دولت با انتشار اوراق صکوک بدهی خود به بانک‌ها را بپردازد
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کرد که دولت بخشی از بدهی های خود به سیستم بانکی را در قالب اوراق صکوک میان مدت بپردازد.
به گزارش ایلنا، دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز در گزارشی ضمن بررسی ورشکستگی در نظام بانکی ایران، به آسیب شناسی نظام بانکی پرداخت و راهکارهایی برای مقابله با توقف و ورشکستگی در نظام بانکی پیشنهاد کرد.
براساس این گزارش، راهبردهای مناسب برای حل این مشکل باید به صورت گام به گام باشند به گونه ای که در گام نخست با تمرکز بر دو مقوله «توقف ترازنامه ای و توقف نقدینگی» به نوعی شاخص های سلامت بانکی به سمت مناسب هدایت شده و همزمان با آن مقام پولی تلاش کند به تدریج قدرت نظارتی و تنظیم گری خود را بازیافته و ارتقا بخشد تا در نهایت در گام دوم و پس از احراز نسبی شرایط سلامت بانکی، رسیدگی به پدیده توقف نظارتی به صورت موثر قابل پیگیری شود.
به عقیده کارشناسان اقتصادی این مرکز، با توجه به اینکه مهمترین قید موجود، کمبود منابع برای تزریق به بانک ها با هدف افزایش سرمایه و یا پرداخت بدهی است، می توان از راهبرد «تبدیل اوراق نمودن دارایی های غیر نقدینه» استفاده کرد.
در این صورت دولت در قالب صکوکی خاص، بخشی از بدهی های خود به سیستم بانکی را در قالب اوراق صکوک میان مدت (البته با نرخ های جذاب) در بازار عرضه و در قالب برنامه ای مدون بازپرداخت اصل و سود آنها را در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی می کند.
به دلیل آنکه خرید اوراق و تزریق منابع به سیستم بانکی همراه با فرآیند خروج سپرده از بانک همراه است، به صورت همزمان بخش دارایی ها (مطالبات از دولت) و بخش تعهدات (سپرده ها) کاهش می یابد؛ به عبارتی حجم دارایی های بانکی کاسته می شود.
از سوی دیگر دولت می تواند با انتشار صکوک دیگری و تجهیز منابع به شیوه مشابه، برخی از بدهی های خود را به اشخاصی که به عنوان طلبکار دولت و بدهکار معوق به نظام بانکی هستند، پرداخت کند.
این امر نیز حجم دارایی ها و تعهدات نظام بانکی را به صورت همزمان کاهش خواهد داد و در ارتقای کفایت سرمایه و کیفیت دارایی های بانک موثر واقع خواهد شد و تا این مرحله، فقط دارایی های با ماهیت بدهی از بازار پول به بازار سرمایه نقل مکان می کند.
به عقیده کارشناسان این مرکز، تدوین یک برنامه بازپرداخت منظم و رعایت انضباط مالی می تواند آثار زیانبار احتمالی این فرآیند بر عملکرد بازار سرمایه را عقیم سازد.
از نظر کارشناسان این مرکز، راهکارهای دیگری همچون جذب سرمایه‌گذار از میان سپرده گذاران از طریق تبدیل سپرده به سرمایه نیز می تواند مورد توجه دولت قرار گیرد.
سپرده گذاری میان مدت و بلندمدت بانک مرکزی در بانک ها مشروط بر رعایت برخی الزامات از جمله حفظ دامنه مشخصی برای نسبت های نقدینگی و یا سایر شاخص های ناظر بر سلامت بانکی، می تواند به عنوان راهکار دیگر تلقی شود.
پیگیری جدی برنامه فروش دارایی های مازاد، کاهش تعداد شعب بانک های فاقد نسبت های مناسب مالی، الزام بانک ها به کاهش حجم بنگاهداری از دیگر برنامه های قابل پیگیری برای جلوگیری از توقف بانکی به شمار می رود.
همچنین می توان برخی از بانک ها را به این سمت سوق داد که از شعب مشترک بهره برداری کنند که این امر می تواند ضمن کاهش هزینه های عملیاتی، نقدینگی بانک ها را ارتقا بخشد.
مرکز پژوهش های مجلس همچنین بر اهتمام بانک مرکزی در اجرای کامل قانون بازار غیرمتشکل پولی تاکید کرد.
صکوک ابزار نوین مالی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به کار گرفته می‌شود؛ اصطلاح صکوک برگرفته از واژه عربی صک به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می‌شود.