عصر طلایی گاز به سر نیامده است/ تغییر بازیگران در عرصه صادرات و واردات گاز

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمد حسن عادلی دبیر کل مجمع کشورهای صادر کننده گاز در همایش پنجاهمین سالگرد تاسیس شرکت ملی گاز ابتدا توضیحاتی پیرامون وظایف و عملکرد مجمع ارائه داد و گفت: این مجمع جهانی به عنوان سازمان رسمی در سال 2001 در تهران و با 6 کشور عضور متولد شد و در سال 2010 یک دبیرخانه دائمی در کشور دوحه تاسیس کرد که تعداد اعضای آن امروز به 10 کشور رسیده که از این تعداد 12 عضو فعال و 7 کشور نیز ناظر هستند و بعد از دبیر کلی ایران نیز دو کشور آذربایجان و پرو به این مجمع اضافه شد‌ه اند.

وی با اشاره به اینکه این مجمع سازمان کوچک جهانی است ، تصریح کرد: این سازمان 67 درصد ذخایر گاز جهان و 66 درصد تجارت از طریق خط لوله و 64 درصد ال ان جی جهان را داراست بنابراین به لحاظ ذخایر و سهم تجارت در بخش انرژی چندین برابر اوپک است.

تغییر در فرایند قیمت گاز

عادلی در ادامه با اشاره به اینکه در بخش های جهانی گاز دوره فعلی به لحاظ فرآیند بازار و عوامل موثر در آن و تغییرات شگرفی که رخ داده دوره انتقالی محسوب می‌شود اظهار داشت: نخستین تغییر در مباحث مربوط به گاز تغییرات مربوط به قیمت آن است به طوری که در حال حاضر می‌توان گفت که قیمت‌ها به حد نرمال رسیده‌اند یعنی در اروپا از 12 دلار به 4 دلار در آسیا از 20 دلار به 6 دلار و در آمریکا زیر یک دلار در میلیون فوت مکعب است.

آمریکا بازیگری که به آسیا هم گاز صادر می کند/ بزرگترین صادرکنده ال ان جی جهان جا ماند

وی ادامه داد: این نرمال جدید نیز همراه با عرضه کنندگان جدید به وجود آمده که یکی از بزرگترین آنها آمریکا است که توانسته از ابتدای امسال صادر کننده گاز باشد و محموله‌های این کشور نه تنها به آ‌مریکا و اروپا بلکه به خلیج فارس نیز می‌آید در نتیجه میتوان گفت که ساپلای‌های جدید آفریقا و استرالیا هستند که قبلا تولیدکنندگان متوسط بودند و اکنون بزرگترین تولیدکننده ال ان جی جهان (قطر) را هم پشت سر بگذارند.

تغییر بازیگران در عرصه واردات گاز

عادلی خاطرنشان کرد: علاوه بر تغییر در بازیگران صادرات ، بخش واردات نیز تغییراتی به خود دیده به طوری که ژاپن که روزی بزرگترین وارد کننده گاز بود اکنون به بازیگر درجه 3 و 4 تبدیل شده و چین به نقش اول بازی در این عرصه تبدیل شده است.

وی توضیح داد: در حال حاضر در بازار گاز فضای رقابتی جدیدی به وجود آمده که در قرارداد گازی در اروپا باعث تغییرات اساسی شده است، به دلیل توجه اروپا به ال ان جی تمامی صادرکنندگان به این سمت سوق پیدا کرده‌اند بنابراین بازار رقابت در آینده نه تنها اروپا بلکه آسیا نیز خواهد بود.

لزوم تغییر در رویکرد سنتی صادرکنندگان

وی اظهار داشت: این شرایط جدید انتقالی است که کشورهای صادرکننده گاز را وادار می‌کند که سنتی فکر نکنند و طبق اصول و قراردادهای قبلی عمل نکنند.

حرکت دنیا به سمت جامعه بدون کربن

عادلی گفت: نکته دیگر اینکه یکی از محرک‌های اصلی تقاضای گاز و آنچه موجب سیاست‌گذاری در این بخش شده مباحث زیست محیطی است که اکنون گسترش یافته و باید به گونه‌ای باشد که پایداری را تثبیت کند و روی هم رفته شعار امروز این است که از اقتصاد و جامعه با کربن بالا به سمت جامعه با کربن پایین و یا حتی در اروپا بدون کربن برویم.

وی گفت: شرایط در حال حاضر به گونه‌ای است که دارندگان سوخت‌های فسیلی باید تدابیر دیگری بیندیشند و در همین راستا تمامی مراکز مهم جهان سه بار رشد اقتصادی جهان را مورد تجدیدنظر قرار دادند لذا در سال‌های 2015 ، 2016 و 2017 رشد اقتصادی جهانی مورد بازبینی کامل قرار گرفته است و سناریوی رشد 2.8 و 3.1 هر دو کاهش یافته و این میزان در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و نوظهور رشد ملایمتری دارد. البته این را باید نیز گفت که چشم انداز سال آینده بهتر از امسال است.

امیدواری برای رشد تقاضای گاز تا 25 سال آینده

وی ادامه داد: در بلندمدت نیز علیرغم اینکه طی چند سال گذشته که وضع اقتصادی جهان از سال 2008 به لحاظ بحران مالی خوب نبود و چند سال آینده هم خوب نخواهد و همچنین رشد اقتصادی چین هم کاهش یافته اما 25 سال آینده رشد اقتصادی معادل 25 سال گذشته است که امیدواری ایجاد می‌کند که تقاضا رشد پیدا کند.

دبیر کل مجمع صادرکنندگان گاز اظهار داشت: محرک اصلی انرژی جمعیت و شهرنشینی است که در 25 سال آینده 1.7 میلیارد نفر به جمعیت جهان اضافه می‌شود و شهرنشینی نیز به 64 درصد می‌رسد که این  محرک بزرگی برای افزایش تقاضای گاز و انرژی است.

تفاوت رابطه رشد اقتصادی و تقاضای انرژی در 25 سال آینده

وی ادامه داد: مصرف انرژی در 25 سال گذشته 1.9 درصد در سال افزایش یافته اما در 25 سال آینده رشد آن 9 درصد است لذا می‌بینیم که رابطه تقاضای انرژی و رشد اقتصادی رابطه جدیدی است و دلیل آن نیز صرفه‌جویی ، بهره‌وری و شدت انرژی است که در رشد اقتصادی اثرگذارتر می‌شود بنابراین می‌توان گفت رشد اقتصادی بالا می‌رود اما نیاز به انرژی کم می‌شود.

عادلی همچنین به سهم نفت ، گاز و زغال سنگ در سبد انرژی اشاره و تصریح کرد: در حال حاضر ترتیب تقاضا به سمت نفت و زغال سنگ و گاز  است که 25 سال آینده به سمت گاز ، نفت و زغال سنگ سوق پیدا خواهد کرد و موازنه و تعادل تقاضا و عرضه به نفع عرضه است تا تقاضا. و دلیل آن نیز این است که  به دلیل قیمت بالا سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری زیادی صورت گرفته و در نتیجه میزان عرضه رشد کرده است.

تقاضا برای ال ان جی افزایش می یابد

وی خاطرنشان کرد: در بلندمدت اوضاع گاز بهتر است به طوری که در 25 سال آینده میزان تولید و تقاضا از 3 هزار و 400 به 5 هزار و 400 BCM افزایش می‌یابد و نرخ نفوذ گاز در ترکیب انرژی افزایش می‌یابد بنابراین سهم زغال سنگ و نفت کاهش می‌یابد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در سال‌های آینده تقاضا برای گاز به ویژه ال ان جی افزایش می‌‌یابد.

وی با اشاره به اینکه رشد تقاضای گاز در 4 کشور چین، آمریکا ، هند و ایران بیش از سایر نقاط دنیاست ، تصریح کرد: از حدود یک هزار و 900 BCM تقاضای جدید  900 BCM تقاضا مربوط به  4کشور (چین، آمریکا ، هند و ایران) است.

عادلی اظهار داشت: از 191 میلیارد متر مکعب گاز ذخایر ثابت شده نشان می‌دهد که نیاز به سرمایه‌گذاری در این بخش بالاست که نیاز به حمایت کننده دارد.

وی افزود: تجارت گاز از طریق خط لوله و ال ان جی یک میلیارد TCM است که این رقم به 1.7 میلیارد می‌رسد.

تغییر جایگاه ال ان جی و خط لوله در تجارت گاز

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر تجارت گاز در 25 سال آینده به 45 درصد ال ان جی و 55 درصد خط لوله می رسد، افزود:  در حال حاضر این تناسب 70 به 30 است. 

عدلی در ادامه گفت: رشد تجارت سالانه گاز 2 درصد خواهد بود و 3 درصد مربوط به ال ان جی است.

عادلی خاطرنشان کرد: نکته مهم در تجارت ال ان جی این است که در 25 سال آینده 30 درصد انرژی جهان SPOT خواهد بود یعنی به سمتی می‌رویم که تجارت تک محموله و بدون قرارداد خواهد بود و این مساله رقابت را زیاد می‌کند.

وی ادامه داد: در آینده بازیگران جدید ظهور می‌کنند یعنی بازی آمریکا ادامه پیدا می‌کند و استرالیا ، آنگولا ، تانزانیا و موزامبیک نیز به این عرصه بازیگری اضافه می‌شود و کشورهای خلیج فارس و خاورمیانه که بازار تثبت شده‌ای هستند ممکن است به بازار جدیدی فکر کنند بنابراین معادلات بازار عوض می‌شود.

تقاضا برای انرژی 3 برابر می شود

وی خاطرنشان کرد: در آینده یعنی تا 25 سال آینده تقاضا برای انرژی 3 برابر می‌شود در حال حاضر انرژی دنیا محدود به نفت و گاز است و در 25 سال آینده نیز به همین شکل باقی می‌ماند به طوری که در حال حاضر نسبت به نفت و گاز در دنیا 40 به 58 است اما به 32 به 66 تغییر می‌کند و می‌بینیم که همچنان نگاه‌ها به سمت انرژی‌های نو کم است و این رقم 98 درصدی توجه به سوخت‌های فسیلی در آینده هم تغییر نمی‌کند البته قرار است که 10 درصد استفاده از انرژی‌های نو و هسته‌ای داشته باشیم اما همچنان تقاضا برای گاز در حال افزایش است.

عادلی در ادامه به رشد مصرف گاز در بخش خانگی ایران اشاره و اظهار داشت : ما اگر بتوانیم بهره‌وری را بالا ببریم به سادگی می‌توانیم 30 درصد از مصرف گاز کم کنیم که این میزان 140 میلیون متر مکعب می‌شود که می‌توان آن را صادر کرد.

وی با اشاره به اینکه بحث بازیگری ایران در بازار جهانی گاز همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اظهار داشت: ایران باید بداند که چه سهمی از تجارت ال ان جی خواهد داشت آیا صادرات گاز به ترکیه را با توجه به ظرفیت ایجاد شده افزایش خواهد داد. بحث صادرات به کشورهای حاشیه خلیج فارس به کجا می‌انجامد؟ 

گاز و تجدیدپذیرها بازیگران آینده بازار انرژی

وی در ادامه گفت: امروز بحث گاز بحث مهم جهان است زیرا صادر کنندگان همچنان می‌گویند که عصر طلایی گاز است اما مصرف کنندگان می‌گویند عصر طلایی گاز به سر آمده و این عصر از آن تجدیدپذیرهاست که اوج این مباحث را در اجلاس کاپ 21 شاهد بودیم و کشورها متعهد شدند که انتشار گازهای گلخانه‌ای از 40 گیگاتن بالاتر نرود.

مرگ 8 میلیون نفر در سال به دلیل آلودگی

عادلی گفت: آنچه در مجمع مهم است آلودگی و مشکلات ناشی از آن است چرا که اخیرا سازمان بهداشت جهانی و کلوپ مصرف‌کنندگان هشدار داده که 8 میلیون نفر در اثر آلودگی‌های داخلی و بیرونی در سال می‌میرند و این میزان مرگ و میر 3.7 میلیون نفر مربوط به بیرون است که باید چاره‌ای برای آن اندیشید لذا نتیجه می‌گیریم که سوخت‌ها باید تجدیدپذیر شوند اما در بین سوخت‌های فسیلی نیز گاز پاک‌ترین است و با توجه به اینکه 40 درصد نفت آلایندگی دارد می‌تواند راه حل تلقی شود چرا که قابل دسترس بوده و به لحاظ قیمت نیز از سایر سوخت‌ها پایین‌تر است.

وی با اشاره به اینکه ترکیب گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند را‌ه‌حلی برای حذف محیط زیست باشند، اظهار داشت: گاز می‌تواند به عنوان منبع سوخت منتخب باشد و آنچه مسلم است اینکه سوخت‌های فسیلی همچنان تا 25 سال آینده نقش بالایی دارند و در حال حاضر نیز 80 درصد ترکیب سوخت جهان فسیلی است. البته تا 25 سال آینده این میزان کاهش خواهد داشت که میزان آن به 70 درصد می‌رسد.

وی تاکید کرد: جهان تا 25 سال آینده رشد اقتصادی خود را بر مبنای سوخت فسیلی پایه‌ریزی می‌کند. بنابراین  برای دوران گذار به سمت بدون کربن  باید گاز مورد توجه قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: ما کشورهای صادر کننده گاز راه دشواری داریم چرا که باید پارامترهایی همچون رقابت بازار ، واردات ، رقابت گاز با سایر سوخت‌های فسیلی را مدنظر قرار دهیم.