مالیات یک درآمد پایدار جایگزین نفت/ سامانه مودیان اعراض های مالیاتی را کاهش می دهد

هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به اینکه دولت از طریق مالیات می‌تواند کسری بودجه خود را تأمین کند، اظهار داشت: وابستگی بودجه به نفت خیلی راه معقولانه‌ای نیست. بودجه کشور باید از منابع قابل اتکا و پویا تأمین شود. مثلاً امکان دارد دولت بودجه را با فروش یک میلیون بشکه نفت در ماه حساب و کتاب فروش نفت به کمتر از یک میلیون بشکه در ماه برسد، در این شرایط دولت با مشکل در تأمین منابع مواجه و ناچار می‌شود به بانک مرکزی برای چاپ پول فشار وارد کند.

وی افزود: تجربه تاریخی نشان داده درآمدهای کشور باید از محل قابل اتکا و همیشگی تأمین شود و منابع حاصل از فروش نفت به حساب ذخیره ارزی واریز یا در حوزه زیرساختی و توسعه اقتصادی هزینه شود نه برای پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران یا تکمیل پروژه‌های عمرانی. امروز به وضوح مشاهده می‌کنیم که تکمیل برخی از پروژه‌های عمرانی سالها به طول می‌انجامد، چون درآمد نفت ثبات ندارد، اما اگر دولت منابع پایدار برای تأمین هزینه‌های خود بیابد شرایط به مرابط بهتر خواهد شد.

استاد اقتصاد خاطرنشان کرد: در اقتصادهای توسعه‌یافته دولت منابع جاری کشور و همچنین تأمین منابع مورد نیاز برای ارائه خدمات را از طریق مالیات تأمین می‌کند اما در کشورما این منابع از فروش دارایی‌‎های دولت و نفت انجام می‌ شود. فرض را بر این بگیریم که نفت وجود نداشت، دولت چطور می‌خواهد مخارج کشور را تأمین کند؟ واقعاً از اهمیت و تأثیر بسزای مالیات در تأمین دخل و خرج دولت غفلت کرده‌ایم و این غفلت اصلاً به صلاح نیست.

حق‌شناس با بیان اینکه مالیات جزء منابع مالی پایدار دولت محسوب می‌شود و دولت باید شیوه‌های نوین دریافت مالیات را در اولویت کاری خود قرار دهد، اظهار داشت: متأسفانه نظام مالیاتی کشور ما به حدی با مشکلات عدیده مواجه است که ضعف‌های آن در رفتار کسبه و سخنان مدیران و مقامات به چشم می‌خورد. به عنوان مثال کسبه از نحوه وصول مالیات از آنها معترض هستند و مسئولان هم به فرارهای مالیاتی بارها اشاره کرده‌اند. وقتی با کسبه سخن می‌گوییم آنها نسبت به اینکه چرا دولت دانه‌درشت‌های فرارهای مالیاتی را پیدا و مهار نمی‌کند، اعتراض دارند، درصورتی‌که بعضاً از آنها مالیات‌های بیش از حقشان دریافت می‌شود.

وی بیان داشت: حق  با دو طرف است! نظام مالیاتی کشور خیلی شفاف نیست و چون دولت به منابع مالیاتی خیلی وابستگی نداشته و با فروش نفت تأمین هزینه می‌کرد اما اکنون که میزان فروش نفت کاهش یافته و هزینه‌های کشور هم افزایش، دولت به سمت مالیات روی آورده است اما بدون اینکه در شیوه‌های دریافت مالیات تجدید نظر کند و روش‌های نوین را در ساختار مالیاتی کشور ترویج سازد.

این کارشناس اقتصادی معتقد است که نظام مالیاتی کشور شفاف نیست و جامعه آماری آن هم کامل نیست.

حق‌شناس سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی را در راستای بهبود وضعیت نظام مالیاتی کشور مفید و مؤثر دانسته و گفت: سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی به شفافیت نظام مالیاتی کشور کمک فراوان می‌کند. همچنین این سامانه و تقویت و همه‌گیری آن می‌تواند عدالت مالیاتی را افزایش دهد و فرارهای مالیاتی را شناسایی کند. لذا باید برروی چنین سامانه‌های بیش از پیش تمرکز داشت و ایرادات چنین سامانه‌هایی را شناسایی و رفع کرد تا به یک ابزار مفید و کارآمد تبدیل شوند. ما ناگزیر هستیم که سهم تکنولوژی را در دریافت مالیات افزایش دهیم و دخالت انسان را کاهش دهیم، چون هرجار انسان در دریافت مالیات دخالت کرده گاهاً با بی‌عدالتی و عدم شفافیت و فرارهای مالیاتی مواجه بوده‌ایم و همین مسئله هزینه‌ساز بوده است.