تشویق سیاست‌های صنعت برق مبنی بر احداث نیروگاه‌های کم بازده

 سیاست های فعلی توسعه صنعت برق به گونه‌ای است که صرفه اقتصادی احداث واحدهای تولید برق با بازده پایین، بیشتر از انجام پروژه‌های افزایش بازدهی نیروگاهی است و تداوم این امر درسال‌های گذشته سبب شده است که بازده نیروگاه‌های حرارتی طی سالیان زیاد پایین باقی بماند.

یکی از مولفه‌های رشد صنعتی و اقتصادی هر کشور، تامین پایدار انرژی به خصوص انرژی برق است. کشور سالانه نیازمند افزایش حدود 6% در ظرفیت نامی مراکز تولید برق است.افزایش سالانه ظرفیت تولید برق را می‌توان به 2 روش احداث نیروگاه‌های جدید و یا افزایش بازدهی نیروگاه‌های فعلی انجام داد. میانگین بازده نیروگاه های حرارتی کشور37% است که بازده پایینی برای تولید برق محسوب می‌شود. محاسبات نشان داده است که به ازای افزایش هر یک درصد در بازدهی نیروگاه‌های کشور، سالانه حدود 2 میلیارد مترمکعب در مصرف گازصرفه جویی می‌شود. در حال حاضر 44% از ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور (گازی، بخارو سیکل ترکیبی) را نیروگاه گازی با بازده  29درصد تشکیل می‌دهد که قابلیت افزایش بازدهی از طریق اضافه شدن واحد بخار به نیروگاه گازی و تشکیل نیروگاه سیکل ترکیبی تا 47% را دارند.

مقایسه هزینه احداث نیروگاه‌های جدید گازی واحداث واحد بخار برای نیروگاه‌های گازی موجود و تبدیل  به نیروگاه سیکل ترکیبی نشان می‌دهد که سرمایه گذار به صورت طبیعی احداث نیروگاه‌های جدید گازی را به عنوان روش افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور انتخاب می‌کند. در جدول زیر هزینه احداث بخش گاز و بخار نیروگاه سیکل ترکیبی نشان داده شده است.

انتخاب این روش به معنی ادامه روند نادرست افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور است. به عبارتی نبود انگیزه مالی برای انتخاب روش افزایش بازدهی به عنوان راهکار افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور، باعث تداوم هدر رفت انرژی در نیروگاه‌های کشور شده است.

بررسی‌های دقیق‌تر نشان داده است که حتی اغلب نیروگاه‌هایی که به صورت سیکل ترکیبی طراحی شده‌اند، به احداث بخش گاز آن اکتفا شده است و اقدامی برای احداث بخش بخار آن صورت نگرفته است. به نظر می‌رسد تازمانی که جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه ‌های کم بازده از  پروژه‌های افزایش بهره‌وری در نیروگاه بالاتر است شاهد اتفاقی در کاهش تلفات انرژی در نیروگاه‌ها نخواهیم بود.

اگرچه احداث بخش بخار نیروگاه‌های حرارتی و تبدیل واحدهای گازی به واحدهای سیکل ترکیبی به عنوان یکی ازبرنامه‌های اصلی وزارت نیرو عنوان شده بود اما با گذشت 3 سال از زمان ابلاغ این برنامه شاهد اتفاق موثری در این حوزه نبودیم. همچنین به پیشنهاد سازمان مدیریت وبرنامه ریزی، شورای عالی اقتصاد مصوبه‌ای در جهت رفع مشکل ضمانت بازپرداختها در قراردادهای تبدیل نیروگاه‌ها به سیکل ترکیبی داده است که امید است شاهد بهبود وضعیت مصرف سوخت در نیروگاه‌ها باشیم.

به نظر می‌رسد تا زمانی که قوانین و سیاست های موجود به سمت ایجاد جذابیت‌های مالی در حوزه افزایش بهره وری انرژی نرود، نمی‌توان انتظار افزایش یازدهی نیروگاه‌های کشور را داشت.

نویسنده: فاطمه فعالی، کارشناس انرژی