ابلاغ شیوه نامه نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های اکتشاف، توسعه و تولید از میدانهای نفت و گاز

به گزارش ایلنا، بیژن زنگنه، وزیر نفت با صدور شیوه نامه ای، نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های اکتشاف، توسعه و تولید از میدانهای نفت و گاز کشور را ابلاغ کرد.

متن کامل این شیوه نامه به شرح زیر است: 

در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و بند ۱۲ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، به منظور انتقال و ارتقای فناوری ملی در حوزه عملیات بالادستی نفت و توانمندسازی شرکت‌های ایرانی و تاسیس و تقویت شرکت‌های نفتی (E&P) ایرانی، به استناد بندهای ۵ و ۹ بخش پ و بند ۵ بخش ث ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت، مصوب ١٩ اسفندماه ١٣٩١ مجلس شورای اسلامی، این شیوه‌نامه ابلاغ می‌گردد:

شیوه نامه نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های اکتشاف، توسعه و تولید از میدان‌های نفت و گاز کشور (E&P)

در شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای جدید بالادستی نفت، موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۰۴۰۸۹/ت۵۲۴۴۵‌ ه مورخ ١١ آبانماه ١٣٩٤ هیات محترم وزیران، پیش بینی شده است که علاوه بر استفاده حداکثری از ظرفیت‌های سازندگان داخلی برای تامین تجهیزات و کالاهای مورد نیاز پروژه‌ها و نیز بهره گیری از ظرفیت‌های پیمانکاران داخلی برای اجرای پروژه‌های نفتی (شرکت‌های مهندسی E و پیمانکاران EPC) و انجام عملیاتی مانند حفاری و تکمیل چاه‌ها در دریا و خشکی، (و اجرای قوانینی که در حوزه حمایت از ساخت داخل وجود دارد)، به عنوان یک گام بسیار مهم و جدید، با استفاده از اهرم و امکان عقد و اجرای این نوع ازقرارداد‌ها، با هدف تاسیس و تقویت ظرفیت‌های مدیریتی و فناوری کشور برای اجرای پروژه‌های بزرگ نفتی در حوزه اکتشاف و تولید حداکثر بهره ممکن گرفته شود. لذا تشکیل شرکت‌های E&P در بندهای متعدد شرایط و الگوی جدید قراردادهای نفتی مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است.

شرکت‌های خدمات نفتی مانند حفاری که در عرف عملیات بالادستی نفتی عموماً شرکت‌های خدمات نفتی یا Oil Service Company OSC-نامیده می‌شوند، به علاوه شرکت‌های فعال در زنجیره EPC، جملگی در زنجیره ارزشِ مهندسی، تامینِ کالا و خدمات بالادستی تعریف می‌شوند. اینگونه شرکت‌ها در جریان اجرای قراردادهای بالا دستی نفتی و پس از مرحله اولیه عقد قراردادهای نفتی بسان قراردادهای بیع متقابل که در گذشته در صنعت نفت معمول بود، با برگزاری مناقصه، به عنوان پیمانکار شرکت‌های نفتی E&P (طرف قرارداد با شرکت ملی نفت ایران)، برگزیده و به کار گرفته می‌شوند.

اما شرکت‌های نفتی یا شرکت‌های (E&P) Exploration & Production مورد نظر، کلاً عملکردی متفاوت با شرکت‌های OSC و EPC داشته و عموما هیچ ورود مستقیمی در خدمات EPC و یا ساخت کالا‌ها و یا ارایه خدمات OSC مانند حفاری ندارند. اینگونه شرکت‌ها عموماً وظایف و مسوولیت‌های سرمایه گذاری، طراحی و مدیریت عملیات اکتشافی، مهندسی مخزن، ارایه MDP برای هر مخزن، مدیریت پروژه‌ها، تامین مالی و بهره‌برداری از تاسیسات بالادستی نفتی را بر عهده می‌گیرند و برای عملیات مورد نیاز خود در این مسیر از ظرفیت OSC‌ها، پیمانکاران EPC و یا سازندگان تجهیزات، حسب مورد استفاده می‌کنند.

اکنون کشور در جایگاهی قرار دارد که باید به تشکیل شرکت‌های نفتی اهتمام ورزد. شرکت‌های نفتی (E&P) داخلی برای مشارکت با شرکت‌های خارجی در اجرای قرارداد‌ها باید مولفه‌ها و ماموریت‌های یاد شده را بر عهده بگیرند. روشن است که تفاوت‌های تعیین کننده و بسیار عمده‌ای بین شرکت‌هایOSC و EPC با شرکت‌های E&P وجود دارد.

خوشبختانه در کشور روش‌ها و قواعد مشخص عموماً برای تعیین صلاحیت شرکت‌های فعال در حوزه OSC و EPC در شاخه‌های مختلف وجود دارد. اما موضوع شرکت‌های E&P و تعیین صلاحیت آن‌ها امری کاملا جدید می‌باشد. لذا ترتیبات زیر برای نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های داخلی که مایل به حضور به عنوان شرکت E&P در پروژه‌های نفتی می‌باشند، جهت اجرا ابلاغ می‌گردد:

۱-            ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی شرکت‌ها از جمله دارا بودن تجربه و ظرفیت در حوزه مهندسی مخازن هیدروکربوری، مدیریت اجرای تاسیسات بالادستی نفت، سرمایه و توان تامین مالی و نهایتاً توانمندی برای بهره‌برداری از تاسیسات می‌باشد که توسط کارگروه موضوع بند ۲ تعیین و اعلان خواهد شد.

تبصره: صلاحیت حرفه‌ای شرکت‌های E&P خارجی نیز مورد به مورد باید به تایید شرکت ملی نفت ایران برسد.

۲-            کارگروهی به ریاست معاون امور مهندسی وزیر و یکی از مدیران ارشد آن معاونت و سه نفر از مدیران شرکت ملی نفت ایران به انتخاب مدیرعامل، مسوولیت تعیین ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی شرکت‌ها و سپس بررسی و اظهار نظر نهایی در مورد صلاحیت شرکت‌های ایرانی E&P را بر عهده دارند. ضوابط ارزیابی این شرکت‌ها توسط معاون وزیر در امور مهندسی ابلاغ و اعلان خواهد شد.

۳-            شرکت‌های خارجی و ایرانی که علاقه‌مند به مشارکت با یکدیگر در قالب قراردادهای IPC می‌باشند، باید با مراعات ملاک‌ها و معیارهایی که برای ارزیابی و تعیین صلاحیت شرکت‌ها اعلام می‌شود، مدارک خود را برای تشخیص صلاحیت به کارگروه موضوع بند ۲ این شیوه نامه ارایه نمایند.

در هر حال وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران مجاز نیستند به کارگیری هیچ شرکت ایرانی را به شرکت‌های خارجی اجبار و یا حتی توصیه نمایند و این موضوعی است که باید بین طرف‌های خارجی و ایرانی به انجام برسد.

۴-            با توجه به این نکته بسیار مهم که هدف، ایجاد و تقویت شرکت‌های E&P و رفع این نقیصه در زنجیره مدیریت و عملیات نفتی کشور می‌باشد، شرکت‌های E&P ایرانی که برای تشخیص صلاحیت مراجعه می‌کنند باید صرفاً فعالیت E&P داشته باشند و مجاز به فعالیت در حوزه‌های ساخت کالا و تجهیزات و ارایه خدمات متعارف نفتی (EPC و یا OSC) نمی‌باشند

تبصره – در صورتی که شرکت‌های ایرانی که داوطلب فعالیتهای E&C می‌باشند، در حال حاضر در بخشی از زنجیره فعالیت‌های OSC یا EPC فعالیت دارند، باید به ترتیب و در مدت زمانی که به تایید کارگروه موضوع بند ۲ این شیوه نامه می‌رسد، تصدی این گونه فعالیت‌ها را واگذار نمایند