صندوق‎های جسورانه، از دارایی فکری تا عرضه در بازار سرمایه

 صندوق‌های جسورانه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر با ماهیت سهامی خاص هستند. این صندوق‌ها در شکل‌‎گیری و رشد خود مراحل متعددی تا عرضه در بازار رقابتی سرمایه را سپری می‌کنند.

به گزارش ایلنا از "سنا"، حسین نظام‌دوست صندوق‌های جسورانه را یک شخصیت حقوقی از نوع نهاد مالی برشمرد که در مرجع ثبت شرکت‎ها به ثبت رسیده است و دارای عمر مشخص و محدودی است.

وی با اشاره به پیشینه صندوق‌های جسورانه گفت: اساس سرمایه گذاری جسورانه در جهان و همچنین در کشور ما، مربوط به گذشته‌های بسیار دور می‌شود. از این روی، سرمایه‌گذاری جسورانه همیشه در جهان انجام می‌شده است و در بسیاری از مواقع قراردادی نیز امضا نمی شد و تنها برحسب اعتماد بود.

 سرپرست تحقیق و توسعه فرابورس، ریشه‎های شکل‌گیری ساختار یافته صندوق‌های جسورانه را در امریکا دانست و افزود: قرارداد سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر در امریکا به عنوان shareholder agreement (SHA) طراحی شد که یک توافق‌نامه‌ میان سرمایه‌گذاران است. درSHA  میزان، نحوه و نوع مشارکت، اختیار مدیر و مالک در سرمایه‌گذاری، نحوه تقسیم سود، چگونگی خروج از سرمایه گذاری قید شده بود؛ به گونه‌ای که این قراردادها کاملا قابل دفاع در دادگاه بوده است.

وی با اشاره به اینکه در ایران تا پیش از قانون سال 1388 که به ابزارهای نوین مالی و صندوق های سرمایه گذاری می‌پردازد، مشکلات متعددی در سرمایه گذاری جسورانه  وجود داشت، گفت: تا پیش از این قانون، تنها ساختارهای سرمایه گذاری سهامی در قانون تجارت وجود داشت و استفاده از این ساختار ها مشکلات متعددی را برای سرمایه گذاری جسورانه به وجود می‌آورد. عدم جدایی مدیر از مالک یکی از عمده ترین مشکلات در این زمینه بود که سبب می شد مالکین بتواند در فعالیت مدیر دخالت بکنند.

این مقام مسوول در ادامه سخنان خود به روندی که صندوق‌های جسورانه، از یک دارایی فکری تا عرضه در بازار سرمایه طی می‌کنند، اشاره کرد و افزود: نقطه آغازین صندوق‌های جسورانه در ابتدا با یک business plan یا business model به ثبت رسیده، است. در این مرحله هیچ محصولی وجود ندارد. در سال نخست، دارایی فکری یک دانه یا seed است و در سال های بعدی seed به محصول و نمونه اولیه prototype تبدیل می شود. پس از آن تا سه سال آینده هنگامی که یک سرمایه گذار که به آن "فرشتگان سرمایه‌گذاری" گفته می‌شود، نمونه اولیه را با سرمایه‌گذاری خود به تولید انبوه می‌رساند که دارای مشتریانی خواهد بود.

وی "فرشتگان سرمایه‌گذاری" را accelerator یا شتاب‌دهندگان کسب کار یا شتاب دهندگان استارتاپی دانست و اظهار کرد: این شتاب‌دهندگان زمان زیادی را صرف می‌کنند تا محصول جدیدی از دارایی فکری ایجاد شود و چند مشتری را جذب خود کند و پس از آن است که تازه شرکت را تاسیس می کنند. این استارتاپ ها بر این محصولات یاد شده سرمایه گذاری می کنند و توسعه بازار می دهد.

وی در ادامه با اشاره به دیگر مراحل این روند، گفت: در مرحله بعدی که مرحله خروج نامیده می شود، مرحله واگذاری سهم به سهام‌دار دیگری است. این مرحله می‌توانند همچنین مرحله اتصال به صندوق جسورانه بزرگتری باشد.

 حسین نظام‌دوست اتصال به صندوق‌های جسورانه بزرگ‎تر را از طریق بازار سوم فرابورس یا بازار شرکت های کوچک و متوسط فرابورس ممکن دانست و ادامه داد: پس از این مرحله یک مرحله رشد مهم تا عرضه عمومی وجود دارد که این مرحله را صندوق های بزرگ تر برعهده می گیرند و آن عرضه اولیه در بازار سرمایه است. در این مرحله است که ایده اولیه یا همان دارایی فکری اولیه به سرمایه گذاری رسیده است و هنگامی است که ریسک آن به حداقل رسیده و به مقداری بلوغ و پختگی رسیده که وارد بازار رقابتی بشود.

سرپرست تحقیق و توسعه فرابورس، در انتهای گفتگوی خود "فرشتگان سرمایه‌گذاری" را یکی از مهم‌ترین رکان در شکل‌گیری و گسترش صندوق‌های جسورانه تلقی کرد و گفت: "فرشتگان سرمایه‌گذاری" افراد خطرپذیر و کارآفرینی هستند که به دنبال سود مادی نیستند، بلکه به دنبال حمایت از دانشگاهیان و فارغ‌التحصیلانی‌اند که دارای ایده های ناب و بکری هستند، اما قدرت تامین مالی این ایده ها را ندارند. این دسته از سرمایه‌گذاران از توان مالی خوبی برخوردارند و در موارد بسیاری هم این ریسک پذیری به بازده خوبی منجر می‌شود.