جزییات احداث چمشیر تشریح شد/ سد دیماه آبگیری می‌شود

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، محمد محضرنیا در نشست خبری در جمع خبرنگاران که با موضوع سد چمشیر برگزار شد، با بیان اینکه سد چمشیر بزرگ‌ترین پروژه برقابی در حال ساخت روی رودخانه زهره است، اظهار داشت: سد در ۲۵ کیلومتری گچساران واقع شده و با حجم ۱.۳ میلیون متر مکعب بزرگ‌ترین سد RCC خاورمیانه است.

وی با بیان اینکه نیروگاه سد ۴۸۲ گیگاوات ساعت در سال تولید برق دارد، افزود: شاخص اصلی طرح ظرفیت بالای مخزن است که ۲.۳ میلیارد متر مکعب آب را در خود جای می دهد.

مجری طرح سد چمشیر تصریح کرد: مطالعات طرح از سال ۷۳ شروع و سال ۷۶ به مناقصه رفت و به پیمانکار واگذار و در سال ۸۸ به شرکت آب نیرو منتقل شد و به واسطه محدودیت مالی از خط اعتباری و پیمانکار چینی استفاده کردیم. گشایش اعتبار اسنادی سال ۹۱ انجام شد و قرارداد آغاز شد.

وی با بیان اینکه تمام مجوزهای لازم برای شروع و تامین مالی اخذ شده، خاطرنشان کرد: هدف احداث سد مدیریت و بهبود کیفی آب زهره، تامین آب کشاورزی و تولید ۴۸۲ گیگاوات برق در سال است.

وی بیان داشت: سد حدود ۹۴ درصد پیشرفت دارد و آمادگی دارد که در دی ماه آبگیری شود.

 وی درباره وجود لایه‌های نمک و یا گنبد نمکی در مخزن سد گفت: محدوده جنوب غرب ایران عمدتا از سازندهای گروه فارس تشکیل شده است. این سازندها شامل پابده، گچساران، میشان و آغاجاری هستند. عمده سدهای جنوب غرب ایران بر روی این سازندها بالاخص گچساران قرار دارد. کوثر، مارون، گتوند، جره و .... نمونه ای از این سدها است. در این میان سازند گچساران در بعضی از ممبرهای خود حاوی لایه های نمک است در سد چم‌شیر با اکتشافات سطحی و زیرسطحی انجام شده شواهدی مبنی بر وجود نمک در سطح وجود ندارد و در بدترین حالت فاصله لایه های نمک از سطح زمین ۳۰۰ متر در عمق است لذا قیاس این سد با گتوند که در سطح زمین لایه های نمکی دیده شده بود از اساس ایراد دارد. در خصوص وجود گنبد نمکی بطور کل این گنبدها در محدوده شرقی گسل قطر کازرون دیده می شود. این در حالیست که سد چم‌شیر در غرب این گسل قرار دارد. با این حال پیمایش سطحی و استفاده از تصاویر هوایی عدم وجود گنبد نمکی را تایید می‌کند.

مجری طرح چمشیر ضمن تشریح وضعیت کیفی رودخانه زهره قبل و بعد از آبگیری، ادامه داد: حدود ۳۰ درصد از آورد آب رودخانه زهره در شرایط دبی کم رودخانه (بهار، تابستان و پاییز) از کیفیت مناسبی برخوردار نیست. این در حالی است که ۷۰ درصد از آورد سالانه آب رودخانه در زمستان و بصورت سیلابهای بزرگ و دارای کیفیت مناسب است، بنابراین برآیند آب داخل مخزن شرایطی به مراتب بهتری از آب رودخانه دارد. این موضوع با عنوان نقش تعدیلکنندگی کیفی آب پایین دست با ذخیره سازی سیلاب در ماههای تر و رهاسازی در طول سال، یکی از اهداف اولیه و مهم احداث سد است علت کیفیت نامناسب آب رودخانه، وجود چشمه‌های شور در دو منطقه از مسیر رودخانه می باشد. با این حال، نتایج مدل‌سازی مخزن نشان می‌دهد که خاصیت تعدیل کنندگی سد باعث ارتقای شرایط کمی و کیفی پایین دست سد نسبت به رژیم طبیعی رودخانه خواهد شد.

وی در خصوص پایداری سد پس از آبگیری اظهار داشت: متاسفانه برخی از منتقدین عنوان می‌کنند که سد بر روی سازند گچساران ساخته شده است. لیکن بدنه سد چمشیر بر روی آهک های ضخیم لایه میشان قرار گرفته است. ناودیس میشان که سد روی آن ساخته شده دارای ضخامتی حدود ۶۰۰ متر و گستره آن از ۶ کیلومتری بالای محور تا ۳ کیلومتری پایین دست آن است بدنه سد در بخش میانی آهکهای میشان قرار گرفته و حدود ۴۰۰ متر در زیر آن نیز آهک و مارن های آهکی میشان قرار گرفته است. مقاومت فشاری آهکهای میشان ۶۰ درصد  از بتن بیشتر است. لذا سد در وضعیت پایداری کاملا مطلوب قرار دارد.

محضرنیا درباره ساختگاه سد گسل افزود: بطور کل گسل به هر شکستگی پوسته زمین طی فرآیند تکتونیکی اطلاق می شود. یکی از مسائل مهم در ایمنی سدها، شناسایی دقیق گسلها در محدوده ساختگاه و اطراف آن هستند سدهای بتنی در ساختگاهی که دارای گسل فعال باشد ساخته نمی‌شوند. در ساختگاه سد چمشیر هیچ گسل فعالی وجود ندارد. شاهد این موضوع علاوه بر مطالعات جامع انجام شده، بررسی پی پس از سنگبرداری و نیز بررسی حدود ۷ کیلومترتونل تکیه گاه های سد است اصولا در حفاری پی سدهای بتنی بعد از تمیز کردن سنگ، عملیات نقشه برداری شکستگیها و ترکهای سنگ انجام می شود. در این زمان، کلیه درزها و ترکهای پی ثبت می شود. این کار در گالری ها نیز انجام می شود. با عنایت به بررسیها و نقشه های موجود و نیز شرایط سنگ پی سد، در سد چم شیر بحث گسل مطرح شده واقعیت ندارد.

وی ضمن تشریح وضع موجود کشاورزی چگونگی ارتقا آن پس از آبگیری سد افزود: در وضعیت موجود، کشاورزی در پایین دست سد چم‌شیر از آب رودخانه زهره بزرگ استفاده می‌کند رودخانه زهره بزرگ به رود زهره بعد از محل تلاقی زهره کوچک و رودخانه خیرآباد اطلاق می شود. اختلاط این دو رودخانه باعث ایجاد شرایط کیفی مناسبی در محدوده دشتهای زیدون و هندیجان شده و به تبع آن کشاورزی در آن منطقه را ممکن می کند. حدود ۸۴ درصد اراضی کشاورزی در پایاب سد مربوط به استان خوزستان بوده که شامل ۵۰ هزار هکتار اراضی هندیجان و ۶ هزار هکتار اراضی زیدون است، سد چمشیر با افزایش کیفیت و تنظیم کمیت آب رهاسازی شده، باعث افزایش راندمان کشاورزی در این منطقه خواهد شد و عملا  شرایط کشت دوم را در فصولی که آب کیفیت مناسب ندارد فراهم خواهد کرد.

محضرنیا با تاکید بر اینکه وقتی طرح به مرحله پیشرفت ۹۵ درصد رسیده یعنی تمام مراحل طی شده است، یادآور شد: در فاز اول مجوز یست محیطی، تخصیص، پدافند غیرعامل باید اخذ شود با تمام تفاسیر بعد از مصوبه فاز ۲ اجرا و آغاز شد و کمیته ای متشکل از خبرگان صنعت شامل تمام بخش های فنی و اجرایی است.

وی در ادامه با بیان اینکه هدف پروژه تامین آب کشاورزی است، گفت: کل آورد زهره ۳ میلیارد متر مکعب است و ۵۲۰ کیلومتر هیچ سازه کنترلی روی آن ندارد و در واقع ۷۴ درصد آورد رودخانه سیلابی است.

مجری طرح درباره عدم النفع عدم آبگیری سد گفت: اگر امسال سد آبگیری نشود پروژه یک سال عقب می افتد، سالانه ۴۸۲ گیگاوات برق در سال تولید نخواهد شد و ۲ میلیارد متر مکعب آبی که قرار است جمع آوری شود، وارد دریا می شود.

وی ادامه داد: برق را ما با نرخ ۱۰ سنت یورو صادر می کنیم که باضافه ۲هزار متر مکعب آب در ثانیه است که وارد دریا می شود. و در واقع باید به ازای هر متر مکعب آب ۱.۵ دلار هزینه شیرین سازی کنیم.

وی رقم وام از چین را طرح را ۲۸۵ میلیون یورو اعلام کرد که طی ۴ سال پرداخت و مدت ۵ سال زمان بازپرداخت آن است.

در ادامه این نشست مشیری مجری طرح بین سالهای ۹۴ تا ۹۸ درباره توافق با نفت گفت: در زمان آغاز مطالعات در دهه ۷۰ برنامه ها از وزارت نیرو به وزارت نفت اعلام شد، از سال ۷۳ تا ۷۷ مباحث طرح و در تاریخ ۷۷.۱.۲۵ جلسه ای در شرکت نفت برگزار و نتایج صورتجلسه شد.

وی با بیان اینکه در جلسه مذکور اعلام شد که ۲ چاه بهره برداری و یک چاه مطالعاتی وجود دارد  اما به موقع بلاک می شوند، افزود: تمام مسائل ایمنی مربوطه صورتجلسه شد اما در سال ۸۸ متوجه شدیم که ۸ چاه جدید حفاری شده است، البته بالای تاج بوده و در حریم عرضی دریاچه سد بوده است. در کمیسیون مشترک نفت و نیرو و تیم کارشناسی مناطق نفتخیز جنوب موضوع بررسی شده است.