توافقات مهم ایران و ازبکستان؛ از همکاری بانکی تا اتصال به چابهار

محمد مسعودی، دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و ازبکستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا شرحی از وضعیت تجارت دو کشور ارائه کرد و گفت: در 9 ماهه ابتدایی سال جاری ارزش تجارت دو کشور بیش از ۳۲۷ میلیون دلار بوده است. نزدیک به ۲۴۸ میلیون دلار این رقم شامل صادرات ایران به ازبکستان می‌شود و ۷۹ میلیون دلار آن را واردات از این کشور به ایران دربرمی‌گیرد.

وی افزود: ارزش تجارت ایرانی‌ها و ازبک‌ها در سال 1402 نسبت به مدت مشابه سال 1401، 70 میلیون دلار افزایش داشته است؛ این جریان افزایشی با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد ترکیه به عنوان یکی از شرکای تجاری مهم ازبکستان و یکی از رقبای منطقه‌ای ایران و البته تلاش‌های دولت و بخش خصوصی قابل پیش‌بینی بود.

مسعودی ادامه داد: در تجارت ایران و ازبکستان ناترازی محسوسی دیده می‌شود و کفه ترازو به سمت صادرات ایران سنگینی می‌کند. شاید در نگاه اول این اتفاق جذاب به نظر برسد اما در بلندمدت بیم آن می‌رود که طرف ازبک در تجارت با ایران بی‌میل شود. این ناترازی را می‌توان با چند راهکار تعدیل کرد؛ سرمایه‌گذاری مشترک در دو کشور، واردات بیشتر کالا از ازبکستان، اعزام گردشگر به این کشور و از همه مهم‌تر افزایش ضریب نفوذ در پروژه‌های خدمات فنی مهندسی از جمله این راهکارها هستند و شرکت‌های ایرانی نیز در این زمینه‌ها از توان و سابقه خوبی در منطقه آسیای میانه برخوردارند.

دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و ازبکستان همچنین از توافقات تجاری صورت گرفته بین دو کشور گفت و اظهار کرد: اخبار خوبی از توافقات حاصل شده به گوش می‌رسد که در صورت به اجرا درآمدن آنها می‌توان به دستیابی به تجارت ۲ میلیارد دلاری امیدوار بود. مقامات دو کشور پیش‌تر از دستیابی به این سطح از تجارت سخن گفته بودند.

وی اضافه کرد: پذیرش MFN از سوی ازبک‌ها اتفاق مبارکی بود و در سال‌های اخیر شاهد تلاش مستمر دوستانمان در وزارت صمت برای دستیابی به این توافق بوده‌ایم. امیدواریم که تلاش‌های این عزیزان به ثمر برسد. در صورت اجرای این توافق گامی مهم در افزایش توان رقابت کالای ایرانی در بازار این کشور برداشته خواهد شد.

مسعودی خاطرنشان کرد: موضوع مهم دیگر توافق اولیه در زمینه تسهیل ثبت و صدور مجوزهای لازم در صنعت دارو و تجهیزات پزشکی بوده است. این موضوع در چند سال اخیر پیوسته در جلسات بخش خصوصی و دولت در داخل کشور و در نشست‌ با طرف ازبک مطرح شده و برای آن تلاش‌های زیادی چه از جانب بخش خصوصی و چه از جانب دولت صورت گرفته است. در توافق برای تشکیل شرکت مشترک لاجستیک نیز لازم به ذکر است که این موضوع پیش‌تر از سوی بخش خصوصی ایران پیشنهاد شده بود و خوشبختانه با پیگیری‌های دولت طرف ازبک نیز به آن ترغیب شده است. نکته مهم این است که در این توافق باید منافع طرف ترکمن نیز در نظر گرفته شود، در غیر این صورت و بدون حضور آنها نمی‌توان به اجرای موفق این طرح مطمئن بود.

دبیر اتاق مشترک ایران و ازبکستان در پاسخ به سوالی درباره توافقات بانکی صورت گرفته بین دو کشور گفت: تا جایی که بنده اطلاع دارم در حال حاضر مقرر شده بانک‌های تجاری برای پیشبرد مذاکرات فنی اقدام کنند. با این حال اکنون برای اعلام نظر در این زمینه زود است و اعلام نظرهای این چنینی و زود هنگام ممکن است سبب ایجاد انتظاراتی شود که در کوتاه‌مدت دستیابی به آنها آسان نباشد و این خود باری بر دوش طرف مذاکره‌کننده ایرانی قرار می‌دهد.

وی در ادامه از انتشار اخبار خوبی در همکاری‌های معدنی دو کشور خبر داد و گفت: امیدواریم هرچه سریع‌تر نتایج این اخبار را شاهد باشیم. پیش‌تر طرف ایرانی در بخش معدن ازبکستان حضور پیدا کرده و در حال حاضر تعداد قابل توجهی از مهندسان ایرانی در پروژه‌هایی فعال در این کشور حضور دارند. امیدواریم با توافقات صورت گرفته این روند افزایش روزافزونی داشته باشد و شرایطی ایجاد شود که شرکت‌های توانمند ایرانی سهم بازار خود را در این صنعت از کل بازار آسیای میانه افزایش دهند.

مسعودی یادآور شد: سال‌هاست که فولاد یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی ایران به ازبکستان بوده است. البته در دو سال گذشته به دلایل گوناگون شاهد کاهش صادرات محصولات زنجیره فولاد به کشور ازبکستان بوده‌ایم.

وی در مورد اتصال ازبکستان به بندر چابهار ایران نیز اظهار کرد: موضوع بندر چابهار سال‌هاست که میان دو کشور مطرح است، اما با وجود تلاش طرف ایرانی پیشرفت چشمگیری در این زمینه حاصل نشده است. البته این موضوع قابل درک است چراکه دسترسی به بندر چابهار به دلیل ضعف در پسکرانه این منطقه بسیار سخت است و برای ازبکستان و تمام کشورهای آسیای میانه و همچنین شرکت حمل‌کننده این امر مقرون به صرفه نیست؛ با این حال خبرهایی در این زمینه و در توافق با کشور هند شنیده شده و حاکی از آن است که هند‌ی‌ها در بندر چابهار حضور خواهند یافت. با تحقق این امر می‌توان به اتصال بندر چابهار به آسیای میانه امیدوار بود.