رکوردهای جدید برای "نیروگاه‌های برق‌آبی" در دولت یازدهم

یادداشت- "فربد استیری" مدیر مرکز مدیریت نیروگاه‌های برق‌آبی کشور- نیروگاه‌های برق‌آبی مهم‌ترین منبع تأمین انرژی تجدیدپذیر در کشور محسوب می‌شوند، زیرا این نیروگاه‌ها مأموریت محوری تأمین برق موردنیاز و کمک پایدارسازی شبکه در زمان اوج مصرف (پیک) را به عهده دارند.

در زمان حاضر ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های برق‌آبی حدود 15 درصد ظرفیت نصب‌شده کل نیروگاه‌های کشور است. در سال آبی نرمال، نیروگاه‌های برق‌آبی موجود در کشور قادرهستند 10 درصد برق مورد نیاز کشور را در شرایط نیاز شبکه، با بازدهی بالا تأمین نمایند. مهم‌ترین اقدامات بخش آب در دولت یازدهم درخصوص صیانت از این سرمایه ملی و همچنین توانمندسازی و توسعه آن، به شرح ذیل است:

الف ـ بهره‌برداری: با بهره‌برداری بهینه از نیروگاه‌های زنجیره‌ای حوضه‌های آبریز کشور (کارون و کرخه) متوسط انرژی تولیدشده نیروگاه‌های برق‌آبی کشور در دولت یازدهم 14 هزار و 775 گیگاوات ساعت بوده که نسبت به دوره مشابه قبل (10 هزار و 356 گیگاوات ساعت)، به میزان 43 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

ب ـ نوسازی، تعمیرات و نگهداری: با حمایت‌های صورت‌گرفته و اقدامات مدیریتی به‌عمل آمده، ضمن کاهش دوره زمانی تعمیرات سالانه، ظرفیت جذب بودجه‌های نگهداری و تعمیرات از 20 درصد در دولت دهم به 30 درصد در دولت یازدهم افزایش یافته است. این امر نشانگر افزایش کارایی و بهبود نسبی بهره‌وری در حوزه تعمیرات و نگهداری سالانه این صنعت طی سال‌های اخیر است. مؤید این مطلب، کاهش متوسط ضریب خروج اضطراری نیروگاه‌های برق‌آبی کشور در دولت یازدهم از 14.8 درصد به 5.5 درصد (به‌طور میانگین) است. همچنین ضریب آمادگی نیروگاه‌های برق‌آبی به‌عنوان یکی از شاخص‌های مهم بهره‌وری، در دولت یازدهم از 74.3 درصد (در ابتدای دوره) به 82.5 درصد (به‌طور میانگین) افزایش یافته است.

ج ـ توان تولید هم‌زمان: یکی از شاخص‌های اصلی توانمندسازی صنعت نیروگاه‌های برق‌آبی در کشور، میزان توان تولید هم‌زمان این نیروگاه‌ها در زمان اوج مصرف است. رکورد بیشترین ظرفیت نیروگاه‌های در دست بهره‌برداری که به‌صورت هم‌زمان در تابستان 95 در مدار بهره‌برداری قرار داشته‌اند، معادل 8 هزار و 837 مگاوات است که نسبت به رکورد ثبت‌شده در سال 91 در دولت دهم (5 هزارو 388 مگاوات)، نمایانگر رشد 64 درصدی است. این افزایش کمک شایانی جهت جلوگیری از خاموشی برق در پیک تابستان کرده است.

د ـ توسعه: به‌رغم محدودیت‌های مالی و اعتباری، افزایش ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های برق‌آبی در دولت یازدهم به‌میزان یک هزار و 833 مگاوات، که این اقدام مجموع ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های برق‌آبی کشور را از 9 هزارو 521 به 11 هزارو 354 مگاوات افزایش داده است (معادل 19 درصد افزایش). همچنین طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته و مقدمات فراهم‌شده در دولت یازدهم، طی برنامه ششم نیز معادل یک هزار و 859 مگاوات به مجموع این ظرفیت اضافه خواهد شد.

هـ ـ ظرفیت موجود کشور: بر اساس آخرین اقدامات و بررسی‌های صورت‌گرفته، در حال حاضر مجموع پتانسیل‌های موجود کشور اعم از در دست مطالعه، در دست ساخت و در دست بهره‌برداری، معادل 29 هزار و 262 مگاوات است. این میزان از ظرفیت گواه استعدادهای حال و آتی کشور در حوزه صنعت نیروگاه‌های برق‌آبی است.

در خاتمه، اصلی‌ترین دستاوردهای این حوزه در دولت یازدهم را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:

1. ثبت رکورد بیشترین سقف تولید هم‌زمان نیروگاه‌های برق‌آبی در دوره پرباری مصرف تابستان 95 و به‌میزان 8 هزارو 837 مگاوات

2. ثبت رکورد بالاترین ضریب آمادگی نیروگاه‌های برق‌آبی در پیک سال 95 به‌میزان 86 درصد

3. ثبت رکورد پایین‌ترین ضریب خروج اضطراری نیروگاه‌های برق‌آبی در سال 95 بمیزان 4 درصد

4. بهینه‌سازی اولین واحد 250 مگاواتی در کشور توسط متخصصین و سازندگان داخلی به عنوان یک پروژه

5. آغاز عملیات احداث نیروگاه برق‌آبی کوچک سد شهر بیجار توسط بخش غیردولتی

6. آغاز مراحل تدوین نظام‌نامه ارزیابی عملکرد فنی ـ اجرایی و رتبه‌بندی نیروگاه‌های برق‌آبی بر مبنای مدل متحد

7. آغاز مراحل بروزرسانی و تهیه اطلس جامع ظرفیت‌های برق‌آبی در سطح کشور

8. آغاز عملیات اجرایی تدوین سند راهبرد ملی توسعه صنعت برق‌آبی کشور

9. پیگیری اهداف اقتصاد مقاومتی در چهارچوب مأموریت‌های ابلاغی از سوی ستاد عالی راهبری طرح‌های اقتصاد مقاومتی

10. تهیه سند راهبردی پدافند غیرعامل نیروگاه‌های برق‌آبی.