دلایل حوادث ترکیدگی لاستیک هواپیما ها در فرودگاه مشهد/ این فرودگاه موفق به دریافت گواهینامه فرودگاهی نشده‌ است

به گزارش ایلنا، سازمان هواپیمایی کشوری در گزارشی دلایل ترکیدگی لاستیک هواپیماها در فرودگاه مشهد را اعلام کرد. در این گزارش آمده است: در پی کسب اطلاع ازحوادث ترکیدگی لاستیک هواپیماها و و بعضا صدمه به موتورآنها در فرودگاه مشهدبراثر ورود قطعات لاستیک هواپیما به داخل موتور ، دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری اطلاعات مربوطه را جمع آوری کرده و با توجه به وقوع آن در باند13L-31Rفرودگاه بین المللی شهید هاشمی نژاد مشهد ، پس از یک تحقیق ایمنی در اینخصوصوبا مطالعه اطلاعات رویدادها، بمنظور پیشگیری از رویدادهای مشابه ، توصیه های ایمنی لازم را صادر می‌نماید:

1-سابقه رویدادها:

سازمان هواپیمایی کشوری دارای سامانه ثبت اطلاعات سوانح و حوادث بوده و کلیه شرکت‌های ارائه دهنده خدمات هوانوردی ضمن رعایت مقررات گزارش دهی رویدادهای ایمنی ، رویدادهای کشور را به اطلاع سازمان رسانده که در این سامانه ثبت و ضبط می شود. با مراجعه به این سامانه رویدادهای متفاوتی با موضوع ترکیدگی لاستیک هواپیماها در فرودگاه مشهد به ثبت رسیده است. البته به ندرت هم سابقه ترکیدگی لاستیک هواپیماها در فرودگاههایی مثل مهرآباد تهران ، شیراز ، ماهشهر و ...مشاهده گردیدولی تعداد آن در فرودگاه مشهد فراوانی بیشتر دارد. این موضوع میتواند حاصل از ترافیک بالای فرودگاه ، حجم مسافر زیاد ، دمای و ارتفاع فرودگاه به عنوان عامل کمکی باشد.

رویدادهای مختلف عنوان شده دارای نتیجه گیری خاص خود متناسب با اطلاعات آن پرواز داشته و ممکن است نتیجه گیری مشابهی نداشته باشند ولی در این تحقیق سعی شده تا با تمرکز به نکات مشترک، یافته های ایمنی لازم حاصل شود. لازم بذکر است در برابر رویدادهای مستحدثه قبلی با هماهنگی بعمل آمده بین سازمان و فرودگاه مذکور مقرر شده که بازدیدهای باند دو برابر شده و به شرکتهای هواپیمایی نیز ابلاغ شده تا محدودیت‌هایی برای وزن برخاستن هواپیماها و نحوه نگهداری چرخها اعمال نمایند.

2-کیفیت ساخت ، نگهداری و تعمیر:

-براساس بررسی از اسناد مربوطه مشخص شدکه در این رویدادها انواع مختلفی از محصولات کارخانه های سازنده مشاهده شده که تولیدات شرکت گهر ایران (صنایع بنی هاشم)،Dunlop،Bridgestone ،Michelin،Goodyearو.... بوده اند، پس مبحث کارخانه و مواد سازنده مورد تمرکز قرار نگرفت.

-چرخ هاو لاستیک هواپیماهاجزء قطعات عمردار(LLP) نیستند و متناسب با نحوه استفاده از آن فرسوده می شوند و مورد تعویض قرار می‌گیرند. این چرخ‌ها ممکن است بصورت تولید جدید(New) یا بصورت اورهال شده (Recap) استفاده شوند که تعداد دفعات پروازی آنها حدودا از 200 تا 100 سیکل متفاوت است. سابقه این رویدادها نشان می‌دهد که برخی چرخ‌های نو و برخی اورهال شده در این رویدادها صدمه دیده‌اند که تاثیر شرایط خارجی بر لاستیک را محتمل تر می‌سازد.

-در بازدید سرزده از چرخ‌های هواپیماهای خارجی و داخلی در فرودگاه مشهد مشخص شد که کیفیت چرخها کاملا متفاوت بوده که این موضوع نشان می‌دهد دریافت لاستیک ها از منابع معتبر و مستقیم از کارخانه سازنده و بازدید مطابق با استانداردهای کارخانه شرط مهمی برای کارکرد مناسب آنها است.

3-شرایط بهره برداری هواپیما:

-تعداد زیادی ازاین رویدادها به هنگام خزش هواپیما روی باند برای پرواز ( قبل از بلند شدن) و در سرعت بالای هواپیما و چرخها حادث شده است که خلبانان برابر دستورالعمل ها موظف به پرواز بوده اندوبا توجه به وزن زیاد هواپیماها در این مرحله، خلبان مجبور به حفظ ارتفاع ثابت برای سوزاندن سوخت و کاهش وزن هواپیما شده اند.

-در برخی از پروازهای خارجی وداخلی مشاهده شده است که به منظور سوختگیری کم در ایستگاههای خارجی و یا ذخیره زمان در ایستگاه‌های مقصد، خلبانان نسبت به درخواست حمل سوخت اضافه برای مسیربعد(Fuel Tankering) اقدام کرده‌اند. این رفتاردرصورت رعایت بیشترین وزن مجاز هواپیما، غیرمجاز نیست.

-شرایط گرما و ارتفاع زیاد فرودگاه‌های کشور بطور مستقیم در وقوع رویدادها تاثیر داشته که علاوه بر وقوع این حوادث به عنوان یک مخاطره برای موتورهای هواپیماها نیز فرض می‌شود.

-زمان خنک شدن چرخ‌ها و توجه خلبانان به درجه حرارت ترمزها نکته ی بسیار مهمی است که باید توسط شرکت‌های هواپیمایی مورد توجه قرار گیرد.

-بعضی از شرکت های هواپیمایی برای جلوگیری از خسارت به موتورها و هواپیماها ، محدودیت هایی از قبیل کم کردن تعداد مسافران ، شرایط عملیاتی خاص درنظر گرفته اند .

4-اطلاعات بهره برداری فرودگاه مشهد:

-فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد توسط شرکت فرودگاهها و ناوبری هوائی ایران بهره برداری می شود. اینفرودگاه یکی از پر رفت وآمد ترین فرودگاههای کشور بوده که ارائه خدمت به پروازهای داخلی و خارجی را انجام میدهد. تاکنون این فرودگاه برابر الزامات جدید مقررات فرودگاهی سازمان هواپیمایی کشوری موفق به دریافت گواهینامه فرودگاهی نشده که دفاتر نظارتی سازمان برنامه دارند تا پس از تکمیل فرآیندهای قانونی صدور گواهینامه فرودگاه را در دستور کار خود بررسی کنند.

-این فرودگاه دارای دو باند پروازبا ساختار آسفالت در راستای13-31چپ و راست می باشد که سامانه ILSبرای باند13L-31Rفراهم می‌باشد که باند اصلی و غالب فرودگاه مشهد فرض می شود. بدلیل نزدیکی باند13R-31Lبه ساختمانهای فرودگاه و همچنین موانع پروازی شهری  این باند بصورت بطور معمول استفاده نمی شود. به همین دلیل فرودگاه محدودیت برای بسته شدن باند اصلیبه مدت طولانی و انجام تعمیرات لازم دارد.

-بازدید باند و کنترلFODباند روزانه سه مرتبه انجام می گرفته که هم اکنون افزایش یافته است.

-ارتفاع فرودگاه از سطح دریا بالا بوده و در هوای گرم هواپیماها در آن محدودیت راندمان دارند. خلبانان پروازها بدلیل موانع موجود در آستانه باند13و ظرفیت کامل مسافران ، بطور معمول تمایل دارند از باند13 چپ به پرواز درآیند.

-تمامی حوادث ترکیدگی چرخها در باند اصلی(13چپ/31راست)بوقوع پیوسته که مورد دقت دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان بوده است. گزارشهای بررسی حوادث سازمان نشان می دهد که کیفیت نقاشی روی باند اصلی مناسب نبوده و علاوه بر تولیدFOD، برجستگی هایی نیز بوجود آورده که لاستیک چرخهای  هواپیماها را در وزن و سرعت زیاد دچار مشکل می سازد.

-پس از وقوع سانحه خروج از باند هواپیمایMD83شرکت هواپیمایی زاگرس در سال1394و حادثه ترکیدگی لاستیک هواپیمایB737شرکت هواپیمایی سپهران درسال1400، توصیه ایمنی برای ارتقای کیفیت سطح باند اصلی فرودگاه مشهد (قدرت ترمز گیری، رنگ آمیزی) صادر شده که باتوجه به اظهارات مدیران فرودگاهی، بدلیل زمانبر بودن و حجم زیاد پروژه، تاکنون موفق به اقدام اصلاحی نشده اند.

باتوجه به یافته های بالا و بمنظور ارتقای ایمنی پروازها توصیه‌های ایمنی زیر صادر شده تا دفاتر نظارتی سازمان هواپیمایی کشوریبا پیگیری لازم، زمینه اجرای آنها را فراهم آورند.

•توصیه ایمنی به کلیه شرکت های هواپیمایی:

1-تا رفع مشکل باند فرودگاه مشهد، از حمل سوخت اضافی در ایستگاه مشهد ممانعت بعمل آورده و حمل سوخت اضافی در هوای گرم و فرودگاه‌های مرتفع را کنترل و محدود کند.

2-از درج بازه زمانی لازم مابین زمان توقف هواپیما و شروع حرکت آن در پارکینگ فرودگاه‌های کشور(Ground time)در دستورالعمل‌های خود اطمینان حاصل نموده و اجرای آن را پایش شود.

3-بخش عملیات شرکت متناسب با راندمان هواپیماها و ارتفاع و درجه حرارت فرودگاهها، محدودیتهای عملیاتی خود و نحوه کنترل دمای ترمز ها را ابلاغ و اجرا کند.

4-سیستم های کیفی و تضمین مرغوبیت، نحوه خرید قطعات، نگهداری و تعمیر چرخها را بیشتر مورد پایش قرار دهند.

5-در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به ارزیابی ریسک و تدوین برنامه بازسازی سطح باند اصلی فرودگاه مشهد برابر مقررات فرودگاهی کشور اقدام نموده و در این راستا برای دریافت هرگونه معافیت خاص موافقت سازمان هواپیمایی کشوری را کسب کند.

6-باتوجه به وارد شدن خسارت به شرکتهای هواپیمایی ، هماهنگی لازم برای نحوه جبران خسارت درخصوص سهم عوامل فرودگاهی نیز انجام پذیرد.

•توصیه ایمنی به مؤسسات تعمیرو نگهداری:

7-نگهداری و تعمیر چرخ‌ها، ترمزها و تعویض لاستیک ها مطابق با استاندارد کارخانه سازنده صورت پذیرفته و از پذیرش درخواست های نامتعارف شرکت های هواپیمایی پرهیز شود.

8-تامین و دریافت مواد مصرفی و قطعات مطابق با استانداردهای مربوطه صورت پذیرفته و در صورت مشاهده تخلف شرکت‌های هواپیمایی، مراتب سریعا به سازمان هواپیمایی کشوری اعلام شود.