بازی سیاسی روسیه در صادرات گاز/ توان ایران برای دور زدن روس‌ها و صادرات به اروپا

علی‌اصغر زرگر، تحلیلگر اقتصادی سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره رقابت ایران و روس‌ها برای به دست آوردن بازار گاز اروپا با توجه به مزیت ایران در غیر سیاسی عمل کردن در مباحث اقتصادی اظهار داشت: دو موضوع در رابطه با صادرات گاز ایران باید لحاظ و مد نظر قرار گیرد از جمله این که ما کشور وسیعی با حدود 80 میلیون نفر جمعیت هستیم که مناطق سردسیری داریم و بخش عمده انرژی خانوارها از گاز تامین می‌شود یعنی ما میزان زیادی از گاز استحصالی خودمان را از منطقه خلیج فارس و مناطق دیگر بعد از پالایش به مصرف خانوار و یا تولید برق می رسانیم، بنا بر این هنوز منبع مطمئن صادرات گاز نیستیم.

وی افزود: ما هنوز منبع قابل اطمینان و مازادی از گاز که بتوانیم به طور با ثبات صادر کنیم، نداریم اما آنچه واضح است نگاه‌مان برای صادرات گاز بیشتر به شرق و آسیاست.

زرگر تصریح کرد: با توجه به این امر ارسال گاز به شرق آسیا از مسیر خط لوله پاکستان و هند نیز با وجود مخالفت آمریکایی‌ها افقی دور دست است.

وی با اشاره به اینکه در دنیای کنونی ارسال گاز از مسیر خط لوله پرهزینه است، گفت: اکنون کشورهای صادر کننده گاز از طریق تانک‌های کروی و به صورت سی‌ان‌جی و ال پی جی اقدام به صادرات گاز می‌کنند. همان کاری که الجزایر و به صورت گسترده‌ای قطر،  انجام می‌دهند.

این تحلیلگر اقتصادی سیاسی خاطر نشان کرد: اروپا بازار مناسبی است و به ما هم دور نیست اما در عین حال روسیه یکی از کشورهایی است که از زمان‌های قدیم گاز اروپا را به صورت دائمی تامین کرده است. بنا بر این  ارسال گاز به این قاره نیاز به دیپلماسی فعال، سرمایه زیاد و تکنولوژی بالا دارد.

وی بیان کرد: خط انرژی مسیر شمال کشور و یا عراق و سوریه به اروپا نیز جایی است که آمریکا آن ها را یکی از اهداف برای کنترل عراق و سوریه در نظر گرفته است.

زرگر تاکید کرد: ایران با توجه به این عوامل و همچنین به دلیل مصرف بیش از اندازه برای تولید برق و مصرف خانگی و نیز به خاطر نیاز به  سرمایه‌گذاری و تکنولوژی بالا هنوز کشور تولید کننده و صادرکننده با ثباتی نیست لذا اروپا علیرغم استفاده های سیاسی روسیه اجبارا باید گاز خود را از این کشور تامین کند ضمن این که هزینه هنگفت و تکنولوژی مورد نیاز برای استحصال و ترابری گاز را هم باید در نظر گرفت.

وی یاداور شد: البته این را نیز باید در نظر داشت که اروپا ترجیح می‌دهد که گاز خود را  از ایران تامین کند   کما اینکه سوئیس هم علاقه به  سرمایه گذاری داشت اما آمریکا مانع شد و به اجرا نرسید.

این کارشناس اقتصادی سیاسی درباره خط لوله تاپی نیز گفت: این خط لوله بیش از در نظر گرفتن مسائل اقتصادی، سیاسی شده اما واقعیت امر این است که هندی‌ها مایل به سرمایه‌گذاری در چابهار و انتقال گاز از مسیر پاکستان هستند و اگر احتمالا روابط هند و پاکستان از تنش در بیاید بسیاری از مسائل حل می شود.

وی ادامه داد: البته آمریکا نیز به دنبال نزدیکی به هند است و می خواهد کشورهای پیرامون چین را به خود نزدیک کند  و چین را تحت کنترل خود داشته باشد و اگر چنین کاری انجام شود و هند و آمریکا روز به روز روابط شان در زمینه‌های مختلف بهتر شود، باعث می‌شود هند و پاکستان از حالت تنش در بیایند. یعنی اگر آمریکا مخالفتی نکند خط لوله خواه ناخواه اجرایی می‌شود و بخش مهمی از گاز مازاد فازهای پارس جنوبی برای مصرف بازار وسیع پاکستان و هند ارسال می‌شود و اگر انجام شود نیازی به بازار اروپا نداریم.

زرگر یادآور شد: اگر ما بتوانیم مسائل داخلی خودمان یعنی سرمایه‌گذاری، تکنولوژی و مصرف گاز را حل کنیم می‌توانیم به ترانزیت گاز از مسیر ترکیه نیز فکر کنیم.

وی با اشاره به موقعیت مناسب جغرافیایی ایران، گفت: قطر به عنوان رقیب گازی ایران در منطقه اگر بخواهد گاز خود را به اروپا برساند باید از مسیر دریا عبور کند که بسیار پرهزینه است.

این کارشناس تصریح کرد: اکنون برای این که ایران را از اهرمی مثل تنگه هرمز دور کنند تلاش می‌شود که در عربستان، قطر و امارات خطوط لوله‌ای ایجاد شود. نفت و گاز را به بیرون از تنگه هرمز بکشانند اما مسیر سخت‌تری انتخاب کردند که ایران را دور بزنند یعنی کنترل ایران را بر خطوط لوله کم کنند. 

وی گفت: بحث صادرات گاز به هند از مسیر خط لوله بستگی به دیپلماسی ایران و هند دارد.در حال حاضر ورود هندی‌ها به چابهار و توسعه این بندر شروع خوبی است که ایران دیپلماسی فعال‌تری داشته و پاکستان و هند را راضی کند که این خط کشیده شود.