مشترکین پرمصرف یارانه بیشتری دریافت می‌کنند
بیشترین میزان یارانه پرداختی برای تولید برق به قشر کوچکی از جامعه که از قضا دارای تمکن مالی بیشتری هستند، تعلق می‌گیرد
تفاوت هزینه تمام شده تولید برق و هزینه پرداختی توسط مردم به صورت یارانه توسط دولت پرداخت می‌شود و این بدان معنی است که مشترکین پرمصرف یارانه بیشتری دریافت می‌کنند. این نظام ناعادلانه پرداخت یارانه را به روش نظام قیمت گذاری هوشمند می‌توان برطرف نمود.
در حال حاضر قیمت تمام شده تولید برق در کشور بدون در نظر گرفتن هزینه سوخت حدود 100 تومان است و مصرف کننده فقط 60 تومان از این مبلغ را پرداخت می‌کند.
بنابر اطلاعات آمار تفصیلی صنعت برق در سال 93 حدود 270 میلیارد کیلووات ساعت برق در کشور تولید شده است که اگر این مقدار را در تفاوت قیمت تولید برق و هزینه پرداخت شده از سوی مردم ضرب کنیم تنها در سال 93 به میزان 11 هزار میلیاردتومان معادل 4ماه پرداخت یارانه نقدی از سوی دولت، به صنعت برق یارانه تعلق گرفته است. این بدان معنا است که اگر مشترکی مصرف برق بیشتری داشته باشد، یارانه بیشتری به او تعلق خواهد گرفت که خلاف عدالت و الگوی مصرف انرژی است.
در تمام دنیا نظامی هوشمندانه را برای تعرفه گذاری قیمت حامل‌های انرژی وضع کرده‌اند. این نظام به منظور اصلاح الگوی مصرف انرژی در بخش‌های مختلف و به خصوص بخش خانگی اعمال شده است.
دراین روش،هزینه مصرف متناسب با میزان افزایش آن بالا می‌رود دراین صورت مصرف بیشتر با یارانه بیشتری همراه نمی‌شود و مشترکین پرمصرف به جای عموم مشترکین درکانون افزایش هزینه قرار می‌گیرند. در این الگو ،میزان مشخصی از هر حامل انرژی به عنوان «الگوی مصرف مجاز» تعریف می‌کند و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزان‌تر تعیین می‌شود. با عبورمصرف از مقدار الگو، قیمت به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد تا مشترکین پرمصرف با پرداخت هزینۀ واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود.
مطالعات نشان داده است که بیش از 80% از مردم در کشور ایران الگوی مصرف ماهیانه برق(300کیلووات ساعت) را رعایت می‌کنند و فقط 20% از مشترکین پرمصرف هستند. به عبارت دیگر بیشترین میزان یارانه پرداختی برای تولید برق به قشر کوچکی از جامعه که از قضا دارای تمکن مالی بیشتری هستند، تعلق می‌گیرد. اگر بخواهیم بر اساس نظام هوشمندانه قیمت گذاری حامل‌های انرژی عمل کنیم می بایست برای مصرف بالای الگو(300 کیلووات ساعت در ماه) قیمت‌ها به گونه‌ای اعمال شود که علاوه بر جبران یارانه زیادی که در این حوزه پرداخت می‌شود، انگیزه مشترکین پر مصرف را به رعایت الگوی مصرف انرژی افزایش داد. این اتفاق می‌تواند اثرات جانبی بسیار مهمی داشته باشد. مهمترین اثر اعمال قیمت گذاری های هوشمندانه، کاهش میزان پیک مصرف برق در کشور و حذف یارانه ناعادلانه‌ای است که به مشترکین پرمصرف تعلق می‌گیرد.
استفاده از نظام‌های هوشمند قیمت‌گذاری که در تمام دنیا مرسوم است می تواند مشکلات تامین مالی، رفع پیک مصرف برق و افزایش ظرفیت نامی تولید برق رارفع کند.
نویسنده: فاطمه فعالی، کارشناس انرژی