چرا نظرسنجی از متخصصین اقتصادی در سیاست‌گذاری اهمیت دارد؟

به گزارش ایلنا؛ نظرسنجی از متخصصین اقتصادی فرآیندی است که طی آن از هر متخصص اقتصادی خواسته می‌شود تا پرسشنامه مربوط به پیش‌بینی وضعیت آتی مهمترین متغیرهای اقتصاد کلان (نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری، نرخ ارز و غیره) را پر کند. نتایج به دست آمده از نظرسنجی در واقع عصاره‌ای از انتظارات آحاد اقتصادی در مورد وضعیت آتی اقتصاد کلان است.

اطلاع سیاستگذار پولی و مالی از انتظارات آحاد اقتصادی کمک می‌کند تا انتخاب سیاست پولی و مالی با کیفیت بالاتری انجام گیرد. مثلا اگر سیاستگذار پولی برای کاهش نرخ تورم بخواهد سیاست پولی انقباضی انجام دهد و انتظارات آحاد اقتصادی نیز این باشد که نرخ تورم در مسیر کاهشی قرار دارد، آن گاه سیاستگذار بهتر می‌تواند نرخ رشد متغیرهای پولی را تنظیم کند.

در حالی‌که اگر اطلاعی از نحوه‌ی شکل‌گیری انتظارات آحاد اقتصادی وجود نداشته باشد، سیاستگذار دقیقا نمی‌داند که به چه میزان باید رشد متغیرهای پولی را کاهش دهد؛ چراکه نمی‌داند آحاد اقتصادی نرخ تورم آتی را کاهشی می‌دانند یا افزایشی.        

نظر به اهمیت آگاهی سیاستگذار از انتظارات جامعه، سال‌های طولانی است که فدرال رزرو، بانک مرکزی اروپا و بسیاری از بانک‌های مرکزی معتبر دنیا، به صورت فصلی، اقدام به نظرسنجی از متخصصین اقتصادی در مورد وضعیت آتی متغیرهای اقتصاد کلان کرده و آن را با نام  SPF(Survey of Professional Forecasters) منتشر می‌کنند.

سپس گزارش SPF را در اختیار بالاترین مقام مسئول در حوزه سیاستگذاری پولی یعنی کمیته سیاست پولی (Monetary Policy Committee) قرار می‌دهند تا سیاست پولی بهینه اتخاذ شود. چند روز بعد، گزارش را به صورت عمومی روی سایت بانک مرکزی منتشر می‌کنند تا همگان بتوانند از نتایج موجود در آن بهره‌مند گردند و همین رویه هر فصل تکرار می‌شود.

اهمیت انتشار عمومی گزارش SPF این است که مطالعه این گزارش توسط عموم مردم سبب می‌شود تا شکل‌گیری انتظارات آحاد اقتصادی، از یک منبع اطلاعاتی واحد تغذیه شود و پراکندگی در نظرات افراد جامعه نسبت به وضعیت آتی متغیرهای اقتصاد کلان کاهش یابد.

کاهش پراکندگی و نزدیک شدن انتظارات افراد جامعه سبب می‌شود تا کارآمدی سیاست پولی بانک مرکزی افزایش یابد؛ چراکه هم سیاست‌گذار و افراد جامعه همگی یک منبع اطلاعاتی واحد را برای تصمیم‌گیری خود انتخاب کرده‌اند.

همچنین، انتشار این گزارش به صورت فصلی و منظم می‌تواند امکان ارزیابی درجه اعتبار (Credibility) رفتار سیاست‌گذار پولی را فراهم کند و چنانچه رفتار سیاستگذار در طول زمان از خود ناسازگاری نشان دهد، تشخیص آن از طریق گزارش SPF میسر است.

منفعت دیگر انتشار منظم این گزارش این است که می‌توان تشخیص داد که آیا انتظارات افراد جامعه در خصوص وضعیت آتی متغیرهای اقتصاد کلان به صورت گذشته‌نگر شکل می‌گیرد یا آینده‌نگر. به بیان دیگر، آیا افراد در شکل‌دهی انتظارات خود از تمامی اطلاعات در دسترس استفاده می‌کنند یا خیر.

اهمیت این موضوع در این است که اگر افراد از تمامی اطلاعات در دسترس استفاده کنند (انتظارات آینده‌نگر)، آن گاه تاثیر سیاست‌های پولی بر متغیرهای حقیقی اقتصاد (نظیر رشد اقتصادی) کاهش می‌یابد؛ در حالی‌که انتظارات گذشته‌نگر سبب می‌شود تا سیاستگذار پولی بیشتر بتواند رشد اقتصادی را تحریک کند.     

در پایان لازم به ذکر است که هرچه بر تعداد متخصصینی که پرسشنامه‌های نظرسنجی را پر می‌کنند افزوده شود، نتایج به دست آمده از نظرسنجی و گزارش‌های بعدی SPF نیز قابل اعتمادتر خواهد بود؛ چرا که نظرات تعداد بیشتری از افراد جامعه را در خود جای داده است.

همچنین، نظرسنجی مذکور هر فصل تکرار می‌شود و متخصصین می‌توانند از اطلاعات جدید در مورد تحولات اقتصاد و سیاست برای پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خود استفاده کنند.

سعید بیات؛ صاحب‌نظر پولی و بانکی