بسته ارزی جدید بدون عذرخواهی از بسته قبلی

یک روز پس از این تحلیل سکه تارگت نزدیک ۵ میلیون تومان را تاچ کرد و متوقف شد اما نه با تلفن سیاسی بلکه با مصاحبه سیاسی ترامپ که مذاکره مستقیم با روحانی را بدون قید و شرط اعلام کرد. این مصاحبه ترامپ و نرمش ظاهری در توییت های بعدی اش علی رغم آنکه به موعد دور اول تحریم های ایران نزدیک می‌شدیم، باعث ریزش قیمت سکه ودلار شد. پس از آن اخبار مثبت پی در پی مخابره شد تا جایی که اخبار تلگرامی زمان و محل وقوع مذاکره رودر روی ترامپ و روحانی را هم تعیین کردند. و جامعه که از رشد قیمت دلار خسته شده بود به صحت و سقم اخبار توجهی نداشت.

همزمان با مصاحبه ها و توییت های ترامپ، دولت نیز هوشمندانه نه پاسخ رد به درخواست مذاکره رودرو ترامپ- روحانی داد و نه آن را تایید کرد بلکه خوشحال از فضای تنفسی که برای رشد قیمت دلار و سکه به وجود آمده است با ارایه بسته جدید ارزی به فضای نزول قیمت سکه و دلار دامن زد.

اگرچه دولت تبلیغات فراوانی برای این بسته جدید ارزی کرده است و می کوشد آن را داروی شفابخش التهابات ارزی و سکه قلمداد کند، اما عملا این بسته جدید ناقض بسته قبلی دولت مبنی بر تک نرخی کردن ارز با قیمت ۴۲۰۰ و بازگشت به قبل از فاجعه بسته ارزی جهانگیری است با تفاوت های اندک که همین تفاوتهای اندک هم کار را برای موفقیت این بسته جدید سخت خواهد کرد. کلا دولتمردان ما یاد نگرفته اند از اشتباهات درس بگیرند و وقتی با یک تصمیم یک شبه که چوب حراج به ۳۰ میلیارد دلار سرمایه ارزی زد و به التهابات و رانت خواری دامن زد، حداقل یک عذرخواهی ساده کنند. تصمیمی که یک شبه گرفته می شود ، ۳ ماه طول می کشد تا اصلاح شود.

در بسته قبلی ارزی دلار با نرخ ثابت ۴۲۰۰ به همه وارد کنندگان و مسافران و دانشجویان داده می شد و فقط به خریداران ارز خانگی توجهی نشده بود و داشتن ارز خانگی را بیش از ۱۰٫۰۰۰ دلار قاچاق اعلام کرده بود و صرافی ها رسما تعطیل شد.  بی توجهی به نیاز بازار آزاد، خریداران خانگی و وارد کنندگان جزء،  باعث شد که دلار انفجاری رشد کند و با ثبت قیمت ۱۲۰۰۰ تومان گپ ۸۰۰۰ تومانی با دلار جهانگیری پیدا کند و حتی دلار محاسبه شده برای هر سکه به  ۱۷۰۰۰ تومان برسد و سکه حباب مثبتی ۱٫۵ میلیون تومانی پیدا کند . از طرفی  زمینه رانت خواری و ثبت سفارش های کاغذی چند برابری نسبت به سال گذشته را باعث شد.

لذا این بار بر خلاف سکوت تحمیلی بسته جهانگیری به رسانه ها و حتی مجلس، بهتراست که طرح جدید در همان ابتدا نکات ضعف و قوتش شکافته شود  و امکان موفقیتش ارزیابی شود.

تفاوت بسته جدید ارزی با بسته جهانگیری در این است که این بار صرافی و بازار آزاد به رسمیت شناخته شده است که نکته مثبتی است و دولت قرار است صرفا به کالاهای اساسی از جمله غذا و دارو ارز ۴۲۰۰ تخصیص دهد و واردات و بقیه نیازهای تعریف شده توسط بانک مرکزی از محل ارز صادراتی در بازار ثانویه تامین شود و مبنای تعیین قیمت ارز بازار ثانویه هم بازار آزاد است. اما در این بسته نیز به خریداران خانگی و واردکنندگان جزء باز بی توجهی شده است . در این بسته خریداران فقط می توانند دلار به صراف بفروشند اما امکان خرید ارز به هر تعداد برای خریدار خانگی دیده نشده است که همین می تواند پاشنه آشیل طرح جدید شود. در بسته جدید ارزی مسافران خارجی می توانند ارز خود را از صراف با ارایه مدارک معتبر سفر دریافت کنند اما چون امکان خرید ارز برای خریدار خانگی وجود ندارد پس قطعا بازار سوم سیاهی تشکیل می شود که گپ قیمتی بالایی نسبت به ثانویه خواهد داشت که همین موضوع زمینه رانتجویی بالایی را از محل ارز مسافرتی بازار ثانویه به وجود می آورد. می توان سفرهای صوری و مدارک مسافرتی کاغذی زیادی را در این طرح دید.  زمانی که دولت کف قیمت را با شرایط فروش خاص در بسته جهانگیری ۴۲۰۰ دید، دلار تا ۱۲۰۰۰ تومان رشد کرد و حال که کف قیمتی با همان شرایط فروش ارز حدود ۸۵۰۰  تا ۹۰۰۰ در بازار ثانویه بسته شده است، مطمئنا سقف قیمت در بازار سیاه سوم می تواند همانند رشد دوبرایری کف  به دوبرابر قیمت رشد کند و چون بازار سوم سیاه بر روی بازار ثانویه تاثیر دارد این رشد در بازار سیاه، رشد بازار ثانویه را هم همراه داشته باشد.

در تبلیغ بسته جدید ارزی، طوری عنوان می شود که گویا این طرح به تنهایی می تواند بازار ملتهب ارز را متعادل کند و ثبات را به بازار ارز برگرداند و  به عوامل برونزای رشد دلار توجهی نمی شود.  در حالیکه این بسته صرفا شیوه نامه مبادله ارز صادراتی و آزاد است نه چیز بیشتر که همین شیوه نامه هم اشکالات زیادی دارد.  دولت گویا در فضای خلا و با حذف پارامتر مهم تحریم برنامه ریزی می کند که پاشنه آشیل دوم این طرح است. یعنی صرف به شیوه تبادل دلار پرداخته است و برآورد واقعی از عرضه و تقاضا در آن دیده نشده است.  بالاخره ارز صادراتی با وجود تحریم دلار، طلا و ریال به راحتی امکان ورود ندارد. و زمانی که عرضه محدود شود، طرف تقاضا تقویت می شود که رشد انفجاری قیمت را باعث میشود.

فعلا فضای رسانه ای مثبت است و مردم گمان می کنند تحول عظیم در سیاستهای دستگاه دیپلماسی امریکا و ایران رخ خواهد داد و همزمانی این موضوع با تبلیغات وسیع دولت برای بسته جدید ارزی به این فضای امیدوارانه دامن زده است. اما نه این بسته جدید گره ای از مشکلات ارزی می گشاید و نه چشم اندازی از تغییر سیاستهای خارجی دیده میشود .

در این نوشته بیشتر به عوامل بنیادی تغییر قیمت دلار و سکه پرداخته شد و تحلیل قیمتی سکه و دلار در نوشته ای دیگر بررسی خواهد شد. اما به طور خلاصه می توان گفت،  تثبیت دلار حول قیمت ۹۰۰۰ تومان موقتی است و با توجه به باقی ماندن عوامل رشد قیمت، حرکت به اندازه مسیر ۶ ماهه قبلی در نمودارها مستتر است.  مگر آنکه عوامل بنیادی و شتاب دهنده قیمت دلار تغییر کند که برای فهم این عوامل باید اخبار را رصد کرد.

نویسنده: رضا دلبری، تحلیلگر بازار سرمایه
منبع: کانال ایران آینده
لینک کانال: t.me/iraneayandeh