جایگاه نامطلوب ایران در شیرین سازی آب دریا

یادداشت از فاطمه فعالی،کارشناس انرژی- در صورت اضافه شدن واحدهای تولید هم زمان آب و برق به نیروگاه‌های گازی حاشیه خلیج فارس و دریای عمان، علاوه بر افزایش 50% تولید برق بدون مصرف سوخت، آب مورد نیاز کشور در فلات مرکزی ایران نیز تامین می‌شود. 

تامین آب شرب مورد نیاز هر کشور به عنوان یکی از استراتژیک‌ترین مسائل امنیتی آن کشور محسوب می‌شود. با کاهش میزان بارندگی در چند دهه گذشته در منطقه خاورمیانه کشورهای این منطقه را به حفاظت هرچه بیشتر منابع آبی خود سوق داده است. علی رغم اقدامات صورت گرفته شیب تقاضای آب شیرین از شیب جایگزینی این ماده حیاتی بالاتر است و این موضوع باعث نگرانی کشورهای منطقه برای تامین آب شرب شده است.

یکی از مهم‌ترین راهکارهای جایگزینی آب مورد نیاز، شیرین سازی آب دریا است. شیرین سازی آب دریا به 2 روش حرارتی و غشایی صورت می‌گیرد. در روش حرارتی به آب دریا حرارت داده می‌شود تا تبخیر شود و از میعان ساختن آب تبخیر شده آب شیرین به دست می‌آید. در روش غشایی نیز آب را با فشار از غشاهای بسیار کوچک عبور می‌دهند تا املاح و مواد اضافی آب گرفته شود.

شیرین سازی آب دریا روشی است که کشورهای حاشیه بیش از 3 دهه برای تامین آب مورد نیاز خود استفاده می‌کنند.

در شکل (1) میزان تجمعی شیرین‌سازی آب دریا برای کشورهای حاشیه خلیج فارس بر حسب مترمکعب در روز نشان داده شده است.

شکل(1)میزان تجمعی شیرین‌سازی آب دریا برای کشورهای حاشیه خلیج فارس بر حسب مترمکعب در روز

بررسی میزان شیرین سازی آب دریا در کشور ایران نشان داده است که میزان شیرین‎سازی آب دریا در سواحل خلیج فارس و دریای عمان کمتر از 100 هزار مترمکعب در روز است در حالیکه کارشناسان عقیده دارند کشور ایران بهترین سواحل را به لحاظ قابلیت شیرین‌سازی آب دریا در اختیار دارد.

اخیرا وزیر نیرو اعلام کرده است که تصمیم دارد از طریق شیرین‎سازی آب دریا و انتقال آن به فلات مرکزی ایران، نیاز 45 میلیون نفر را به آب شرب تامین کند. مطالعات نشان داده است که برای شیرین سازی آب دریا به روش حرارتی می‌توان از حرارت اتلافی نیروگاه‌های گازی هنگام رها شدن در هوا استفاده کرد. در حال حاضر مقدار قابل توجهی از انرژی سوخت فسیلی دریافت شده در نیروگاه برای تولید برق، بدون استفاده در هوا رها می‌شود. در صورتی که از واحدهای تولید هم زمان آب و برق در نیروگاه‌های گازی استفاده شود، علاوه بر افزایش 50% در ظرفیت تولید برق در کشور بدون مصرف سوخت ، بازده نیروگاه به 80% خواهد رسید و نیاز آب کشور نیز تامین می‎‌شود.

در حال حاضر حدود 12 هزار مگاوات نیروگاه گازی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد که می‌توان واحدهای تولید هم زمان آب و برق را به آنها اضافه کرد لذا پیشنهاد می‌شود که وزارت نیرو در اجرای طرح آبرسانی به فلات مرکزی ایران، واحدهای تولید هم زمان آب و برق را مورد توجه قرار دهد.