در گفتوگو با ایلنا مطرح شد؛
ضربات مهلک به صنعت قیر و پالایش کشور / پروژه‌های عمرانی بدون قیر و آسفالت / با خودتحریمی بازارهایمان را به سمت همسایگان شیفت کرده‌ایم
عضو اتحادیه فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی گفت: قیر ایران در سطح جهان شناخته شده است اما با بی‌نظمی و خودتحریمی بازارهایمان را دو دستی تقدیم کشورهای همسایه می‌کنیم.
وحید شیخی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره مشکلات پیش روی تولید، صادرات قیر و پالایشگاه‌ها در کشور اظهار داشت: مهمترین مسئله در حال حاضر تاخیر در اعلام نرخ ماهیانه قیمت وکیوم باتوم و عرضههای بی‌نظم این فراورده است و این یکی از معضلاتی است که صنعت قیر در شرایط تحریم با آن دست به گریبان است، در آخرین روز هر ماه باید قیمت ماه آینده شود اما طی دو ماه گذشته قیمت به صراحت اعلام نشده و این دلیلی برای پالایشگاه‌ها برای عدم عرضه وکیوم باتوم شده است و شاهد بی نظمی‌ها و مشکلات جدی در این مدت بوده‌ایم.
عضو هیئت مدیره اتحادیه فراورده های نفتی افزود: البته انجمن صنفی پالایشگاه‌ها طی چند روز گذشته شروع به اعلام نرخ کرده که امیدواریم در پایان هر ماه نرخ ماه آینده بصورت شفاف اعلام شود تا شرکت‌های قیرساز بتوانند اقدام به فروش و برنامه ریزی تولید محصولات کرده و شرکت‌های راهسازی و تولیدکنندگان آسفالت کشور و بازرگانان فعال در این صنعت نیز بتوانند اقدام به اعلام نرخ کنند و زنجیره عملکرد تداوم داشته باشد. عملکرد بی برنامه باعث بی اعتمادی مشتریان نهایی قیر در داخل و خارج از کشور می‌شود و به آرامی بازارها را به عراق، روسیه و بحرین تحویل می‌دهیم و برگشت یک مشتری یا بازار ناراضی بسیار سخت خواهد بود و شاید نیازمند سال‌ها زمان باشد.
وی چالش دوم صنعت قیر را طریق ارزش‌گذاری گمرکی عنوان کرد و گفت: معاملات قیر در بورس بصورت ریالی انجام می‌شود و پایه محاسبات نرخ سنا است اما گمرک در اقدامی عجیب جهت کشف ارزش گمرکی نرخ ریالی را با نرخ 4200 تومان و بعد از اعتراض صورت گرفته با نرخ نیما تسعیر کرده که تعهدات ارزی 1000 دلاری و 450 دلاری برای بازرگانان ایجاد کرده است و با این شرایط قطعاً چالش بزرگی در قیر خواهیم داشت.
تعهدهای ارزی غیرممکن شرکت‌ها را به سمت کارت‌های بازرگانی مجهول‌الهویه و تقلبی سوق می‌دهد
شیخی تاکید کرد: ما نباید از شرکت‌ها تعهدی را بگیریم که می‌دانیم نمی‌توانند اجرا کنند این کار شرکت‌ها را به سمت استفاده از کارت‌های بازرگانی مجهول الهویه و یک بار مصرف یا صادرات محصولات غیر استاندارد و بی‌تعهدی نسبت به دولت و مشتریان خارجی سوق می‌دهد. این اتفاق در اثر تغییرات روزمره قوانین و مقررات برای صنعت قیر رخ می‌دهد. توقع ما از دولت این است که در مقررات ثبات نسبی ایجاد کند تا شرکت‌ها برنامه ریزی بلند مدت داشته باشند و بر اساس آن متعهدانه عمل کنند.
وی ادامه داد: وکیوم باتوم عرضه شده در بورس به صورت ریالی و بدون سقف رقابت خریداری می‌شود و با این وجود قیمت آن به نرخ ارز آزاد نزدیک می‌شود، همچنین قیر صادراتی نیز در بورس بصورت ریالی عرضه و به فروش می‌رسد، حال دولت چگونه توقع دارد صادرکننده ریال داخل کشور را تبدیل به دلار خارج از کشور کرده و درسامانه نیما و با نرخ پایین‌تر از بهاء تمام شده عرضه کند؟ آیا این روش امکان پذیر است؟ وقتی سقف رقابت ماده اولیه حذف شده عملاً تولید کننده‌ای که با این روش خرید کرده است از سوبسید یا فرصت خاصی سوء استفاده نکرده که بخواهیم جلوی آن را بگیریم، قصد تعهد ارزی جلوگیری از چپاول منابع ملی است نه تعطیلی تولید و صادرات.
عضو هیئت مدیره اتحادیه فراورده های نفتی بیان کرد: به ریاست سازمان توسعه تجارت پیشنهاد شد که مابه التفاوت رقابت بیش از 10% فراورده‌های نفتی در حساب یارانه یا صندوق توسعه ملی واریز شود و این مبلغ به عنوان پرداخت تعهد ارزی لحاظ شود و قطعاً بازار آزاد هوشمندانه تا سقفی که به نرخ ارز آزاد نزدیک باشد و توجیه اقتصادی داشته باشد، رقابت می‌کند.
وی با بیان اینکه تولیدکنندگان قیر در بازار داخلی و خارجی نقش خوبی ایفا کرده‌اند و برندهای معتبری در بخش تولید و صادرات قیر ایجاد شده اما طی یک سال گذشته این شرکت‌ها دچار چالش های پیاپی هستند، یادآور شد: یکی دیگر از موضوعات زیان سنگینی است که وکیوم باتوم را طی یک قرارداد خاص فقط در اختیار یک شرکت قرار می‌دهند و با یک عرضه خاص شرایط انحصار برای یک شرکت ایجاد کردند که باعث شد تقریبا سود سهامداران یک پالایشگاه 1500 میلیارد تومان به خاطر این قرارداد انحصاری کم شود و به جای اینکه کالا را در بورس در عرضه عمومی قرار دهند و بازوی بارگیری اضافه کنند تا شرکت‌ها وکیوم باتوم را با قیمت رقابتی بخرند، قرارداد را انحصاری منعقد کردند و یک شرکت دسترسی خاص دارد و بقیه تولیدکنندگان از این خوراک محرومند و به این شکل سود هنگفتی از جیب سهامداران این پالایشگاه که هیئت مدیره مشترک با شرکت فوق دارد خارج کرده است.
بحران پیش روی پالایش نفت
عضو هیئت مدیره اتحادیه فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در ادامه بیان کرد: با توجه به مصوبه سازمان بین المللی دریانوردی ( IMO) طی یک سال آینده فروش نفت کوره با سولوفور 3.5 درصد که اکنون در پالایشگاه‌ها تولید می‌شود، ممنوع خواهد شد، به همین دلیل حجم وکیوم باتوم پالایشگاه‌ها افزایش می‌یابد، ضمناً فراموش نشود که در شرایط تحریم که کشتی‌ها جهت بارگیری فراورده‌هایی مانند نفت خام یا مازوت اجازه پهلو گرفتن ندارند، می‌توانیم اقدام به صادرات قیر در کشورهایی که مرزهای زمینی با آنها داریم یا بصورت FOB اقدام به فروش قیر کنیم و همچنین نیاز پروژه‌های ملی را برطرف کنیم. ما از کلیه پالایشگاه‌ها خواسته‌ایم بازوهای بارگیری افزایش یابد تا شرکت‌ها بتوانند برداشت بیشتری داشته باشند.
وی ادامه داد: طبق مذاکرات صورت گرفته پالایشگاه تهران بازوی بارگیری را به زودی به 10 دستگاه ارتقا می‌دهد، پالایشگاه اصفهان با یک یا دو بازو، اراک و آبادان بازوی بارگیری ندارد، ما درخواست‌مان این است که بازوها برای آبادان، اراک ایجاد و در پالایشگاه اصفهان نیز افزایش یابد تا برداشت وکیوم باتوم افزایش یابد و تبدیل به قیر و از کشور خارج شود در غیر این صورت ظرف 6 ماه تا یک سال آینده به چالشی که زمان جنگ داشتیم، دچار خواهیم شد چون با توجه به محدود بودن مخازن ذخیره VB در پالایشگاه‌ها جهت تداوم پالایش نفت و جلوگیری از بحران سوخت در کشور باید وکیوم باتوم را از پالایشگاه‌ها بیرون کشیده و به بیابان‌ها بریزیم که ضمن ایجاد مشکلات زیست محیطی منابع ملی کشور نیز از بین می‌رود.
وی گفت: باید پالایشگاه ها و شرکت های پالایش پخش فراورده‌های نفتی این بحران را ببینند و شرایط تحویل بار را به شرکت‌های تولید کننده تسهیل کنند تا امکان تحویل دائمی فراهم شود، در غیر این صورت و عدم تحویل به موقع و به اندازه نیاز، بازار صادراتی از دست می‌رود و پروسه پالایش نفت متوقف می‌شود، باید هرچه سریعتر برنامه ریزی داشته باشیم، نرخ‌های وکیوم باتوم و عرضههای ماهیانه مشخص شود و مقررات برگشت ارز اصلاح و مشخص باشد تا بازارها را حفظ و گسترش دهیم در غیر این صورت چالش و بحران بزرگ توقف تولید سوخت پیش روی ما است.
جلوتر از تحریم خودمان را تحریم کرده‌ایم
شیخی درباره تاثیر تحریم بر صادرات این فرآورده اظهار داشت: بازارهای صادراتی ما مشخص است که سال‌ها نیاز خود را از ایران تامین می‌کنند، اگر این شرایط پیش برود و نیازشان را تامین کنیم مشکلی نخواهیم داشت چرخش مالی و عملیاتی هم به طرق مختلف صورت می‌گیرد، اما اگر بی‌نظم باشیم همانطور که اکنون اتفاق افتاده و بازارها به سمت عراق شیفت پیدا کرده به طوری که اکنون شرکت‌های چینی با عراق قرارداد بسته‌اند، بازار ما رفته رفته از دست می‌رود و قیر ایران که در سطح جهان شناخته شده بود، به دلیل بی توجهی‌های داخلی کنار گذاشته می شود و بدین ترتیب ما جلوتر از تحریم‌ها خودمان را تحریم می‌کنیم.
پروژه‌های عمرانی بدون قیر و آسفالت
وی درباره آمار تولید و صادرات قیر گفت: 6 میلیون تن قیر در کشور تولید می‌شود که از این میزان 3.5 میلیون تن صادرات می‌شود، بودجه ای که در اختیار وزارت راه و دیگر ارگان‌های دولتی قرار گرفته با توجه به میزان ریالی 3 هزار میلیارد تومان هست که از این میزان هزار میلیارد تومان بابت بدهی سنوات 94 و 95 به شرکت‌های قیرساز پرداخت شد و باقیمانده 2 هزار میلیارد تومان بود که تقریبا با نرخ امسال یک میلیون تن قیر است. یعنی قیری که در اختیار ارگان‌های دولتی قرارداده شد به جای 4 میلیون تن مصوب بودجه یک میلیون تن بوده است. 1.5 میلیون تن هم مصرف داخلی شرکت های عایق ساز و آسفالت و... است، نشت قیر تهاتری به بخش صادرات درصورتی انجام می‌شود که مازاد داشته باشیم اما اکنون پروژه‌های ملی بدون قیر مانده‌اند، برای سال آینده باید میزانی که در بودجه لحاظ می‌شود به حدی باشد که نیاز دولتی داخل کشور را برطرف کند و یک میلیون تن اصلاً کافی نیست و دولت و مجلس باید در عملکردی هماهنگ ضمن اصلاح این کسری در سال 97 بودجه لازم جهت سال 98 را به میزان کارشناسی شده‌ای لحاظ کنند.
