راهکار حل ناترازی بنزین؛ از واردات تا شکستن انحصار خودروهای چینی

مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره راهکارهای عبور از شرایط نابسامان سوخت در کشور اظهار داشت: در حال حاضر مصرف بنزین از تولید پالایشگاه‌ها بیشتر است و شکی در آن نیست زیرا متاسفانه در چند سال گذشته بعد از ستاره خلیج‌فارس که کاندنسیت را تبدیل بنزین می‌کند؛ عملاً پالایشگاه بزرگ دیگری در کشور ساخته نشد و برنامه‌ای برای افزایش تولید و بهبود ظرفیت پالایشگاه‌ها انجام نشده است. بنابراین دچار مشکل شدیم.

وی با بیان اینکه بدون تعارف باید بگوییم که مشکل ناترازی بنزین راه‌حل دفعتی و لحظه‌ای ندارد، افزود: دولت برای جبران کسری بنزین در کوتاه‌مدت هیچ راهی غیر از واردات ندارد.

این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: اینکه تصور کنیم با افزایش قیمت بنزین می‌توانیم ناترازی را حل کنیم حرف بیهوده و اشتباهی است، با میراثی که دولت سیزدهم برای دولت چهاردهم گذاشته و همچنین حجم بالای تورم؛ اگر بخواهیم یک اشتباه محاسباتی دیگر مثل افزایش قیمت بنزین هم داشته باشیم، مشکلات چند برابر می‌شود و بهمن و دومینویی که ایجاد می‌کند مسلما غیر قابل تصور خواهد بود.

وی توضیح داد: زمان دولت آقای احمدی‌نژاد در یک لحظه قیمت بنزین چهار برابر شد و ظرف ۳ سال از هر لیتر ۱۰۰ تومان به ۷۰۰ تومان رسید اما تاثیر بلندمدتی برای کنترل مصرف نداشت.

بهروزی‌فر گفت: باید برنامه‌ریزی شود که افزایش ظرفیت پالایش کشور را داشته باشیم، هرچند این پالایشگاه‌ها در اختیار بخش خصولتی است و الزاماً از برنامه‌های وزارت نفت تبعیت نمی‌کنند ولی باید بالاخره مجبور شوند که برنامه‌های بهبود وضعیت تولید را داشته باشند، به عنوان مثال بخش قابل توجهی از تولید پالایشگاه آبادان صرفا نفت کوره است که باید این ظرفیت را سمت تولید بنزین ببرد.

وی توسعه و بهبود اوضاع حمل و نقل عمومی را دیگر راهکار دانست و افزود: وقتی مردم امکان استفاده از حمل و نقل عمومی را نداشته باشند مجبورند از بالاخره خودروی شخصی استفاده کنند حال آنکه اگر حمل و نقل ریلی، متروی داخل شهر، راه‌آهن بین شهری، اتوبوس و......  توسعه پیدا کند بهبود وضعیت را شاهد خواهیم بود.

این کارشناس حوزه انرژی یکی از چالش‌های حوزه سوخت کشور را انحصار خوروسازان داخلی برای ساخت خودرو با مصرف سوخت بالا و همچنین انحصار چینی‌ها برای صادرات خودرو به ایران عنوان کرد و گفت: یکی از الزامات برای حل مشکل سوخت در کشور شکستن این انحصارهاست، باید یک بار برای همیشه این مسئله حل شود، واردات خودرو با مصرف کم و راندمان بالا هم درون‌سوز و هم هیبریدی یک راه حل است، خودروسازان داخل در رقابت با شرکت‌های بزرگ دنیا باید مجبور به بهبود کیفیت باشند اگر همه این موارد کنار هم به نتیجه برسند ظرف چند سال آینده می‌توان برای اصلاح قیمت هم برنامه‌ریزی کرد.

وی ادامه داد: اینکه تصور کنیم صرفا با بازی کردن با قیمت می‌توانیم ناترازی را حل کنیم درواقع  تنها مشکلات جدید به مشکلات فعلی اضافه خواهیم کرد و مشکل را حل نخواهیم کرد، چون این امکان وجود ندارد که به یکباره قیمت را چهار برابر کنیم، یک بار در زمان آقای احمدی‌نژاد قیمت چند برابر شد اما تاثیری در کنترل مصرف ندیدیم به طوری که اگر به نمودارها هم نگاه کنیم تنها روند مصرف در کوتاه‌مدت کاهشی شد ولی بعد با افزایش تورمی که بوجود آمد عملا سطح مصرف به روال سابق خود برگشت.

بهروزی‌فر با بیان اینکه پتروپالایشگاه‌ها را نمی‌توان بعنوان راهکار صددرصد درست برای حل ناترازی بنزین دانست، تصریح کرد: مثلاً اگر پالایشگاهی مثل پالایشگاه آبادان که بخش قابل توجهی از تولید آن نفت کوره است؛ بهبود وضعیت داشته باشد و نفتای تولیدی هم صرف تولید محصولات با ارزش افزوده بالا در صنعت پتروشیمی شود؛ مسلما قابل دفاع و بسیار عالی خواهد بود، ولی اینکه تصور کنیم با ساخت پالایشگاه خیلی کوچک می‌توانیم مشکلات بنزین را حل کنیم قطعا محقق نخواهد شد.

وی تاکید کرد: حل مشکل سوخت منوط به جذب سرمایه خارجی، جذب تکنولوژی، تجهیزات و امکانات از خارج از کشور و قبل از همه حل مشکلاتمان با دنیای توسعه‌یافته است.

این کارشناس حوزه انرژی یادآور شد: در کوتاه‌مدت دولت چاره‌ای غیر از واردات ندارد چون راهکارهای دیگر از جمله کاهش سهمیه یا راهکار قیمتی تبعات اجتماعی دارد و امکان اجرای این سیاست را نداریم بنابراین فعلا نباید به این حوزه ورود کرد.