در گفت‌وگو با ایلنا تشریح شد:
واکاوی استراتژی انرژی ترکیه/ چرا تحریم‌های ایران فرصت طلایی برای آنکارا است؟
یک کارشناس حوزه انرژی گفت: آنکارا برای اینکه بتواند در حوزه گاز نقش‌آفرینی کند از نبود جایگاه ایران در معادلات گازی نیز کمال استفاده را کرد، یعنی از تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شده و اختلافاتی که در این مسئله داشتیم به عنوان فرصت طلایی استفاده کرده است.
میرقاسم مومنی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره برنامه‌های ترکیه برای تبدیل شدن به مرکز تجارت جهانی گاز اظهار داشت: برای ارزیابی پروژه‌های گازی آنکارا باید در نظر داشته باشیم که ترکیه کشوری با یک موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی بسیار مهم است که مدیترانه، دریای سیاه و اوراسیا را به هم متصل می‌کند. این کشور شاهراه حمل و نقل کشتی‌ها از تنگه‌های بسفر و داردانل و ارتباط با دریای سیاه و مدیترانه و همچنین خط اتصال به اروپا و اوراسیا است. اما از سوی دیگر ترکیه بخاطر نوع ساختار جغرافیایی و منابع طبیعی محروم از انرژی نفت و گاز بوده و منابع گازی اندکی داشته است. در دهه 80 باتوجه به پیشرفت‌هایی که در عرصه‌های مختلف صنعت داشته هر ساله میزان نیاز گازی افزایش داشته و ادامه دارد، بنابراین به دنبال اکتشافات گازی بوده زیرا برای مصارف صنایع و منازل نیاز به انرژی داشته است.
وی افزود: مهم‌ترین مسئله اینکه نبود نفت و گاز باعث شد ترک‌ها در یک سیاست بلندمدت و روابط سیاسی و دیپلماسی خوب تهدید را تبدیل به فرصت کنند. ترکیه توانست در 30 سال گذشته علیرغم مشکلات موجود از یک مصرف‌کننده به یک صادرکننده مهم تبدیل شود، اکنون ترکیه سالانه نزدیک 12 میلیارد دلار واردات گاز دارد، این رقم بودجه هنگفتی در بودجه ملی این کشور است. بنابراین اگر بتواند انرژی را از منابع داخلی و ترانزیتی تامین کند این رقم بسیار پایین می‌آید و یک شکوفایی در اقتصاد این کشور را منجر می‌شود.
مومنی تصریح کرد: آنکارا برای اینکه بتواند در حوزه گاز نقش‌آفرینی کند از نبود جایگاه ایران در معادلات گازی نیز کمال استفاده را کرده یعنی از تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شد و اختلافاتی که در این مسئله داشتیم به عنوان فرصت طلایی استفاده کرده است. یکی از مهم‌ترین مسائل خط انتقال انرژی باکو-تفلیس-جیحان بود که قرار بود در سال 1885 از ایران عبور کند اما به خاطر مسائل سیاسی و تحریم؛ با میانجی‌گری شرکت BP و امریکا از مسیر گرجستان و ترکیه عبور کرد و 5 درصد پروژه نیز به ترکیه داده شد. این بسیار برای دولت این کشور حائز اهمیت بود و نقش استراتژیکی به این کشور داد.
این کارشناس حوزه بین‌المللل انرژی در ادامه خاطرنشان کرد: بعد از تحریم‌های ایران و محدود شدن صادرات گاز و عدم امکان احداث خط لوله و عقد قرارداد بلندمدت ترکیه به عنوان مسیر جایگزین ایران نقش‌آفرینی کرد و با ارائه پیشنهادات مختلف به تولیدکنندگان آنها را به خود جلب کرد و در این مدت شاهد قراردادهای بلندمدت این کشور با ترکمنستان آذربایجان، روسیه و ایران هستیم. بخشی از گاز مایع مورد نیاز را نیز سعی کرده از طریق قطر، امارات، نیجریه و الجزایر وارد کند، بخشی از نیازها را هم از طریق اجرای پروژه‌های اکتشافی دریای سیاه و مدیترانه تامین خواهد کرد.
وی گفت: با وجود حجم عظیمی از ذخایر در سایت ساکاریا و یا میدان گازی کایکامای 1 در دریای سیاه می‌تواند 170 میلیارد متر مکعب تولید داشته باشد، در کل ترکیه نزدیک 700 میلیارد متر مکعب ذخایر گازی دارد و این ارقام نیاز واردات این کشور را صفر می‌کند و در واقع ترک‌ها کم‌کم از نظر انرژی گاز خودکفا می‌شوند و نیازی به واردات نخواهند داشت.
مومنی بیان داشت: ترکیه با یک سیاست دیپلماسی گازی و ارتباطات خوبی که با دولت قطر دارد جهت ایجاد هاب صادرات انرژی گاز به توافقاتی رسیده و همچنین بنا دارد گاز روسیه از مسیر این کشور صادر شود و از این سو گاز ایران و آذربایجان را هم خریداری می‌کند. علاوه بر آن در نظر دارد گاز خزر از مسیر این کشور عبور کند و به این ترتیب ترکیه تبدیل به مرکز صادرات و نرخ‌گذاری گاز شود و این از نظر استراتژی بسیار مهم است.
وی با بیان اینکه مسئله اهداف هاب گازی ترکیه باعث وقوع جنگ قره‌باغ در سال 2020 شد، تاکید کرد: در حال حاضر نیز فشار آورده منطقه زنگزور در استان سیونیک ارمنستان برای خط لوله نفت و گاز آذربایجان و ترکمنستان به خزر باز شود تا ترک‌ها از این مسیر بتوانند نیازهای خود و صادرات را تامین کنند، اکنون بیش از یک ماه است که تنگه لاچین را بسته و ارامنه قره‌باغ را محاصره کرده تا دولت ارمنستان را مجبور به کنار آمدن با مسئله دالان زنگزور کند. این دالان خط ترانزیت ریلی و زمینی و خط لوله نفت و گاز دارد، اهمیت آن به حدی است که ترک‌ها حتی حاضر شدند که در آذربایجان و ارمنستان راه بیندازند، همه اینها نشان‌دهنده اهمیت این پروژه برای ترکیه است.
این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: ترکیه با کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده از جمله اروپا رایزنی می‌کند تا بتواند تضمین‌های لازم جهت تامین بخش بزرگی از نیاز گازی اروپا را بدهد و در مقابل برای عضویت در اتحادیه اروپا و دریافت تکنولوژی و کمک‌های فنی و مهندسی امتیازگیری کند، روس‌ها هم بدنبال این هستند از مسیر ترکیه بازارهای جدیدی برای صادرات داشته باشند و تنها مقصد صادرات گازشان اروپا نباشد زیرا در حال حاضر اروپا صادرات و واردات از روسیه را تحریم کرده و روس‌ها مجبورند گاز تولیدی را بسوزانند و این ماهانه چندین میلیارد دلار به زیان اقتصاد روسیه است، بنابراین اینها منافعی است که روسیه و ترکیه را کنار هم قرار داده تا پروژه‌های گازی را پیش ببرند.
