در گفت‌وگو با ایلنا تشریح شد:
سنگ‌اندازی برای احداث نشدن نیروگاه‌های خورشیدی/اجرای ۱۱۰ هزار نیروگاه ۵ کیلوواتی به کجا رسید؟
علیرغم خبرهای زیادی که درباره اجرای سالانه ۱۱۰ هزار نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی حمایتی در سال جاری و ۵۵۵ هزار نیروگاه در ۵ سال از ابتدای سال منتشر شد، تاکنون این نیروگاه‌ها به مرحله اجرایی نرسیده‌اند.
به گزارش ایلنا، نیروگاه‌های خورشیدی حمایتی به معنای نیروگاه‌های خورشیدی ۵ کیلوواتی است که برای اقشار کم درامد احداث می شود. برق تولیدی این نیروگاه به شبکه تزریق شده و بر اساس یک قرارداد خرید تضمینی برق ۲۰ ساله به وزارت نیرو فروخته می شود و این اقشار از این طریق، تولید کننده برق شده و درآمد کسب می کنند.
علیرغم خبرهای زیادی که درباره اجرای سالانه ۱۱۰ هزار نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی حمایتی در سال جاری و ۵۵۵ هزار نیروگاه در ۵ سال از ابتدای سال منتشر شد، تاکنون این نیروگاه ها به مرحله اجرایی نرسیده اند.
در همین ارتباط حمیدرضا صالحی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، اظهار داشت: در سال جاری تفاهم‌نامه ۵جانبه برای بهتر اجرایی شدن این پروژه‌ها امضا شده است، اما حتی نسبت به سالهای گذشته عقب هستیم.سال گذشته بسیج سازندگی در چهار استان کشور از جمله خراسان رضوی، اصفهان و اردبیل تعداد زیادی پروژه خورشیدی حمایتی توسط شرکت‌های پیمانکار انجام داد و برنامه این بود که تعداد استان‌ها در سال جاری گسترش یابد. ولی چیزی که شاهد هستیم این است که حتی روال سال گذشته نیز امسال متوقف شده و پروژه‌ها از ابتدای سال واگذار نشده‌اند. همینطور کمیته امداد در سال گذشته در بعضی استان‌ها قرارداد برای واگذاری پروژه ها منعقد کرد ولی در سال جاری انعقاد قرارداد کاملا متوقف شده است، اغلب پروژه های حمایتی در طول سالهای گذشته در استان‌های کشور اجرا شده است؛ تجهیزات این نیروگاه‌ها نیز تهیه شده است.
وی درباره علت توقف پروژه‌ها گفت: یکی از اشکالات اصلی، قیمت‌گذاری دستوری روی پروژه‌های خورشیدی است. وزارت نیرو از ابتدای سال برای پروژه‌های ۵ کیلوواتی سقف قیمت ۱۰۰ میلیون تومانی تعیین کرده است که از نظر بخش خصوصی این کار غیرضروری و البته غیرکارشناسی است. قیمت نیروگاه خورشیدی در هر استان، طی استعلام قیمت از شرکت‌ها و یا مناقصه تعیین می‌شود و بسته به شرایط هر استان و زمان برگزاری استعلام و تورم و نرخ ارز می‌تواند متفاوت باشد. اینکه یک قیمت برای نیروگاه خورشیدی از مرکز به همه استان‌ها ابلاغ شود، دلیل کارشناسی ندارد.
نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: در ابتدای سال جاری در خراسان شمالی مناقصه ای برای ۱۰۰ نیروگاه برای مددجویان کمیته امداد برگزار شد و برنده مناقصه با ۱۲۰ میلیون تومان برنده شد. اکنون چند ماه از آن زمان گذشته است و قیمت نیروگاه قطعا از ۱۲۰ میلیون تومان بالاتر است ولی وزارت نیرو کماکان اصرار دارد که نیروگاه‌ها باید با قیمت ۱۰۰ میلیون تومان اجرا شود.
وی ادامه داد: اصرار وزارت نیرو روی قیمت ۱۰۰ میلیون تومان قطعا منجر به توقف اجرای نیروگاه می‌شود و اگر در جایی با این قیمت اجرا شود، باید در کیفیت پنل، اینورتر، تجهیزات حفاظتی، سازه، ارت و سایر موارد شک کرد و احتمالا مددجو و ارگان حمایتی را در سالهای آینده با مشکلات روبرو خواهد کرد. اصرار روی قیمت‌های پایین و در نتیجه کیفیت‌های پایین به حدی است که ما را نگران کرده است که نکند تجربه منفی آبگرمکن‌های خورشیدی در روستاها مجددا برای سیستم های خورشیدی فوتوولتائیک تکرار شود و اثر منفی در فرهنگ‌سازی بگذارد. وزارت نیرو به عنوان متولی اصلی انرژی‌های تجدیدپذیر باید به این موضوع دقت کند که کیفیت سیستم‌هایی که اکنون نصب می‌شوند، روی فرهنگ سازی و آینده تاثیر دارد.
صالحی تاکید کرد: وزارت نیرو صرفا سالانه نرخ‌های پایه خرید تضمینی برق تجدیدپذیر را تعیین می‌کند و این نرخ‌ها باید در ابتدای هر سال ابلاغ شوند که در سال جاری علیرغم پیگیری‌های بسیار، نرخ‌ها پس از ۸ ماه و در آبان ماه ابلاغ شدند. این تاخیر در ابلاغ نرخ‌ها خود موجب از دست رفتن ۸ ماه از سال شد.
وی خاطرنشان کرد: تعیین قیمت نیروگاه‌های حمایتی وظیفه وزارت نیرو و اصولا وظیفه دولت نیست. قیمت نیروگاه‌ها در سالهای گذشته در یک فرایند رقابتی در مناقصه و یا استعلام قیمت توسط ادارات کمیته امداد و بسیج سازندگی در هر استان مشخص می‌شدند، و این روال در سالهای گذشته متداول و اصلاحات لازم در آن انجام شده بود و داشت مسیر خود را طی می‌کرد و گسترش می‌یافت که متاسفانه امسال ایده‌های غیر عملیاتی مانند واگذاری بسته‌های ۵ هزار تایی، سقف قیمت ۱۰۰ میلیون تومانی، گارانتی ۲۰ ساله عملکرد سیستم مطرح شد، و عملا واگذاری پروژه ها را ۱۰ ماه به عقب انداخت.
نایب رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی بیان داشت: وظیفه وزارت نیرو تعیین نرخ‌های خرید تضمینی برق تجدیدپذیر به اندازه مناسب و ابلاغ آنها در ابتدای هر سال است، نه تعیین قیمت نیروگاه. تعیین قیمت نیروگاه وظیفه ادارات استانی کمیته امداد و بسیج سازندگی در هر استان است که از طریق استعلام قیمت و برگزاری مناقصه انجام می دهند. این قیمت ممکن است در یک استان در یک زمان از سال برابر ۱۱۵ میلیون تومان باشد، در استان دیگری در یک زمان دیگر از سال برابر ۱۲۵ ،۱۳۰ و یا ۱۳۵ میلیون تومان شود. قیمت گذاری دستوری کلا اشتباه است، و تعیین عدد ۱۰۰ میلیون تومان نیز اشتباه مضاعف است و این یکی از دلایلی است که موجب از دست دادن ۱۰ ماه از سال شده است.
وی گفت: اگر وزارت نیرو نرخ‌های خرید تضمینی برق تجدیدپذیر را به اندازه مناسب تعیین کند درآمد نیروگاه به اندازه‌ای خواهد بود که بتواند اقساط وام را پوشش دهد. اگر فرض کنیم درآمد ماهانه نیروگاه ۵ کیلوواتی بطور متوسط برابر ۱.۶ میلیون تومان است، و مبلغ تسهیلات برابر ۱۱۰ میلیون تومان است که اقساط آن ماهانه ۱.۵ میلیون تومان می‌شود، با توجه به این که قیمت نیروگاه در شرایط فعلی بالای ۱۳۰ میلیون تومان است، دو راه دیگر برای جبران این مابه التفاوت وجود دارد. راه اول این که با توجه به منابعی که کمیته امداد در اختیار دارد، می‌تواند این مابه التفاوت را از کمک‌های بلاعوض پرداخت کند و راه دوم این است که امکان پرداخت ۲۰ الی ۳۰ میلیون تومان توسط متقاضی نیز وجود دارد و متقاضیان روستایی قادر به تامین مبلغ فوق هستند.
صالحی تاکید کرد: چرخ را نباید از نو اختراع کرد. در پروژه‌های خورشیدی روال جهانی این است که شرکت پیمانکار که با متقاضی قرارداد منعقد می‌کند، کل پروژه را به مدت یک یا دو سال گارانتی می‌کند، البته تجهیزات نیروگاه مانند پنل به مدت ۲۰ سال و اینورتر به مدت ۵ سال گارانتی است. پس از پایان دوره گارانتی سیستم که یک یا دو سال است مناقصه‌ای برگزار و شرکتی را برای انجام خدمات تعمیر و نگهداری انتخاب می‌کنند. این روند در استان‌های مختلف نظیر استان خراسان رضوی، کرمان و فارس در سالهای گذشته در حال انجام بوده است. ولی در سال جاری وزارت نیرو اعلام کرده است که شرکت طرف قرارداد باید ۲۰ سال عملکرد سیستم را گارانتی کند. این امری متداول و مرسوم نیست، و اصلا نیازی به این کار نیست. ما نمی‌توانیم تجربیات جهانی و حتی تجربیات قبلی خودمان را نادیده بگیریم و مسیرهایی که آزموده نشده و تجربه نشده را پیش پای بخش خصوصی و ارگان‌های حمایتی بگذاریم.
