لزوم توجه به واحدهای تولید همزمان آب و برق در شیرین سازی آب دریا

یادداشت از فاطمه فعالی- کارشناس ارشد انرژی- استفاده از واحد های شیرین سازی آب در کنار نیروگاه های گازی علاوه بر افزایش بازدهی مجموعه به 80%، آب مورد نیاز استانهای جنوب کشور را تامین می کند. لازم است که در امضای قراردادهای شیرین سازی آب دریا احداث واحد های شیرین سازی آب در کنار نیروگاه های گازی مورد تاکید قرار گیرد.

در روزهای اخیر شرکت مهندسی آب وفاضلاب ایران یادداشت تفاهمی را با شرکت صنایع سنگین و ساخت و ساز دوسانکرهجنوبی به ارزش 186 میلیون دلار برای ساخت یک مجتمع آب شیرین کن در ایران امضا کرده است.

آب دریا عموماً توسط ۲ روش حرارتی و یا غشایی شیرین می‌شود. اساس کار در روش حرارتی، تبخیر آب توسط انرژی گرمایی و سپس تولید آب شیرین از طریق میعان بخار آب است. در روش غشایی نیز آب را با فشار زیاد از غشاهایی با ابعاد بسیار کوچک عبور می‌دهند تا ذرات موجود در آب جدا شود و به آب قابل شرب تبدیل شود. در واحدهای شیرین‌ساز آب به روش غشایی، نیاز به مصرف برق برای عبور آب از غشا در فشار بالا است، اما در روش حرارتی نیاز به انرژی حرارتی برای تبخیر آب است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد انرژی حرارتی مورد نیاز واحدهای شیرین‌سازی آب به روش حرارتی را می‌توان از انرژی اتلافی نیروگاه‌های گازی بدون مصرف سوخت تامین کرد. این نیروگاه‌ها با بازدهی ۳۰ درصد برق تولید می‌کنند و ۷۰% انرژی دریافتی را به صورت حرارت در هوا رها می‌کنند. اساس کار این واحدها بدین صورت است که ابتدا بخار خروجی از نیروگاه‌های بخار و یا بخاری که به واسطه‌ی سوزاندن زغال‌سنگ و یا سوخت‌های فسیلی دیگر حاصل شده است وارد دستگاهی برای تبخیر آب می‌شود. با تبخیر آب و برخورد بخار آب با سطح سرد آب شیرین میعان می‌شود و این عمل تا چند مرحله می‌تواند ادامه داشته باشد.

در صورت اضافه شدن واحدهای شیرین‌سازی آب به نیروگاه‌های گازی بازده مجموعه تولید آب و برق جدید به بالای ۸۰% خواهد رسید. با استفاده از این روش علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی، می‌توان آب شیرین مورد نیاز استانهای اطراف دریا یا رودخانه‌های بزرگ را تامین کرد. در کشور حدود 26هزار مگاوات نیروگاه گازی فعال هستند که حدود ۱۸ هزار مگاوات از این ظرفیت در نزدیکی (کمتراز ۱۰۰ کیلومتر) خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر هستند و قابلیت تولید ۴ میلیون متر مکعب آب شیرین در روز معادل ۱٫۵ برابر آب مصرفی شهر تهران بدون مصرف انرژی دارد.

اگرچه از جزییات این تفاهم نامه اطلاعات دقیق‌تری هنوز  منتشر نشده است اما در حال حاضر عمده واحدهای شیرین‌سازی آب به روش اسمز معکوس آب را شیرین می‌کنند و این نگرانی وجود دارد که احداث واحدهای تولید هم زمان آب در کنار برق در نیروگاه‌های گازی به عنوان راهکاری برای کاهش تلفات انرژی و افزایش تولید آب در کشور مورد غفلت قرار گیرد.

بنابراین در دسترس بودن بخار مورد نیاز برای تولید آب شیرین به صورت رایگان در روش حرارتی فرصت بسیار مناسبی هست که علاوه بر افزایش بازدهی نیروگاه‌های حرارتی، آب مورد نیاز واحدهای شیرین‌سازی آب در استانهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان را تامین کرد.