فرزین مطرح کرد:
ایران جزو ۵ کشور اول دنیا در صنعت پرداخت الکترونیک
در استفاده از صنعت خدمات پرداخت الکترونیک جزو ۵ کشور اول دنیا هستیم. بیش از ۵۰ میلیون نفر در کشور کارت بانکی دارند و رتبه ۳۴ دنیا را داریم. همچنین نسبت اسکناس و مسکوک به نقدینگی نیز در کشور زیر ۲ درصد است که نشان می‌دهد که در این حوزه از بهترین‌ها در دنیا هستیم.
به گزارش ایلنا از بانک مرکزی، محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک مرکزی در همایش «چشم‌انداز اقتصاد ایران» با بیان چشم انداز و عملکرد اقتصاد ایران در حوزه پولی و بانکی از منظر بانک مرکزی اظهار کرد: تبیین و پیش‌بینی بسیار مهم است. تبیین صحیح و منصفانه می‌تواند به پیش‌بینی و تحلیل و همچنین سیاستگذاری کمک کند. هدف از پیش‌بینی مداخلاتی است که باید در سال آینده و سال جاری انجام شود تا ثبات اقتصادی محقق شود.
وی ادامه داد: علم اقتصاد سازنده دنیایی است که در آینده رخ می‌دهد و پیش‌بینی می‌تواند در تحقق اتفاقات سال آینده موثر باشد.
فرزین ادامه داد: شکل گیری انتظارات فعالان اقتصادی در کوتاه مدت نمی‌تواند بر شکل گیری شاخص‌های اقتصاد و به خصوص تورم بی‌اثر باشد البته گرچه در بلند مدت متغیر‌ها بر هم منطبق می‌شوند، اما پیش‌بینی در شکل گیری متغیر‌های اقتصادی موثر است.بنابراین روایت‌ها، تحلیل‌ها و چشم‌اندازی که از طریق رسانه‌های مرجع، اقتصاددانان و چنین همایش‌هایی ارائه می‌شود، می‌تواند در شکل گیری واقعیت‌ها و برون داد‌های اقتصاد ایران موثر باشد؛ بنابراین در تحلیل روند اقتصاد باید به داشته‌های اقتصاد ایران و نقاط قوت و ضعف آن توجه کرد.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: پول یکی از پیچیده‌ترین مسائل اقتصاد است و کارکرد آن در اقتصاد هم متاثر و هم تاثیرگذار بر سایر متغیر‌های اقتصادی است. در دوره تاریخی ۱۳۳۸ تا ۱۴۰۱ متوسط رشد نقدینگی کشور ۲۵.۳ درصد بوده است. در دهه ۵۰ تا ۱۴۰۱ متوسط سالانه رشد نقدینگی ۲۷.۵ درصد بوده است و از سال ۹۸ تاکنون متوسط سالانه رشد نقدینگی ۳۸.۵ درصد و ۱۳ درصد بالاتر از متوسط بلندمدت آن بوده است.
وی اظهار داشت: از دهه ۱۳۵۰ تاکنون با وجود اینکه اقتصاد با صعود و فرودهایی مواجه بوده اما همواره نرخ رشد نقدینگی بالایی داشته‌ایم. این در حالیست که هر سال برنامه داشتیم نرخ رشد نقدینگی را کنترل کنیم، اما همواره نرخ رشد نقدینگی بالا بوده است. از دهه ۵۰ وارد تورم‌های بالا شدیم و سال ۵۶ با تورمی حدود ۲۵ درصد مواجه بودیم. پس از آن نرخ تورم کشور همواره بالا بوده است. تعادل بودجه‌ای و برخورداری از منابع نفتی نقش موثری در کاهش و افزایش تورم داشته است. موضوع تورم در اقتصاد ایران موضوعی تاریخی و مزمن است و عوامل ساختاری، هزینه‌ای و فشار طرف تقاضا بر آن موثر بوده است.
فرزین یادآور شد: مشخصه اصلی تورم دهه ۹۰ ناترازی و تداوم انباشت تورمی بوده است؛ منظور از ناترازی مجموعه‌ای از ناترازی انباشت شده در ترازنامه بانک‌ها، تعادل بودجه و تراز بنگاه‌ها است. یکی از مشخصه‌های ناترازی اقتصاد ایران کاهش سهم سایر منابع تامین مالی اعم از بازار سرمایه، دولت و افزایش سهم بانک‌ها تا حدود ۹۰ درصد تامین مالی بوده است. این امر منجر به تشدید فشار تورمی و خلق نقدینگی درون زا در نظام پولی و بانکی کشور شده است؛ بنابراین وابستگی به مسیر گذشته و داشته‌ها و نداشته‌های اقتصاد در تحلیل پولی و مالی بسیار مهم است و باید به آن توجه شود.
رئیس کل بانک مرکزی مهمترین ویژگی نظام بانکی را گستردگی خدمات خواند و افزود: نظام بانکی کشور با برخورداری بیش از ۸۹ درصد پوشش جزو بالاترین پوشش در منطقه است. در استفاده از صنعت خدمات پرداخت الکترونیک جزو ۵ کشور اول دنیا هستیم. بیش از ۵۰ میلیون نفر در کشور کارت بانکی دارند و رتبه ۳۴ دنیا را داریم. همچنین نسبت اسکناس و مسکوک به نقدینگی نیز در کشور زیر ۲ درصد است که نشان می‌دهد که در این حوزه از بهترین‌ها در دنیا هستیم.
وی در ادامه گفت: تراکنش‌های شتاب در ۶ ماهه امسال ۱۱ هراز تراکنش در ثانیه بوده که آمار بسیار خوبی است. برخی از مسئولین بانک مرکزی کشور‌های دیگر که به ایران می‌آیند با دیدن زیرساخت‌های نظام بانکداری ایران تعجب می‌کنند و در این حوزه‌ها از نقاط قوت خوبی برخورداریم. از سوی دیگر ناترازی‌های موجود در بانک‌ها و موسسات اعتباری و عدم کفایت سرمایه کافی از مهمترین نقاط ضعف شبکه بانکی کشور است. بار‌ها به این نکته اشاره کرده‌ایم که ناترازی شبکه بانکی ناشی از جریان نقد است و نه ناترازی ترازنانه‌ای، اما اگر ادامه پیدا کند می‌تواند به ناترازی ترازنامه‌ای تبدیل شود.
فرزین خاطر نشان کرد: از مهمترین ریشه‌های اصلی بروز ناترازی در نظام بانکی کشور می‌توان به چالش‌های رابطه دولت با نطام بانکی، تکالیف و انباشت مطالبات شبکه بانکی از دولت، شکل گیری نامناسب بانک‌های خصوصی در دهه ۹۰، ضعف حاکمیت پولی و نظارت و تنظیم گری و سرریز نوسانات مغایر با اقتصاد اشاره کرد.
وی با اشاره به برنامه‌ها و اقداماتی که بانک مرکزی قصد دارد در حوزه پولی و بانکی انجام دهد تا بتواند اصلاحاتی در این حوزه انجام دهد، گفت: در حوزه پولی همچنان معتقدیم باید سیاست پولی فعال داشته باشیم. دیدگاه بنده با دوستانی که سیاست پولی را در اقتصاد و کنترل تورم و ارز موثر نمی‌دانند مغایر و متفاوت است و معتقدم اتخاذ سیاست‌های پولی برای ثبات اقتصادی و کنترل تورم بسیار مهم است. اقدام کنترل مقداری رشد ترازنامه در چارجوب برنامه پولی را ادامه می‌دهیم. در ابتدای سال اعلام کردیم که هدفگذاری بانک مرکزی نرخ رشد نقدینگی ۲۵ درصدی تا پایان سال ۱۴۰۲ است، طبیعی بود که تحقق این عدد سخت بنظر می‌رسید، چراکه به دلیل تعارض منافع سختی‌های بسیاری دارد، اما شاهد آن هستیم که این هدفگذاری به خوبی محقق شده و اطمینان می‌دهم که تا پایان سال بر تحقق هدفگذاری خود در نرخ رشد نقدینگی باقی خواهیم ماند.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: هدفگذاری خود را هدفگذاری تورم قرار ندادیم بلکه هدفگذاری را بر نقدینگی گذاشتیم که عامل اصلی تورم است و خوشبختانه در آن موفق شدیم. همچنان از عملیات بازار باز استفاده خواهیم کرد. تنظیم مناسب رابطه دولت و نظام بانکی نیز یکی از دیگر از اقداماتی است که انجام خواهیم داد. در سیاست‌های پولی مهمترین ابزار نرخ سود است و از طریق اصلاح بردار‌های نرخ سود از این ابزار استفاده می‌کنیم. همچنین از کارکرد تنظیمی بهره مندی از نرخ سپرده قانونی نیز برای کنترل نرخ رشد نقدینگی استفاده می‌کنیم.
فرزین اظهار داشت: برخی به موضوع پایه پولی نیز به عنوان یک متغیر مهم اشاره می‌کنند و گرچه عامل اصلی تورم نرخ رشد نقدینگی است، اما نرخ رشد پایه پولی در افزایش نرخ رشد نقدینگی موثر است و همانطور که در برنامه‌های خود پیش‌بینی داشتیم که اجرای برنامه‌ها منجر کاهش پایه پولی می‌شود، شاهدیم که نرخ رشد پایه پولی در دی ماه به ۳۱.۱ درصد رسیده است. همچنان سال آینده بر کنترل پول و اعلام هدفگذاری نرخ رشد نقدینگی تمرکز خواهیم داشت.
