استیضاح آخوندی و لابی‌های پشت پرده! / پروژه‌های دردسر ساز

استیضاح وزیر راه و شهرسازی در کمیسیون عمران مجلس تصویب شد. نگاه به متن استیضاح عباس آخوندی و واقعیات این حوزه، نشان می­‌دهد دلیل این استیضاح بیش از هر چیز به برآورده نشدن انتظارات نمایندگان مجلس مربوط می­‌شود. بخش عمده­‌ای از بودجه عمرانی کشور به وزارت راه و شهرسازی تخصیص پیدا می کند. این موضوع، وزارت راه و شهرسازی را به محل لابی­گری سیاسی برای تعریف پروژه­‌های محلی و استانی نمایندگان مجلس تبدیل کرده است. پروژه­‌هایی که عموما بدون بررسی امکان فنی و مالی کلنگ خورده­‌اند و در نتیجه آن باعث شده که هزاران پروژه سرمایه گذاری ناتمام روی دست دولت بماند.

خواست­ه‌های  غیرمنطقی و پایان­ ناپذیر برخی نمایندگان مجلس برای اجرای پروژه­‌های عمرانی در هر شهر و استان اینک به معضل بزرگ "پروژه­‌های ناتمام عمرانی" تبدیل شده است. چندی پیش که شایعه استیضاح عباس آخوندی در راهروهای مجلس به گوش می­‌رسید اکبر ترکان، مشاور رئیس جمهوری، به مدیران دولتی یادآور شد: "اگر نمایندگان مجلس انتظاراتی دارند که در راستای حفظ حق و حقوق مردم است، حتما وزرا نسبت به آن پاسخگو هستند. اگر مطالباتی در همین راستا دارند این مطالبات هم محترم است؛ اما تن دادن به مطالبات شخصی نمایندگان مجلس گناه کبیره است؛ ولو بلغ و ما بلغ، سکوت یا تقیه حدی دارد"

ترکان تاکید کرد که "وزرای ما و دولت نگران استیضاح نیستند و همواره به دنبال این بوده‌اند که خداوند از آنها راضی باشد؛ اگر هم استیضاح شوند، مهم نیست" .

مشاور رئیس جمهوری، با اشاره به خواست­های غیرمنطقی نمایندگان مجلس از فرجی دانا، وزیر سابق علوم، و تن ندادن فرجی دانا به این خواست­ها افزود: "امروز آبروی آقای فرجی‌دانا در جامعه بیشتر از زمان قبل از استیضاح است و قطعا اعتبار اجتماعی فرجی‌دانا پس از استیضاح کم نشد که هیچ، قطعا زیاد هم شد".

در حال حاضر حجم پروژه­‌های ناتمام عمرانی کشور بالغ بر 480 هزار میلیارد تومان است. تنها در بخش ورزش برای اتمام ساخت ورزشگاه­‌هایی که احمدی نژاد در قالب سفرهای استانی وعده می­‌داد؛  به 8 هزار میلیارد تومان نیاز است. این در حالی است که کل بودجه عمرانی وزارت ورزش و جوانان برای سال 1394 کمتر از 200 میلیارد تومان است.

در حالی که حجم کل پروژه­‌های عمرانی باقیمانده 480 هزار میلیارد تومان است، بودجه عمرانی سال 1393 مبلغ 37 هزار و 800 میلیارد تومان است. با روند فعلی و در صورتی که پروژه­‌های جدید عمرانی تعریف نشود برای تکمیل پروژه­‌های عمرانی نیمه تمام موجود به 40 سال زمان نیاز است.

در حالی که  تحریم­‌های اقتصادی و کاهش بهای نفت به محدودیت در تحقق بخش درآمدی بودجه و طبعا محقق نشدن بودجه عمرانی کشور انجامیده است، تقاضاهای زیر و درشت برخی نمایندگان برای تعریف پروژه­‌های جدید عمرانی از وزیر راه و شهرسازی، صرفا به افزایش پروژه­‌های ناتمام عمرانی و اتلاف و نابودی منابع ملی منجر می­‌شود. در حال حاضر نگهداری پروژه­‌های ناتمام کنونی، هزینه ای سنگین به بودجه کشور تحمیل می‌کند.

تجربه نشان می­‌دهد عموم وعده­‌های انتخاباتی نمایندگان مجلس در شهرستان­ها وعده­‌های عمرانی است. از سوی دیگر تامین هزینه­‌های تبلیغات انتخاباتی نیاز به حامی مالی دارد و پیمانکاران، یکی از اصلی­ترین حامیان مالی برخی نمایندگان مجلس در شهرستان­ها هستند. از این رو بعد از انتخابات برای جبران حمایت­­‌های مالی پیمانکاران، نیاز به تعریف پروژه­‌هایی عمرانی برای پیمانکاران حامی تعداد اندکی از نمایندگان است.

این عوامل سبب می‌شود که عمده­‌ترین فشار و خواسته برخی نمایندگان مجلس از وزیر راه و شهرسازی، فشار برای سرمایه­‌گذاری دولت و تعریف پروژه­‌های جدید عمرانی باشد. پروژه­‌هایی که فاقد توجیه ملی است و صرفا با نگاه محلی و عموما بدون توجیه فنی و مالی و از طریق لابی­‌های سیاسی به دولت تحمیل می‌شوند.

به نظر می­‌رسد ایستادگی وزیر راه و شهرسازی مقابل خواسته‌های غیرمنطقی و خارج از دایره قانون، علت اصلی استیضاح ایشان است. بدیهی است این ایستادگی از منطق صحیح اقتصادی پیروی می‌کند حتی اگر همان گونه که مشاور رئیس جمهوری تاکید کرده است به استیضاح یا رای عدم اعتماد به وزیر منجر شود. ایستادگی عباس آخوندی این پیام را به لابی پیمانکاران می­‌دهد که دوران گذاشتن پروژه­‌های ناتمام عمرانی جدید بر روی دست کشور به اتمام رسیده است.  

  گزارش: مهدی الیاسی، محمد نوحی