اما و اگرهای سوئیفت، از پیام رسان داخلی تا شبه سوئیفت

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، یکی از مباحث مهم اقتصادی با شروع دور دوم تحریم‌های اقتصادی آمریکا  مطرح شده است قطع همکاری سوئیفت با سیستم بانکی کشور است. سوئیفت یا جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی است که مرکز آن در بلژیک است و از روش‌های استاندارد در ارتباطات بین بانکی استفاده می‌کند.

نقطه اتصال سوئیفت با سیستم بانکی هر کشوری از طریق SAP است که این نقطه دسترسی در بانک مرکزی هر کشوری قرار دارد. تقریبا تمام کشورهای در مبادلات مالی و پولی که تسهیل کننده تجارت خارجی است از این مکانیزیم استفاده می‌کنند. کشور ما نیز از سال 1369 عضو آن شده و پیام‌های ارزی بین بانکی داخلی و خارجی را انتقال می‌دهد.

استفاده از این سیستم نقش مهمی در تجارت بین‌المللی دارد بنابراین یکی از اهداف تحریمی کشورهای بزرگ علیه یک کشور دیگر قطع ارتباط سوئیفتی سیستم بانکی آن کشور با بانک‌هاجهانی است. از همین روی با آغاز تحریم‌های اقتصادی از سال 1390 در راستای تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در اسفند همان سال ارتباط سوئیفت با سیستم بانکی ایران قطع شد.

اما پس از تلاش‌های دیپلماتیک دولت جدید برای ایجاد ارتباط اقتصادی با سایر کشورها و کاهش تنش‌ها در این راستا، دوباره اتصال سیستم بانکی به سوئیفت در دوران پسابرجام امکان‌پذیر شد و این روند تا خروج یکجانبه آمریکا از برجام تداوم داشت.

پس از اعلام خروج آمریکا از توافق برجام و اعمال تحریم‌های جدید ، قطع ارتباط سیستم سوئیفت همزمان با شروع تحریم‌های نفتی و بانکی از 13 آبان دوباره مطرح شد و حتی ارتباط برخی ‌بانک‌ها با این سیستم قطع شد.

اما مسئولین کشور در راستای کاهش تاثیرات این هدف تحریمی استفاده از جایگزین‌های دیگر مانند پیام رسان داخلی و یا توافق با اتحادیه اروپا برای راه اندازی سوئیفت اروپایی یا شبه سوئیفت را اعلام کردند.

احمد حاتم یزدی، مدیر عامل سابق بانک صادرات و کارشناس بانکی در گفت‌وگو با ایلنا درباره استفاده از پیام رسان داخلی گفت: سیستم سوئیفت امنیت سایبری بالایی دارد که اطلاعات مربوط به میلیاردها دلار مبادله در آن وجود دارد بنابراین باید از ظریب اعتماد بالایی برخوردار باشد تا قابل هک شدن یا امکان بروز اشتباه نداشته باشد.

وی ادامه داد: بنابراین در این سیستم از تکنولوژی بالایی نیز استفاده شده است تا اعتماد و اطمینان به آن بالا باشد. سوال این است که کدام پیام رسان داخلی این امکانات را دارد؟ اصلا طرف‌های دیگر از آن استفاده می‌کنند یا نه؟

همانطور که ذکر شد دیگر جایگزین سوئیفت استفاده از همتای اروپایی آن در راستای مخالفت اروپا با تحریم‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا است که در ماه‌های اخیر مطرح شده بود اما علیرغم شروع تحریم‌های بانکی از 4 نوامبر هنوز خبری از راه اندازی آن نیست.

حیدر مستخدمین حسینی معاون سابق بانک مرکزی در گفت‌وگو با ایلنا در مورد راه‌اندازی شبه سوئیفت گفت: اینکه این شبه سوئیفت راه اندازی نشده است با اینکه اروپا می‌خواسته اما نتواسته موضوع متفاوتی است که بهترین مرجع برای پاسخگویی در مورد آن وزارت امور خارجه است که باید دید که آیا اروپا بدقولی کرده یا زمان خاصی را برای راه اندازی آن در نظر گرفته است.

وی ادامه داد: اما اینکه کاربرد دارد یا نه، باید گفت قطعا کاربرد دارد چون بسیاری از شرکت‌های اروپایی یا ارتباط اندکی با آمریکا دارند و یا سهامدراران آنها آمریکایی نیستند به عبارت دیگر نفوذ آمریکا اندک است و به راحتی امکان برقراری ارتباط وجود دارد و می‌توانند در این چرخه قرار بگیرند تا در زمینه صادرات و واردات همکاری خود را از طریق شبه سوئیفت ادامه دهند.

مستخدمین حسینی افزود: البته اتحادیه اروپا نیز علاقمند به برقراری این ارتباط است و اگر ابهامی وجود دارد باید وزارت خارجه آن را برطرف کند.همچنین این شبه سوئیفت را می‌توان با هم‌پیمانان دیگر مانند روسیه و ترکیه نیز راه اندازی کرد.

لازم به ذکر است براساس اخبار منتشره از امروز ارتباط سوئیفت با چهار بانک ایران از جمله بانک ملی قطع خواهد شد. بنابراین ضروری است مسئولین اقتصادی و حتی سیاسی در مورد سرنوشت جایگزین این مکانیزم شفاف‌سازی کنند تا جریان مبادلات اقتصادی بویژه بخش خصوصی تداوم داشته باشد.