تشریح دلایل شکست برنامه‌های نوسازی در گذشته/ پرداخت تسهیلات بازآفرینی شهری به توسعه گران از نیمه دوم سال/حوزه اجتماعی، شاکله اصلی اقدامات در محله‌ها

معاون وزیر راه و شهرسازی در گفت وگو با ایلنا با بیان اینکه در حوزه بهسازی و نوسازی بافت های ناکارآمد شهری  در طول دوران پس از انقلاب سه برنامه به اجرا رسیده است گفت: پس از دوران جنگ یعنی از سال 68 سه برنامه ؛ بهسازی و نوسازی بافت های ناکارامد شهری عملیاتی شد که هر یک مزایا و نواقصی داشتند.

**تشریح سه برنامه ساماندهی بافت های ناکارآمد در چهار دهه گذشته

وی گفت: برنامه بازآفرینی شهری به عنوان چهارمین برنامه ملی شهری حاصل تجربه‌های خوب و بد سه برنامه گذشته است.

عشایری با بیان اینکه اولین برنامه تحت عنوان نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده به اجرا رسید، گفت: این برنامه در هشت سال در دوره سازندگی انجام شد. در آن دوران توجه به توسعه شهرها بود و مدل توسعه افقی شهرها در دستور کار قرار گرفت و ساختن شهرک‌ها جذابیت زیادی داشت بنابراین نگاه کمتری به روستاها به وجود آمد و در نتیجه حاشیه‌نشینی در شهرها شکل گرفت.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری افزود: دومین برنامه هم ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی بود که بانک جهانی هم وارد این موضوع شد و جریان اجتماعی آن قوی‌تر شکل گرفت، در حالی که برنامه اول کاملا کالبدی بود در برنامه دوم جریان اجتماعی هم وجود داشت اما بخش کالبدی آن قالب در برنامه شد.

عشایری با اشاره به اجرای برنامه سوم تحت عنوان مسکن مهر در سراسر کشور اظهار داشت: سومین برنامه در حوزه مسکن، برنامه مسکن مهر بود که شاهد اتفاقاتی که در حین اجرای این برنامه رخ داد، بودیم.

**اجرای طرح بازآفرینی شهری با محوریت مشارکت مردمی

دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه با تحلیل نقاط ضعف و قوت سه برنامه اول به این نتیجه رسیدیم که بزرگترین آسیب این برنامه‌ها این بوده که صرفا پروژه‌ محور و کالبدی بود، گفت: شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به نمایندگی دولت آن زمان، پلاک‌های فرسوده را  به جهت نوسازی از صاحبان خریداری و به امید پیاده سازی طرح نوسازی مناسب، به حال خود رها کرد و متاسفانه این زمان دوازده سال طول کشید  و  این  پلاک‌های فرسوده به صورت زمین خالی تبدیل و مامن مناسبی  برای تشکیل  نابسامانی های اجتماعی شد؛ یعنی علاوه بر روند کاهش منزلت اجتماعی محله‌ها، سیاست دولت نیز موفق نشد.

عشایری گفت: حال اینکه برنامه فعلی بازآفرینی شهری از  9 بُعد متشکل شده که سه بُعد آن مربوط به کالبد محله و شش بعد آن به مسائل غیر کالبدی و در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی است.

معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه مهمترین محور اجرای پروژه باز آفرینی شهری  مشارکت مردمی است،اظهار داشت: در سه برنامه قبلی چیزی به نام مشارکت مردمی وجود نداشت اما در برنامه بازآفرینی شهری مهمترین رکن، خود مردم هستند و به همین دلیل ابعاد اجتماعی غالب بر ابعاد کالبدی خواهد بود.

**تعریف 12 شاخص برای بازآفرینی بافت‌های هدف

وی با اشاره به شاخص‌های تعریف بافت‌های هدف و اجرای بازآفرینی شهری در این مناطق گفت: بافت‌های هدف بر اساس شاخص‌های 12 گانه تعریف می‌شود و وقتی که در یک شهری محله‌ای برای بازآفرینی شهری انتخاب می‌شود آن محله محور اصلی خواهد بود و نهاد تسهیل‌گر به عنوان رابط بین دولت و مردم وارد آن منطقه می‌شود.

عشایری ادامه داد: این نهاد تسهیل‌گر از جنس مردم است و ضروری است با همکاری مردم محله اقدام به شناسایی ظرفیت‌ها و چالش‌ها کند و در نهایت طرح و برنامه آن محله را تسهیل‌گر ارائه می‌دهد.

عشایری تصریح کرد: عناصر اصلی نظیر مسجد، درمانگاه ، زورخانه ... به عنوان پایگاه و سازمان اجتماع محلات هدف به شمار می‌اید.

 وی گفت: عناصر اصلی در محلات هدف را نهاد تسهیل گر مشخص می‌کند و دولت به عنوان  محرک در نوسازی محلات هدف به عناصر اصلی  محله توجه جدی دارد.

دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری ایران با تاکید بر اینکه نوع فعالیت در هر منطقه متفاوت است، اظهار داشت: سیاست‌های گذشته در موضوع بازآفرینی شهری به صورت کالبد محور بوده و خوشبختانه در رویکرد جدید ، موضوع غیر کالبدی و توجه به بخش های اجتماعی و فرهنگی نمود پیدا کرده است.

وی با تاکید بر اینکه حوزه اجتماعی در تدوین برنامه‌های هر محله از نظر ما شاکله اصلی خواهد بود، گفت: شاکله اصلی برای تصمیم‌گیری اجرای نوع فعالیت در هر محله نوع نیازمندی‌های اجتماعی و فرهنگی است و این موضوعات هستند که به ما در هر محله نقش می‌دهند.

معاون وزیر راه و شهر سازی  افزود: بنابراین اقدامات دولت ملی و دولت محلی (شهرداری‌ها)، توسعه‌گران و بخش خصوصی بر اساس جریان اجتماعی آن محله تعریف می‌شود تا کیفیت زیست پذیری ساکنان محله به میانگین کیفیت زندگی آن شهر برسد.

عشایری با بیان اینکه شرکت بازآفرینی شهری در گذشته متصدی ساخت و ساز بوده است  گفت: اخیرا با تغییر ساختار شرکت، شرکت  مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری به شرکت بازآفرینی شهری تغییر نام یافت که بر این اساس به سمت سیاست گذاری، برنامه ریزی و هدایت گری در محلات هدف تغییر ماهیت پیدا کرد.

وی با تاکید بر اینکه اجرای بازآفرینی شهری نیاز به برنامه اقدام مشترک بین دستگاه‌ها دارد، گفت: به عنوان نهاد متولی بازآفرینی شهری  بر اساس نوع نیازمندی‌های هر محله مشخص می‌کنیم که هر نهادی در هر محله چه اقداماتی انجام دهد.

**سرمایه گذاری میانگین 90 میلیارد تومانی در هر محله هدف

دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری با تاکید بر اینکه به طور متوسط در هر محله شناسایی شده نیاز به 90 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری دارد، گفت: از این رقم 40 میلیارد  تومان سهم  توسعه‌گران و  بخش خصوصی و 50 میلیارد تومان سهم دولت و شهرداری‌ها است.

وی ادامه داد: این اعتبارات تا کنون  برای نوسازی و بازآفرینی محلات هدف شهری وجود داشته اما به دلیل اینکه هر نهادی به صورت جداگانه وارد پروژه می‌شد برنامه نوسازی پیشرفتی نداشت. بدین معنا که در سال‌های گذشته محلات هدف اولویت‌بندی نشده بودند که بر اساس اولویت‌ها نهادها در این محلات به صورت یکپارچه هزینه کنند.

**10 استان در اولویت اجرای برنامه های بازآفرینی شهری

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در حال حاضر 10 استان در اولویت بازآفرینی شهری قرار دارند، گفت: پنج استان در اولویت اول اعم از سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان، هرمزگان و کرمانشاه هستند که البته تهران هم در 10 اولویت اول قرار دارد.

عشایری ادامه با بیان اینکه  13 محله برای اجرای برنامه  بازآفرینی در شهر تهران  انتخاب شده است اظهارداشت: طرح و برنامه محلات هدف باز آفرینی شهری توسط تسهیل گران مشخص می شود.

**کاهش هزینه های ساخت در محلات تا 30 درصد

وی با بیان اینکه دولت جهت تامین خدمات زیر بنایی و رو بنایی در محلات هدف شهری ، سالانه  1500 میلیارد تومان اختصاص می دهد اظهارداشت: سهم مشارکت شرکت بازآفرینی شهری در هزینه‌ها نسبت به سایر نهادها درحدود  3 الی 5 درصد است.

عشایری با اشاره به تاثیر بسته های تشویقی در کاهش هزینه های ساخت و ساز در محلات هدف شهری  گفت:  به منظور تشویق توسعه گران و طبق آیین نامه های  22 و 23 برنامه  ملی باز آفرینی شهری  مصوبه هیات  دولت، هزینه های ساخت و ساز در محلات هدف شهری در حدود  20 تا 30 درصد نسبت به سایر محلات کاهش پیدا خواهد کرد.

**دو عامل موثر در عدم استقبال سرمایه گذاران در برنامه های گذشته

عشایری در خصوص عدم استقبال توسعه‌گران در اجرای پروژ ه های باز آفرینی شهری در  زمان گذشته اظهار داشت: عدم استقبال بخش خصوصی از ورود به این پروژه در سنوات گذشته دو دلیل داشت دلیل اول این بود که دولت نسبت به اهمیت اجرای این پروژه حساس‌ نبود اما امروزه از مقام معظم رهبری تا اعضای  دولت به موضوع باز آفرینی شهری توجه شایان دارند.

وی  گفت: دومین عامل عدم استقبال توسعه‌گران از اجرای این برنامه پرداخت یارانه مستقیم بود که در طرح جدید قرار نیست یارانه مستقیم پرداخت شود.

دبیر ستاد ملی باز افرینی شهری افزود: در این برنامه مقرر شده است که از محل وجوه اداره شده دولت 2500 میلیارد تومان  از  محل صندوق توسعه ملی پول در اختیار بانک‌ها قرار گیرد و بانک‌ها نیز 2500 میلیارد تومان به این امر اختصاص دهند که در این صورت سقف  اعتبارات به 5 هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد.

**پرداخت تسهیلات به توسعه گران از نیمه دوم امسال

وی با بیان اینکه در آینده نزدیک تسهیلات 50 میلیون تومان با نرخ بهره 9 درصد در اختیار  توسعه گران  قرار خواهد گرفت، اظهارداشت: توسعه گران پس از دوسال  دوره مشارکت می بایست  50 درصد واحدهای ساخته شده در اراضی دولتی را در اختیار متقاضیانی که  در صندوق پس انداز یکم بانک مسکن ثبت نام کرده‌اند قرار دهند، بدین ترتیب پس از دو سال 2500 میلیارد تومان سهم دولت ، باز خواهد گشت.

عشایری با بیان اینکه  بیش از 140 هزار هکتار بافت ناکارآمد شهری در 543 شهر شناسایی شده است، گفت: از بین این تعداد شهر بجز شهر تهران که بر عهده شهرداری است؛ در بقیه شهرها اقدام بر عهده شرکت باز آفرینی شهری ایران خواهد بود.

عشایری گفت: محله سیروس در تهران به عنوان پایلوت اجرای طرح باز آفرینی  انتخاب کرده‌ایم و وزارت راه و شهرسازی و شرکت بازآفرینی شهری در اجرای این طرح ورود کرده است.

وی با بیان اینکه طبق برنامه ششم توسعه کشور ، سالانه صد هزار واحد مسکونی در محلات هدف شهری ساخته خواهد شد در پاسخ به این سوال که چه زمان توسعه گران از تسهیلات ساخت با نرخ بهره 9 درصد در محلات هدف شهری استفاده  خواهندکرد، اظهارداشت: مصوبه هیات دولت در این خصوص ابلاغ شده است و مکاتبات جهت تخصیص 2500 میلیارد تومان برای سهم دولت به بانک‌ها در حال انجام است امید است در نیمه دوم امسال این امر محقق شود و توسعه گران بتوانند جهت دریافت تسهیلات ساخت در محلات هدف شهری  با نرخ بهره 9 درصد به بانک ها مراجعه کنند.