تشریح تصمیم پکن و مسکو برای حذف دلار از مبادلات/ چرا روبل می‌تواند نوسانات را کنترل کند؟
هفته گذشته، گازپروم روسیه اعلام کرد که توافق‌نامه‌ای را امضا کرده است تا مبالغ پرداختی پکن برای صادرات گاز را به جای دلار به یوان و روبل تبدیل کند.
به گزارش ایلنا از عربی پست، روسیه و چین بار دیگر در راستای کاهش تأثیر نوسانات دلار بر اقتصاد خود، گام جدیدی به سمت حذف دلار آمریکا از پرداخت‌های بین تجارت دو کشور را برداشته‌اند. هفته گذشته، گازپروم روسیه اعلام کرد که توافق نامه‌ای را امضا کرده است تا مبالغ پرداختی برای گاز به پکن را به جای دلار به یوان و روبل تبدیل کند.
این تغییر بخشی از فشار روسیه برای کاهش وابستگی خود به دلار، یورو و سایر ارزهای غربی در سیستم بانکی و تجاری خود است، مسکو این روند را از زمانی که تحت تحریم‌های غرب در واکنش به جنگ اوکراین قرار گرفت، آن را تسریع کرده است.
چین یک شریک تجاری بزرگ با روسیه است و آنها روابط اقتصادی نزدیکی دارند و در واقع پکن ناجی روسیه برای دفع تحریم صادرات انرژی مسکو شده است. چین و روسیه سال‌ها پیش، زمانی که هر دو به دنبال کاهش وابستگی به دلار آمریکا بودند، تجارت با ارزهای ملی را در بازارهای خود تسهیل کردند.
سهم دلار از صادرات روسیه به چین از نزدیک به ۱۰۰ درصد در سال ۲۰۱۳ به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. در حالی که اطلاعات دقیقی در مورد سهم دلار و یورو در پرداخت‌های تجاری روسیه در دسترس نیست، اما کارشناسان بلومبرگ این نسبت را ۸۰ درصد تخمین می‌زنند.
روشی مفید و مشروط
از نظر تئوری، تصمیم دو کشور برای اقتصاد آنها مفید است، محاسبات را تسهیل می‌کند و نمونه‌ای برای سایر شرکت‌ها می‌شود و انگیزه بیشتری برای حذف دلار از پرداخت‌های تجاری و در کل حساب‌های جاری است.
این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در اوایل سال جاری، مشتریان اروپایی را مجبور کرد تا در صورت تمایل به دریافت گاز روسیه، حساب‌های بانکی روبلی خود را در گازپروم‌بانک باز کنند و به روبل پرداخت کنند.
بر اساس داده‌های سازمان تجارت جهانی، دلار حدود ۸۵ درصد از پرداخت‌های تجاری در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد، در حالی که درصد باقی مانده بین بقیه ارزها توزیع می‌شود، درصدی که نشان دهنده اندازه قدرت دلار به عنوان یک ارز اصلی تجاری است.
با این حال، نوسانات نرخ دلار ممکن است تحت کنترل و برای طرفین تجارت جهانی قابل قبول باشد، بیش از نوسانات ارزهای روسیه و چین. همچنین روبل "قوی" روسیه همچنان در معرض نوسانات و تلاش‌های بانک مرکزی روسیه برای تضعیف آن است،
در هفته اول ماه مارس، نرخ هر دلار آمریکا به ۱۵۰ روبل کاهش یافت که در آستانه جنگ اوکراین ۷۶ روبل بود، که با اقدامات بانک مرکزی روسیه دوباره به سمت بالا برگشت.یوان نیز شاهد نوساناتی است، اما کمتر از واحد پول روسیه.
در مارس ۲۰۱۸، بانک مرکزی روسیه اعلام کرد که ۱۴ درصد از ذخایر خارجی آن به یوان چین است که اواسط سال ۲۰۱۹، یوان به دلیل جنگ تجاری با واشنگتن، ۶.۴ درصد از ارزش خود را از دست داده بود. بطوریکه در سال ۲۰۲۰، ذخایر بانک مرکزی روسیه به یوان به ۱۲ درصد از کل دارایی‌های ذخیره کاهش یافت که نمونه واضحی از اثرات نوسانات ارز است.
تا پایان سال ۲۰۲۰، براساس اعلام صندوق بین المللی پول نسبت ذخایر جهانی بر حسب یوان به ۲.۲۵ درصد رسید، در حالی که برای دلار ۵۶ درصد بود، زیرا اندازه عظیم اقتصاد چین کمکی به افزایش وجهه جهانی پول چین نکرده است.
چین امروز، طبق داده‌های سازمان تجارت جهانی، ۱۳.۵درصد از صادرات جهانی و ۱۱.۴ درصد از واردات جهانی را به خود اختصاص داده است. اما یوان تنها ۱.۷ درصد از تسویه حساب‌های بین المللی در سال ۲۰۲۱ را تشکیل می‌داد.
اما نیاز جهانی به روسیه به عنوان منبع گاز طبیعی، نفت خام و زغال‌سنگ، امکان نوسانات ارزی را دور از ذهن می‌سازد، مگر اینکه مسکو تحت تحریم‌های آمریکا مانند تحریم‌های ایران قرار گیرد.
در صحنه و در موازنه قوا، روسیه مانند ایران نیست، مسکو یک قدرت جهانی است که نیاز بین المللی به آن را به دلیل انرژی اجتناب ناپذیر می‌کند. روسیه دومین تولیدکننده بزرگ نفت خام در جهان است که ۱۱ درصد از تولید جهانی نفت و ۱۷ درصد از تولید جهانی گاز طبیعی را به خود اختصاص داده است.
