حجم مبادلات با افغانستان کاهشی است/ امکان تبادل ارز از طریق صرافی وجود ندارد/ افزایش قابل توجه سرمایه‌گذاری افغان‌ها در ایران

حسین سلیمی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، تنش‌های آبی بین ایران و افغانستان را موضوع جدیدی ندانست و افزود: در زمان اشرف غنی نیز افغان‌ها از سرازیر کردن حق آبه ایران از آب هیرمند تعلل می‌کردند. در حال حاضر گفتار طالبان در ندادن حق‌آبه این است که می‌گویند آب چندانی وجود ندارد که بخواهند حق ایران را پرداخت کنند چراکه اینقدر سطح آب پایین آمده است که آب در مسیر جذب زمین خواهد شد و به زاهدان نخواهد رسید؛ من هم نمی‌توانم این گفتار را تایید و یا تکذیب کنم.

وی با بیان اینکه اختلافات اخیر با افغانستان تاثیری در مراودات تجاری دو کشور نگذاشت، افزود: روند تجاری ایران و افغانستان از سال گذشته کاهشی شد؛ چراکه نقل و انتقال ارز به دو کشور با اختلال‌هایی همراه شده است و 10 تا 12 صرافی که‌ بانک مرکزی ایران برای نقل و انتقال پول به افغانستان تعیین کرده بودند دیگر به کار خود ادامه نمی‌دهند و در حال حاضر هیچ صرافی قانونی در ایران وجود ندارد که تجار بخواهند از آن طریق آنها کار خود را دنبال کنند؛ از سوی دیگر چنین وضعیتی نیز در افغانستان تکرار شده است.

رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان ادامه داد: بزرگترین شعبه نقل و انتقال پول هرات است که در اختیار افغان‌ها بود این شعبه برای ایران نیز خوب کار می‌کرد اما دولت طالبان آن را تعطیل کرد که در ماه‌های اخیر این صرافی دوباره کار خود را آغاز کرد اما فعالیت‌هایش با محدودهایی همراه شده و نمی‌دانیم چه زمانی می‌تواند فعالیت‌های عادی خود را دنبال کنند.

به گفته سلیمی؛ کاهش حجم مبادلات با دولت طالبان به این موضوع بر می‌گردد که دیگر آمریکا به طالبان کمک مالی نمی‌کند در حالی که آمریکا کمک‌های مالی قابل توجهی به دولت اشرف غنی می‌کرد اما هم اکنون آمریکا کمک سالیانه  4 میلیارد دلاری به دولت افغانستان را متوقف کرده است؛ با همین پول‌ها بود که افغان‌ها نقدی با ایران تجارت می‌کردند پس نقدینگی آنها نیز ریزش کرده است.

این فعال اقتصادی با اشاره به کاهش حجم تجارت در سال گذشته، گفت: در سال 1400 حجم تجارت دو کشور 2.3 میلیارد دلار بود اما این عدد در 1401 به 1.2 میلیارد دلار رسید و اگر با همین روند پیش برویم بعید است که حجم تجارت از عدد سال گذشته عبور کند و پیش‌بینی می‌کنیم که عدد تجارت در سال جاری کاهشی شود؛ این در حالیست که ارزش پول ملی افغانستان نسبت به پول ایران چندان افت نکرد و نسبت پول افغان به دلار در یک سال اخیر تغییر نکرده است.

وی با بیان اینکه سفیر ایران در کابل مستقر شده است، گفت: اتاق بازرگانی رفت و آمدها تجاری را برقرار کرده است که روند تجاری به مانند سابق شود. به نظر می‌رسد اگر در دو ماه پیشرو فعالیت‌های سفارتخانه‌ای به جایی برسد و مشکلات ارزی برطرف شود می‌توان امیدوار باشیم که حداقل مراودات تجاری دو کشور در سال جاری به یک میلیارد دلار برسد.

سلیمی تاکید کرد: ایران و افغانستان هر دو مجوز تردد کامیون‌ها را نمی‌دهند اما تلاش می‌شود که قطار راه‌آهن خواف که در مقطع ایران کشیده شده و ادامه پیدا نکرد دوباره ساخته شود؛ قرار بود که این خط تا 70 تا 80 کیلومتر در افغانستان پیش برود. مذاکرات برای ادامه کشیده شدن خط آغاز شده است که اگر این مهم اجرایی شود می‌توان با قطار بار را به این کشور حمل کرد.

رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان با بیان اینکه افغانستان از نظر دسترسی به آب از ایران قوی‌تر است، گفت: تلاش کردیم که کشت فراسرزمینی را در این کشور دنبال کنیم و محصولات مورد نیاز ایران مانند چغندرقند را در آنجا کشت و به کارخانه‌های تولیدی در ایران منتقل کنیم متاسفانه کارخانه‌های تولید قند و شکر در خراسان به دلیل نبود مواد 3 ماه در سال کار می‌کند اگر چغندرقند در افغانستان تولید و به کارخانه‌های ایران منتقل و تبدیل به شکر و دوباره صادر شود هم به رشد تولید ناخالص ملی افغانستان کمک کرده‌ایم و هم کمبود خود را جبران کردیم اما از آنجایی که افغانستان به صورت ملوک الطویفی اداره می‌شود باید با حاکمان منطقه وارد مذاکره شویم. به نظر می‌رسد با جلال آباد که در شرق افغانستان است بهتر بتوانیم کار کنیم اما مسافت زیاد است و ما مایل هستیم که با شهرهای مرزی این طرح را پیش ببریم.

این فعال اقتصادی با اشاره به فعال‌تر کردن بازارچه‌های مرزی، گفت: دولت بخشنامه‌ای داده است و وزارت اقتصاد نیز روی آن کار می‌کند که بنا به آن رقم 400 دلار در سال برای هر فرد سهمیه داده شود و از این طریق به خرید و فروش‌های مرزی و افراد کم درآمدها در مرزنشین‌ها کم شود.

وی با بیان اینکه حجم سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها در ایران قابل توجه است، افزود: من نماینده اتاق در سازمان سرمایه گذاری خارجی هستم و تایید می‌کنم که افغان‌ها تمایل زیادی برای سرمایه‌گذاری در ایران دارند به عنوان مثال از 40 طرح سرمایه خارجی حداقل 10 طرح آن متعلق به افغانستانی‌هاست اما رقم‌ها آن ناچیز و بین 500 هزار دلار تا 15 تا 20 میلیون دلار است. نزدیک به 2 میلیارد دلار سرمایه خارجی سال گذشته در ایران جذب شد که از این رقم 10 تا 20 درصد آن متعلق به افغانستان است؛ اما 80 درصد تعداد این سرمایه‌گذاری‌ها افغان هستند به این معنا که تعداد پروژه‌های آنها زیاد اما مبلغ آن کم است. هفته گذشته یک طرح 20 میلیون دلاری برای گاوداری و تولید شیر آورده‌اند.

سلیمی ادامه داد: تجار افغانی به دلیل مشکلاتی که با طالبان دارند تمایل دارند که سرمایه‌های خود را یا به ایران و یا به ترکیه منتقل ‌کنند و اگر به آنها کمک شود ایران را انتخاب خواهند کرد چراکه زبان و مرز مشترک دارند. با وزارت کشور صحبت‌هایی در این زمینه شده است که از نظر صدور اقامتی مشکلات آنها حل شود.

به گفته رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان؛ 5 میلیون افغانی در ایران فعال هستند که از این تعداد 3 میلیون نفر کار می‌کنند؛ که این افراد بخشی از درآمد خود را به افغانستان برای خانواده‌های خود می‌فرستند درست است که ریال دریافت می‌کنند اما به دلار تبدیل و برای خانواده‌های خود می‌فرستند که ما پیشنهاد دادیم به جای اینکه پول انتقال بدهند به آنها کالا بدهیم و آنها این کالاها را در کشور خود بفروشند و اینگونه از خروج ارز از کشور جلوگیری می‌کنیم.