تقسیط بدهی برای مؤدیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود نیستند
مؤدیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم از اصل و جریمه به‌طور یک‌جا نیستند، می‌توانند درخواست تقسیط بدهی مالیاتی کنند.
به گزارش ایلنا از رسانه مالیاتی ایران، در قانون مالیات‌های مستقیم، همانگونه که برای مؤدیان مالیاتی، برخی تکالیف و وظایف پیش بینی شده، حقوقی را نیز برای آنان در نظر گرفته است. برخی از این حقوق به‌صورت عام بوده مانند حق رعایت انصاف و عدالت، حق داشتن وکیل یا نماینده قانونی، حق رازداری یا عدم افشای اطلاعات مالیاتی و......
برخی از حقوق نیز به‌صورت خاص در قانون مالیات‌ها برای مؤدیان در نظر گرفته شده است که در این قسمت از مجموعه دانستنی‌های مالیاتی به شرح این حقوق می‌پردازیم :
براساس تبصره ماده 226 ق.م.م مؤدیان مالیاتی می‌توانند درصورتی‌که به نحوی از انحاء، در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی ازنظر محاسبه اشتباهی کرده باشند با ارائه اسناد و مدارک لازم ظرف یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، نسبت به رفع اشتباه اقدام کنند.
به‌طورکلی فرایند اخذ مالیات دارای سه مرحله شناسایی منابع، رسیدگی به پرونده مالیاتی و وصول مالیات می‌باشد که در هر مرحله، حقوقی برای مودیان پیش‌بینی شده است. اولین مرحله از فرایند اخذ مالیات، صدور دعوت‌نامه ارائه اسناد و مدارک برای مؤدی و ابلاغ آن به وی یا نماینده قانونی برای ارائه هرگونه اسناد و مدارک مثبته جهت تشخیص درآمد مشمول مالیات و تعیین مالیات است.
براساس ماده 203 ق.م.م اوراق مالیاتی باید به شخص مؤدی یا نماینده قانونی و یا بستگان و مستخدمین وی ابلاغ گردد تا مؤدی نسبت به پرداخت مالیات و یا اعتراض به آن در مهلت قانونی اقدام کند.
همچنین طبق ماده 237 ق.م.م در صورت استعلام مؤدی از نحوه تشخیص مالیات، مأمور مالیاتی مکلف است جزئیات گزارشی را که مبنای صدور برگ تشخیص قرارگرفته به مؤدی اعلام کند، پس از ابلاغ برگ تشخیص به مؤدی، وی 30 روز مهلت دارد تا نسبت به پرداخت مالیات و یا اعتراض به مالیات تعیین‌شده اقدام کند.
بر اساس ماده 238 ق.م.م درصورتی‌که مؤدی نسبت به مالیات تعیین‌شده در مهلت قانونی، معترض باشد می‌تواند شخصا یا وکیل تام‌الاختیار وی به اداره امور مالیاتی مراجعه و با ارائه اسناد و مدارک کتبا تقاضای رسیدگی مجدد نماید. مسئول مربوطه پس از بررسی اسناد و مدارک، می‌تواند مالیات تعیین‌شده را رد یا تعدیل نموده و یا اعتراض مؤدی را وارد ندانسته و پرونده را به هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع کند.
درصورتی‌که مؤدی ظرف مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، قبولی خود را نسبت به آن کتبا اعلام کند و یا مالیات مورد مطالبه را پرداخت یا ترتیب پرداخت آن را بدهد و یا اختلاف موجود بین خود و اداره امور مالیاتی را رفع نماید، پرونده امر ازلحاظ میزان درآمد مشمول مالیات مختومه تلقی می شود و در مواردی که مؤدی ظرف 30 روز کتبا اعتراض ننماید و یا در مهلت مقرر به اداره امور مالیاتی مراجعه نکند، درآمد تعیین‌شده در برگ تشخیص مالیات قطعی است. (ماده 239 ق.م.م)
مؤدی مالیاتی می‌تواند در صورت پرداخت بدهی مالیات قطعی خود، درخواست مفاصا حساب مالیاتی کند. طبق ماده 235 ق.م.م اداره امور مالیاتی مکلف است حداکثر ظرف مدت 5 روز از تاریخ وصول تقاضای مؤدی، مفاصا حساب مالیاتی تهیه و به مؤدی تسلیم کند.
اما در صورت اعتراض مؤدی به مالیات تعیین‌شده و رفع نشدن اختلافش با اداره امور مالیاتی و یا در صورت ابلاغ قانونی، پرونده به هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده می‌شود.
وقت رسیدگی هیات حل اختلاف مالیاتی جهت حضور مؤدی یا نماینده قانونی وی، باید به آن‌ها ابلاغ شود. (ماده 246 ق.م.م) مؤدی مالیاتی می‌تواند یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی یا مجامع حرفه‌ای یا تشکل‌های صنفی یا شورای شهر برای حضور در هیات حل اختلاف مالیاتی انتخاب نماید. (بند 3 ماده 244 ق.ق.م)
پس از رسیدگی پرونده در هیات حل اختلاف مالیاتی و صدور رأی، مؤدی می‌تواند رأی صادره را قبول یا با پرداخت میزان مالیات مورد قبول ظرف مدت 20 روز نسبت به مازاد مالیات کتباً اعتراض نماید که در این صورت پرونده به هیات حل اختلاف تجدیدنظر احاله خواهد شد. رأی صادره در هیات تجدیدنظر قطعی و لازم‌الاجرا است ولی مؤدی در صورت اعتراض، می‌تواند به استناد ماده 251 ق.م.م، ظرف مدت 30 روز از تاریخ ابلاغ رأی، تقاضای رسیدگی مجدد در شورای عالی مالیاتی کند.
طبق ماده 251 مکرر، مؤدی می‌تواند در مورد مالیات‌های قطعی که در مرجع دیگری قابل طرح نباشد و ادعای غیرعادلانه بودن مالیات را به استناد مدارک و دلایل کافی داشته باشد، شکایت و تقاضای تجدیدنظر کند. وزیر اقتصادی و دارایی می‌تواند پرونده را به هیاتی مرکب از سه نفر به انتخاب خود ارجاع کند. رأی هیات با اکثریت آراء قطعی و لازم‌الاجرا است.
همچنین طبق ماده 242 ق.م.م مؤدی می‌تواند در صورت اضافه پرداخت مالیات درخواست استرداد نماید. اداره امور مالیاتی موظف است در هر مورد که به علت اشتباه در محاسبه، مالیات اضافی دریافت شده است و در مواردی که مالیات طبق مقررات این قانون قابل استرداد است، وجه قابل استرداد را از محل وصولی جاری ظرف یک ماه به مؤدی پرداخت کند. در صورت تأخیر در استرداد، مؤدی مستحق دریافت خسارتی به نرخ 5/1% در ماه از تاریخ دریافت تا زمان استرداد است. درصورتی‌که درخواست استرداد مؤدی از سوی اداره امور مالیاتی رد شود، مؤدی می‌تواند ظرف مدت 30 روز از تاریخ اعلام اداره مالیاتی، از هیات حل اختلاف مالیاتی درخواست رسیدگی کند (243 ق.م.م)
مؤدی مالیاتی در صورت پرداخت علی‌الحساب بابت مالیات عملکرد هرسال مالی، قبل از سررسید مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم، مستحق دریافت جایزه‌ای معادل یک درصد مبلغ پرداختی به ازای هرماه تا سررسید مقرر خواهد بود که از مالیات متعلق همان عملکرد کسر خواهد شد.
مؤدیانی که قادر به پرداخت بدهی مالیاتی خود اعم از اصل و جریمه به‌طور یک‌جا نیستند، می‌توانند درخواست تقسیط بدهی مالیاتی کنند. (ماده 167 ق.م.م)
همچنین طبق ماده 191 ق.م.م " تمام یا قسمتی از جرائم مالیاتی بنا به درخواست مؤدی با توجه به دلایل ابرازی مبنی بر خارج از اختیار بودن عدم انجام تکالیف مقرر و در نظر گرفتن سوابق مالیاتی و خوش‌حسابی مؤدی به تشخیص و موافقت سازمان امور مالیاتی قابل بخشوده شدن است.