هدر رفت 1.8 میلیارد تومان بنزین در ترافیک روزانه تهران/ پیشنهاد سازوکار اخذ مالیـات محلی اسـتفاده از وسـایل نقلیه شخصی

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اشاره به هدر رفت1.5 تا 1.8 میلیارد تومان بنزین در ترافیک روزانه تهران گفت: اخذ مالیـات اسـتفاده از وسـایل نقلیه شخصی با تاکید بر میزان آلایندگی، می‌تواند ضمن بهبود کیفیت هوای کلانشهرها منابع درآمد پایدار مدیریت شهری را افزایش دهد.

 به گزارش ایلنا، محسن طباطبایی مزدآبادی با اشاره به ضرورت حرکت مدیریت شهری به سمت پایداری درآمدی، گفت: سهم درآمد پایدار در بودجه شهرداری تهران در سال 95 تنها 4 هزار و 400 میلیارد تومان است که رقم مناسبی نسبت به کل بودجه 18 هزار و 763 میلیارد تومانی نیست و بدون شک باید افزایش یابد.

وی با اشاره به اینکه انجمن علمی اقتصاد شهری ایران به دلیل حساسیت‌های این موضوع از پژوهش‌های مرتبط در این زمینه حمایت می‌کند، گفت: یکی از پژوهش‌های قابل توجه، پژوهش «ارائه مدل محاسبه مالیات سالیانه وسایل نقلیه شخصی با رویکرد افزایش درآمدهای پایدار مدیریت شهری» است که در یک کار گروهی توسط 4 تن از محققین به نام‌های کامران رحیمی، پوریا زنگانه، هومن آل‌نوری و سعید شرافتی‌پور انجام شده و نتایج آن در فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری منتشر شده است.

مدیرمسئول فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری با اشاره به اینکه امروز آلودگی هوا در کلان‌شهرها به یک تهدید جدی تبدیل شده است، گفت: با اخذ عوارض از خودروهای آلاینده می‌توان این چالش را به یک فرصت برای تامین درآمدهای پایدار تبدیل کرد.

وی گفت: در حالی که خودروهای شخصی هزینه‌های گزافی را بر محیط زیست و شهروندان تحمیل می‌کنند تنها عوارض سالیانه اندکی به شهرداری پرداخت می‌شود و لذا ضروری است تا در اخذ مالیات از خودروهای بادرصد آلایندگی بالا بازنگری صورت گیرد و بدون شک این اقدام می‌تواند وابستگی مدیریت شهری به درآمدهای ناپایدار را نیز تا حد زیادی کاهش دهد.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اشاره به اینکه در اغلب کشورهای توسعه‌یافته مالیات بر خودروها یک امر عادی است، افزود: بر اساس نتایج این تحقیق در دانمارک، فنلاند، ایرلند، یونان، ایتالیا، آلمان و انگلیس این مالیات‌ها اخذ می‌شود برای مثال در دانمارک، مالیات ثبت و مالیات بر ارزش افزوده، براسـاس قیمت خودرو و مالیات سالانه استفاده از خودرو برحسب مصرف سوخت، محاسبه می‌گردد و  در کشـور فنلانـد و  ایرلند، مالیات ثبت و مالیات سـالانه اسـتفاده از خـودرو، براساس  CO2منتشـر شـده و مالیـات بـر ارزش‌افـزوده، براساس قیمت خودرو، محاسبه می‌گـردد.

وی ادامه داد: در یونان و ایتالیا، مالیات ثبت براساس حجم موتـور تعیین می‌شود و در آلمـان، انگلـیس و سـوئد، مالیـات ثبت وجود ندارد و مالیـات بـر ارزش‌افـزوده براساس قیمت خودرو تعیین می‌گردد؛ همچنین مالیـات سـالیانه استفاده از خودرو در آلمان، براساس حجم موتور و میزان  CO2 منتشر شده و در انگلیس برحسب میزان آلایندگی، تعیین می‌شود.

طباطبایی با اشاره به اینکه در اغلب کشورهای توسعه‌یافته میزان انتشار آلایندگی مهمترین عامل در اخذ مالیات‌هاست، افزود:‌ این در حالی است که در کشورهای در حال توسعه حجم موتور پایه برای محاسبه مالیات در نظر گرفته می شود.

این استاد دانشگاه گفت: بر اساس یافته‌های تحقیق مذکور 64.3 درصد از کل انتشار اکسیدهای نیتروژن، 29.3 درصد از اکسـیدهای گـوگرد،27.5 درصــد از دی‌اکســیدهای کــربن، 98.6 درصــد از مونوکسیدهای کربن و 79.2 درصد از ذرات معلق تولیـدشده کل کشور، از صنعت حمل و نقل نشأت می‌گیرند؛ در این میان، خودروهای سواری به دلیل تعداد زیـاد، سـهم قابل توجهی از کل آلودگی را به خود اختصاص می‌دهند بــه نحــوی کــه در کلانشــهر تهــران، حــدود 52 درصــد از منوکســیدکربن و 41 درصــد ذرات معلــق هــوا، از ایــن خودروها ناشی می شود و در سـال 1388، مهـمتـرین آلاینـده موجـود در سطح شهر تهران، CO  بوده و پس از آن نیـز دو آلاینـده O3 و PM در رتبه‌های بعدی قرار دارنـد؛ امـا در سال 90 آلاینده‌های  PM،NO2،O3 و CO ، بیشترین تعداد روزهای آلـوده سـال را بـه خـود اختصاص داده انـد و PM2.5  عامـل اصلی آلودگی هـوای تهـران در سـالیان اخیـر ناشـی از احتـراق موتور خودروهـای سـواری و تـردد آنهـا در سـطح شـهر است.

وی ادامه داد: در شهر تهران، روزانه بین یک میلیارد و پانصـد میلیون تومان تا یک میلیارد و هشتصد میلیون تومـان از بنزین خودروها، در تراکم ترافیک سنگین این شـهر، بـه هدر می‌رود یا به عبارت دیگری هر خودرو در تهران حداقل نیمی از زمان رفت و آمد روزانه را در تراکم ترافیک تلف کرده و لذا سوخت آن نیز به هدر می‌رود و تولید آلودگی می‌کند.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اذعان به اینکه بدون شک این خودروهای آلاینده باید هزینه ایجاد خسارت به محیط زیست و مردم را بپردازند، گفت: این تحقیق پیشنهاد می‌دهد که بر اساس 6 مولفه نوع استاندارد یـورو، فرسـودگی خـودرو ، میزان پخش آلاینده‌های خودرو، متوسط کارکرد سالیانه، مکان یا شهر خـودرو و همچنـین نـوع سـوخت مصـرفی وسـایل نقلیـه شخصـی، نـرخ مالیـات سـالیانه اسـتفاده از وسـایل نقلیه شخصی، تعیین و اخذ شود.

طباطبایی با اشاره به اینکه در این تحقیق بر اساس سه سناریو برای یک خودرو 206 تیپ 5 عوارض در نظر گرفته شده است، گفت: در نتیجه کمترین مبلغ عوارض برای این خودرو با سن 5 سال 368928  ریال و بیشترین عوارض 469754 ریال است.

وی در جمع‌بندی با اذعان به اینکه امروز دو چالش عمده در زمینه استفاده از حمل و نقل عمومی وجود دارد، گفت: از یک سو منابع مالی مورد نیاز برای توسعه حمل و نقل عمومی در کلانشهرها موجود نیست و از سوی دیگر فرهنگ عدم استفاده از خودروهای شخصی در موارد غیرضرور نهادینه نشده است که اخذ مالیات استفاده از خودروهای شخصی و اختصاص عواید آن به دولت‌های محلی می‌تواند زمینه توسعه MRT در پی داشته باشد.

مدیرمسئول فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری در پایان با تاکید بر اینکه ضرورت دارد تا مدیران شهری از ظرفیت‌های دانشگاهی و علمی برای حل معضلات شهری استفاده کنند، خاطرنشان نمود: امید داریم نتایج این تحقیق در کاهش آلودگی هوا در کلان شهرها و به ویژه تهران مورد نظر مسئولان قرار گیرد.