایران و هند؛
هند کالاهای کشاورزی ایران را نمی‌شناسد/ تجار خود فروخته زعفران افغان را به هند صادر می‌کنند/ بیشترین صادرات ما محصولات پتروشیمی است/ روپیه و یورو مشکلات تحریم را حل می‌کنند
رایزن بازرگانی سابق ایران در هند گفت: در حالی که صادرات محصولات کشاورزی از اروپا به ایران منعی ندارد و موادغذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی جزو تحریم‌ها محسوب نمی‌شود اما شرکت‌های اروپایی از همکاری با ایران سرباز می‌زنند و در ازای آن شرکت‌های خانوادگی هند از حضور در ایران برای تجارت بیمی ندارند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، در سال 2010 سازمان خوار و بار جهانی فائو، هند را بزرگترین تولیدکننده جهان در تولید بسیاری از میوه‌های تازه مانند موز، پاپایا، مانگو، گواوا، لیمو و سبزیجات مانند نخود، بامیه و... ،ادویه‌جات ، شیر و انواع و اقسام ترشی دانسته است.
هند همچنین اولین تولیدکننده برنج و گندم در جهان است.
هند بزرگترین تولیدکننده ادویه جهان
طبق گزارشات جهانی ارائه شده در زمینه کشاورزی هند، کشاورزی منبع درآمد 58 درصد از جمعیت هند است و ارزش ناخالصی که توسط جنگل‌داری، کشاورزی و ماهیگیری در این کشور تولید می‌شود مبلغی حدود 275میلیارد دلار است. صنعت غذایی هند آماده رشد عظیمی است و هر ساله با توجه به پتانسیل بالایی که در بحث ارزش افزوده دارد به ویژه در صنعت پردازش مواد غذایی سهم خود را در تجارت جهانی مواد غذایی افزایش داده است.
در زمینه بازار مواد غذایی، هند جزو شش کشور بزرگ جهان است که خرده فروشی 70 درصدی مواد غذایی را در جهان دارد.
صنایع غذایی هند با در اختیار داشتن 32 درصد از بازار این کشور یکی از بزرگترین صنایع هند محسوب می‌شود و از نظر تولید، مصرف، صادرات و رشد مورد انتظار پنجم است و کشاورزی 13 درصد از صادرات هند و 6 در صد از کل سرمایه‌گذاری صنعتی این کشور را شامل می‌شود.
میزان تولید دانه‌های خوراکی این کشور در سال 18-2017 به 284/83 میلیون تن ، تولید شیر به 165 میلیون تن و گوشت به 7/4 میلیون تن رسید. کل زمین‌های کشت شده در سال 2018 به 106 میلیون هکتار رسید. هند در زمینه تولید میوه هم دومین تولیدکننده در جهان است. مجموع صادرات کشاورزی این کشور در سال 2018 به 15/67 میلیارد دلار رسیده است و هند بزرگترین تولیدکننده، مصرف‌کننده و صادرکننده ادویه‌جات در جهان است که در سال 2017 صادرات این کشور در زمینه ادویه 3/1 میلیارد دلار شد.
هند و صادرات محموله‌های هوایی
صادرات چای از هند در سال 2017، 241 میلیون تن است که افزایش چشمگیری داشته است. طبق گزارش وزارت پتروشیمی و توسعه DIPP ، صنعت صنایع غذایی هند در مجموع از آوریل 2000 تا ژوئن 2018 تقریبا 8/57 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجیFDI را جذب کرده است که می‌توان به افتتاح اولین مارک غذایی به نام پارک مگا در راجستان در مارس 2018 و 18 قرارداد M&A به ارزش 251 میلیون دلار در سال 2017 اشاره کرد.
از ماه مارس 2018 دولت هند در حال برنامه‌ریزی برای حمایت از ارسال محموله هوایی برای ارتقای صادرات محصولات کشاورزی خود به کشورهای دیگر است. دولت هند 100 درصد ازسرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در بازاریابی محصولات غذایی و تجارت الکترونیک مواد غذایی به کار می‌گیرد.
انتظار می‌رود تا چند سال آینده بخش کشاورزی هند به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری در زیر ساخت‌های کشاورزی مانند تاسیسات آبیاری، انبارداری و ذخیره‌سازی مواد غذایی پیشرفت بالایی داشته باشد. علاوه بر این با وجود استفاده روزافزون هند از محصولات اصلاح شده ژنتیکی عملکرد کشاورزی هند بهبود خواهد یافت.
هند و حضور در بازارهای ایران؛ برنج و چای بیشترین صادرات هند به ایران
در زمینه تجارت با هند در زمان تحریم حسین بامیری رایزن بازرگانی سابق ایران در هند در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، اظهار کرد: بیشترین، بزرگترین و استراتژیکی‌ترین کالایی که هند به ایران صادر می‌کند برنج است. پس از آن 67 درصد از چای کشور از هند وارد می‌شود و مقدار بالایی ادویه‌جات و موز و نارگیل هم از هند وارد می‌کنیم.
وی افزود: تقریبا اغلب مواد غذایی و مواد اولیه تولید غذا از هند به ایران صادر می‌شود. هند بزرگترین صادرکننده غذا در دنیا است و ما هم به خاطر تحریم‌ها با وجود اینکه می‌توانیم مواد غذایی را از اروپا و کشورهای دیگر وارد کنیم اما به خاطر نزدیکی و به صرفه بودن، تجار ما به هند گرایش بیشتری دارند. در حالی که صادرات محصولات کشاورزی از اروپا به ایران منعی ندارد و موادغذایی، دارویی و تجهیزات پزشکی جزو تحریم‌ها محسوب نمی‌شود اما شرکت‌های اروپایی از همکاری با ایران سرباز می‌زنند.
ویگفت: شرکت‌های مواد غذایی هند رابطه‌ای با امریکا ندارد و به راحتی با ایران همکاری می‌کنند اما شرکت‌های اروپایی به خاطر ارتباط با امریکا و ترس از تبصره‌های تحریم از همکاری با ایران می‌ترسند.
بامیری در ادامه تصریح کرد: بسیاری از شرکت‌های خصوصی اروپایی با وجود اینکه در زمینه محصولات کشاورزی و دارویی تحریم نیستیم اجازه فروش به کشور ما را ندارند و سرمایه‌گذاران شرکت‌هایشان امریکایی هستند اما خوشبختانه سهامداران در هند داخلی و خانوادگی هستند و کاری با امریکا ندارند.
یوکو بانک، روپیه و یورو به کمک ایران می‌آیند
رایزن بازرگانی سابق ایران در هند در رابطه با پرداخت مطالبات ایران از طریق صادرات محصولات کشاورزی هند به کشور تشریح کرد: در توافقی که بانک مرکزی ایران با هند دارد بخشی از مطالبات مالی ما از طریق برخی بانک‌های ایرانی که در بانک‌های هند حساب دارند پرداخت خواهد شد. مطالبات نفتی ما طبق تفاهم مقرر شده بخشی به صورت روپیه و بخشی به صورت یورو واریز شود که بخش روپیه‌ای پول به حساب ایران در بانک‌های هند واریز می‌شود تا پس از تبدیل به کشور بازگردد. بانک‌هایی که از ایران در هند حساب دارند اعم از پاسارگاد، پارسیان و اقتصاد نوین است که پول ایران در حساب این بانک‌ها واریز می‌شود.
وی افزود: بخش بیشتر مطالبات ایران هم در یوکو بانک واریز می‌شود. یوکو بانک در دوره‌های قبل هم با ایران همکاری می‌کرد. البته ضعفی که یوکو بانک در دوره قبل داشت باعث سوءاستفاده بیش از اندازه یوکو بانک شد. طبق قانون قرار بود زمانی که تاجر هندی جنس صادراتی را آماده ارسال به ایران کرد اسناد را به بانک ارائه دهد و پول را دریافت کند اما یک ماه قبل از آماده سازی محموله صادراتی پول را از یوکو بانک می‌گرفتند و اجناس را به تاجر ایرانی می‌فروختند و با 20 درصد سود اضافه سر تاجر ایرانی را کلاه می‌گذاشتند. امیدواریم اینبار هم این مشکل پیش نیاید و بانک مرکزی این بار بر روی تجارت‌های انجام شده و پرداخت پول‌ها نظارت داشته باشد تا اجازه سوءاستفاده به یوکو بانک داده نشود.
بامیری ادامه داد: در دوره قبل یوکو بانک از پول‌های ایرانی استفاده کرده و وام می‌داد در حالی که ما بارها در ملاقات‌ها تذکر می‌دادیم اما این بانک به کار خود ادامه می‌داد. به طور کلی خرید ما از هند به این صورت است که امیدواریم تجار ما دوباره متضرر نشوند و پول ایران وام رایگان به تجار هند نباشد.
اقلام پتروشیمی بیشترین صادرات ایران به هند است
هند کالاهای کشاورزی ما را نمی‌شناسد
رایزن بازرگانی سابق ایران در هند با اشاره به صادرات غیر نفتی ایران به هند اذعان داشت: ما از محصولات کشاورزی، خشکبار مانند پسته، بادام و خرما را به هند صادر می‌کنیم. در بخش میوه کیوی و سیب سرخ را به هند صادر می‌کنیم، البته اقلام پتروشیمی بیشترین میزان صادرات ما به هند است. البته ما تقاضا کردیم که از هند نمایندگانی به ایران بیایند و مرکبات ما را هم ببینند اما هنوز در این زمینه‌ها ضعف داریم و متاسفانه نمایشگاه‌های مواد غذایی به صورت بین المللی دایر نمی‌کنیم تا کشورهای دیگر با محصولات صادراتی ما نظیر رب، انواع نوشیدنی، شکلات و ماکارونی آشنا شوند. رایزن ایران که نمی‌تواند در کوچه‌ها و شهرهای هند بین یک میلیارد و 250 میلیون نفر محصولات ایران را تبلیغ کند.
وی افزود: ما بارها درخواست کردیم سه نمایشگاه قوی کشاورزی همزمان با نمایشگاه‌های مهم با حضور 100 شرکت ایرانی برگزار شود تا محصولات ایران شناخته شود.
تراز تجاری ایران به سمت مثبت پیش می‌رود
بامیری در رابطه با تراز تجاری ایران در صادرات به هند گفت: تراز تجاری ایران در محصولات غیر نفتی در سال‌های گذشته معمولا یک یا دو میلیارد به نفع هند بود. به عنوان مثال اگر صادرات ما دو میلیارد و هفتصد میلیون دلار بود، هند چهار میلیارد و 500 میلیون دلار صادر می‌کرد. اما به مرورزمان هم اوضاع ما بهتر شد و هم مشکلات تحریم هند را کمی به عقب کشید و شرکت‌های بزرگ هند از ترس امریکا کمتر محصولاتشان را به ایران فرستادند لذا اختلاف ما بسیار کم شده و در 7 ماهه 97 صد میلیون دلار نسبت به تراز هند منفی هستیم. ما حدود یک میلیارد و 370 میلیون دلار صادرات داشتیم و هند هم یک میلیارد و 470 میلیون دلار به ما صادرات داشته. ما مشکل نقل و انتقال به هند را نداریم اما برای دادو ستد مشکل داریم و شرکت‌های هندی ریسک نمی‌کنند و حجم تجارت بسیار پایین آمده است.
وی افزود: در سال 2011 ، 5 میلیارد و 200 میلیون دلار صادرات غیر نفتی هند به ایران بود و حدود 2 میلیارد و 400 میلیون دلار هم صادرات ما به هند بود اما در حال حاضر کل تجارت ایران و هند به 5 میلیارد و 500 میلیون دلار برسد می‌توان گفت اوضاع بهبود یافته است.
"افغان" زعفران توسط تجار خود فروخته ایرانی به هند صادر می‌شود
رایزن بازرگانی سابق ایران در هند با اشاره به این نکته که ما زعفران را به هند صادر نمی‌کنیم، تشریح کرد: هند از ایران زعفران وارد نمی‌کند به این دلیل که این کار را با کمترین مبلغ از افغانستان انجام می‌دهند. پیش از این که پیاز زعفران توسط برخی دلالان سودجو به افغانستان قاچاق شود از ایران صادرات زعفران به هند را داشتیم اما واردات هند در زمینه زعفران از افغانستان با تعرفه صفر درصد است و این زعفران ایرانی در حال حاضر با نام افغان زعفران از افغانستان توسط تجار خود فروخته ایرانی به هند صادر می‌شود.
وی افزود: زمانی که زعفران ایران با تعرفه صفر درصد از افغانستان به هند صادر می‌شود، کسی دیگر به دنبال زعفران ایرانی با تعرفه 40 درصد نیست. ما بارها با دولت در این زمینه بحث داشته‌ایم که جلوی ادامه این کار را بگیرد،اگر افغانستان چند سال بعد با برند سازی افغان زعفران جای مارا بگیرد دیگر نمی‌توانیم به صادرات بزرگترین محصول صادراتی غیر نفتی خود تکیه کنیم. اگر کشت زعفران ما در افغانستان شدت بگیرد بازارهای جهانی را از دست خواهیم داد. باید صادرات آن ممنوع و جلوی قاچاق آن به صورت کامل گرفته شود.
بامیری در خصوص امید به صادرات و تجارت با هند در شرایط تحریم تا پایان سال 97 خاطرنشان کرد: ما می‌توانیم از این معافیت 6 ماهه هند استفاده کنیم اما نباید فراموش کنیم که بیشترین صادرات ما به هند پتروشیمی است و برای صادرات کشاورزی باید برنامه‌ریزی بیشتر و تصمیمات درست‌تری اتخاذ شود تا هرچه زودتر این صادرات افزایش یافته و رونق بگیرد. احتمال اینکه به رقم سابق برسیم نیست اما باید بتوانیم خود را برای هرچیزی آماده کنیم لذا طرف هندی هم از تحریم‌های امریکایی می‌ترسد اما حدود صادرات ما امسال بیشتر از 2 میلیارد و 500 میلیون دلار نخواهد بود.
گفتگو و گزارش از عطیه حاجی
