خصوصی‌سازی‌های پتروشیمی در باغ سبز یا غوطه در باتلاق؟

به گزارش خبرنگار ایلنا، امروزه نقش کلیدی صنعت پتروشیمی در توسعه اقتصادی کشورهای مختلف جهان بر کسی پوشیده نیست و نیاز روز افزون جوامع بشری به محصولات تولیدی آن، توجه کشورها را به ایجاد کارخانه های تولیدی و جلب سرمایه به سمت پتروشیمی معطوف داشته است.

محصولات این صنعت ضمن اینکه دامنه کاربرد گسترده ای داشته و سهم بالایی از تجارت جهانی را به خود اختصاص می دهند، سرمایه گذاری در آن مستلزم رعایت نکاتی است که بدون آنها نمی توان به ثمربخش بودن سرمایه گذاری انجام شده امیدوار بود.  

محصولات عمده‌ای که توسط واحدهای صنایع پتروشیمی ایران تولید می‌شوند عمدتاً عبارتند از: کودهای شیمیایی، اوره، فسفات دی‌آمونیم، کودهای مخلوط نیترات آمونیم، مواد اولیه پلاستیک، پی ـ وی ـ سی و دی ـ او ـ پی، مواد شیمیایی نظیر اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، آمونیاک، گوگرد، دوده و...

با این حال، این محصولات در مقایسه با ده ها هزار مشتقی که از نفت و گازهای طبیعی به کمک تکنولوژی پیشرفته پتروشیمیایی بدست می‌آید، بسیار اندک بوده، نشان می‌دهد که همت و تلاش بیشتری در این زمینه باید بکار برد تا به واقعیت نزدیکتر شد.

پتروشیمی در ایران ازقدمتی بیش از ۴۰ سال برخوردار است. این صنعت در زمره یکی از مهمترین گزینه های صادرات غیرنفتی کشوراست که باعث طولانیتر شدن زنجیره و حلقه های ارزش افزوده از مواد اولیه و منابع کم نظیر هیدروکربورهای نفتی و گازی تا محصول نهایی در کشور می شود.

کشور ما با توجه به قرار گرفتن در شاهراه انرژی جهان و در اختیار داشتن منابع عظیم نفت و گاز، می تواند نقش مهمی در عرصة صنعت پتروشیمی جهان به عهده گیرد.  

اما این صنعت در سال های اخیر دستخوش تغییراتی شده که بنا بر اذعان بسیاری دست اندرکاران و مسئولان نفتی کشور مثبت نبوده و این منبع عظیم ارزآور کشور را دچار سردرگمی و حتی پیشرفت آن را کند کرده است.  

یکی از موارد مطرح شده در مواجهه این صنعت با چالش، خصوصی سازی های بی حد و حصر و البته بی حساب و کتاب بوده تا جایی که معاون وزیر نفت گفته که واگذاری های نامطلوب همان بلایی را بر سر صنعت پتروشیمی آورد که شاه با انجام اصلاحات ارضی خود بر سر کشاورزی مملکت آورد.

این مقام مسئول با انتقادی تند اظهار کرده به دلیل خصوصی سازی اشتباه، منابع مالی و اعتبارات توسعه صنایع پتروشیمی در کشور محدود شد و همین امر منجر به تاخیر و عقب ماندگی ها در توسعه صنعت استراتژیک شده است.

وی یادآور شده در شرایط فعلی به دلیل خصوصی‌سازی اشتباه، منابع درآمدی قابل توجهی برای شرکت ملی صنایع پتروشیمی باقی نمانده است.

لذا آنچه که موجبات نگرانی و دغدغه ایجاد کرده است، عدم رعایت یکپارچگی مدیریت چرخه تولید، انتقال و صادرات از یکسو و احتمال شتابزدگی و عدم دقت کافی در پیگیری پیاده سازی اصل 44 از سوی دیگر است.

بر اساس این گزارش؛ شرکت ملی صنایع پتروشیمی رتبه اول خصوصی سازی در سطح شرکت های تابع وزارت نفت را به خود اختصاص داده به طوری که آمارها نشانگر آن است که حدود ٩٩ درصد از شرکت های پتروشیمی خصوصی شده اند.

البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت بنا به اعلام مسئولان سازمان خصوصی سازی ٢٠ درصد کل خصوصی سازی انجام شده در کشور متعلق به صنعت پتروشیمی بوده و خصوصی سازی در صنعت پتروشیمی سبب پویائی و توسعه این صنعت شده است.

از سوی دیگر در کنار مقاومت های مجموعه وزارت نفت نسبت به واگذاری سهام شرکت های پتروشیمی دولتی، چندی پیش زمزمه هایی  مبنی بر بازپس گیری سهام برخی از شرکت های پالایش نفت که در قالب رد دیون واگذار شده اند، شنیده شد.

با تمام این تفاسیر؛ بر کسی پوشیده نیست که با ابلاغیه مقام معظم رهبری در مورد اصل ۴۴ قانون اساسی، انقلابی در روند خصوصی‌سازی کشور پدید آمده و مسوولیت همه مسوولین نظام را سنگین‌تر کرده تا با انجام یک کار کارشناسانه و ظریف به خصوصی‌سازی و روغن‌کاری چرخ‌های سنگین و زنگ‌زده بخش دولتی بپردازند اما نباید از نظر دور داشت که واگذاری امور به دست مردم و بخش خصوصی واقعی باید به ایجاد یک رقابت سالم و تحول، در توسعه کشور در جهت رسیدن به اهداف ترسیمی چشم‌انداز شود نه اینکه با شیوه های نادرست در اجرا صنعتی را به عقب براند.

گزارش از زهرا قلی پور