ضرورت ادغام زمین‌های کشاورزی برای استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته

یک استاد تاریخ اقتصاد لغو نظام ارباب - رعیتی در سال ۱۳۴۰ که به «اصلاحات ارضی» معروف شد را مقدمه ای برای یکپارچه سازی زمین ها به صورت صنعتی عنوان کرد.

سعید لیلاز در گفتگو با خبرنگار ایلنا در خصوص کشاورزی ایران در دهه 40 و 50 بیان داشت: در دهه 40 مهمترین اتفاق در حوزه کشاورزی اصلاحات ارضی بوده که اهداف آن ایجاد یک طبقه متوسط کشاورز در کنار بالا بردن سطح زیر کشت و افزایش بهره‌وری در تولید محصولات کشاورزی بوده است.

وی اصلاحات ارضی را  اتفاقی گریز ناپذیر در اقتصاد ایران دانسته و افزود: خرد شدن زمین ها مقدمه ای برای یکپارچه سازی به صورت صنعتی بوده است؛ یعنی این دوره گذرا از فئودالیست باید طی می شد تا کشاورزان با اراده و اختیار خود با هم هماهنگ شده و به سمت صنعتی شدن قدم بردارند.

لیلاز در خصوص اینکه با خردشدن زمین های کشاورزی امکان تغییر کاربری اراضی نیز برای کشاورزان فراهم شد بیان داشت: ظرف 50 سال گذشته تعداد فعالان کشاورزی ایران ثابت بوده است در حالی که تولید محصولات غذایی حدود 3 تا 4 برابر شده است؛ بنابراین در حالی که تعداد فعالان کشاورزی ثابت بوده است، قدرت خرید کشاورزی نیز افزایش یافته است و این موقعیت خوبی است که می تواند کشاورزان را به فعالیت بیشتر ترغیب کند نه اینکه زمین های خود را به سرمایه داران واگذار کنند.

این استاد تاریخ اقتصاد افزود: در حال حاضر ضرورت به کار بردن تکنولوژی پیشرفته در بدست آوردن بالاترین بهره وری در زمین های کشاورزی ایجاب می کند که کشاورزان از واگذاری و فروش زمین های خود به سرمایه داران خودداری کنند و به جای این کار در راستای ادغام زمین های کشاورزی گام بردارند تا دارایی خود را به صورت  واحدهای صنعتی بزرگ در آورند؛ چون واحدهای کوچک توانایی استفاده از تکنولوژی پیشرفته که بهره‌وری زمین را افزایش و ضایعات را کاهش می دهد را ندارند.

وی در خصوص برنامه وزارت جهاد کشاورزی در یکپارچه سازی اراضی بیان داشت: اگر دولت قصد یکپارچه سازی زمین های کشاورزی را دارد باید با معافیت ها و امتیازاتی که اعطا می کند کشاورزان را به ادغام و یکپارچه سازی تشویق کند؛ مثلا اگر قیمت میوه در تابستان کمی افرایش یافت رسانه و دولت به جای ناراحتی ابراز خوشحالی کنند که تولید محصولات باغی در ایران به صرفه شده است.

وی در خصوص وضعیت کشاورزان قبل و بعد از انقلاب بیان داشت: در 15 سال منتهی به انقلاب به دلیل اجرای چهار برنامه عمرانی متوسط رشد ارزش افزوده در بخش کشاورزی سالانه 4تا5 درصد بوده است، ارزش افزوده در بعد از انقلاب نیز  با توجه به نوسانات اقتصاد ایران، ثابت مانده است.

این استاد تاریخ اقتصاد با اشاره به تراز منفی بخش کشاورزی در دولت احمدی نژاد گفت: در دولت احمدی نژاد تراز مثبت کشاورزی که صادرات در آن بیش از واردات بوده است منفی شد.

وی افزود: در دولت احمدی نژاد زمانی که تولید برای کشاورزان به صرفه شد دولت به دلیل درآمد بالای نفتی با بی رحمی اقدام به واردات کرد؛ در مجموع ضریب خودکفایی که در دولت اصلاحات 82 درصد بود در سال آخر دولت احمدی نژاد به 62 درصد رسید.

این استاد تاریخ اقتصاد در پایان با اشاره به بحث های مربوط به کم آبی در بخش کشاورزی بیان داشت: با توجه به اینکه  3 میلیون شاغل بخش کشاورزی وجود دارد؛ کمبود آب با تکنولوژی حل شدنی است، اگر دولتی برنامه و بودجه لازم و کافی داشته باشد در یک دوره 4 تا 5 ساله می توان مصرف آب در بخش کشاورزی را به نصف کاهش داد.

گفتنی است که پس از انقلاب سال 1357، روند اصلاحات ارضی به طور کلی دستخوش تغییر شد؛ شورای نگهبان جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۱ تیر 1363 اجرای قوانین اصلاحات ارضی را مخالف با شریعت اسلام تشخیص داد و روند اصلاحات ارضی بطور کلی متوقف شد. هفت سال بعد، مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲ خرداد ۱۳۷۰ ادامه روند اصلاحات ارضی را قانونی اعلام نمود و در نهایت در ۳ بهمن ۱۳۸۱، شورای اصلاحات ارضی مرکز تعیین تکلیف باغ‌های مشمول مواد ۲۷ و ۲۸ آیین نامه اصلاحات ارضی را نیز مشمول مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجاز دانسته و روند تعیین تکلیف امور باقی‌مانده اصلاحات ارضی از سر گرفته شد و در ‌‌نهایت در سال ۸۰ با الگویی با عنوان تعاونی‌های تولید یکپارچه‌سازی انجام شد.