عراق و ترکیه ۳ برابر موجودی آب؛ بر روی دجله مخزن ایجاد کرده‌اند/ بغداد از پیشنهاد مذاکره‌ تهران استقبال نکرد

فیروز قاسم‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره پروژه داپ و گاپ و تاثیر آن بر ایران اظهار داشت: کشور ترکیه در راستای سیاست‌های توسعه‌ای پروژه‌هایی را در بخش آب آغاز کرده که از مهمترین آنها داپ و گاپ هستند، داپ در حوزه آبریز رودخانه ارس و گاپ در حوزه آبریز دجله و فرات و در بالادست واقع شده و قرار است آب را ذخیره‌سازی کنند، اگر ترکیه معیارهای زیست محیطی را رعایت نکند در پایین‌دست منجر به اتفاقاتی خواهد شد اما اگر حقابه زیست محیطی تعیین و کشور ترکیه مجاب به رعایت شود؛‌ از آسیب جلوگیری می‌شود. 

وی افزود: پروژه گاپ روی حوزه رودخانه‌های دجله و فرات اجرایی می‌شود، ایران از فرات سهمی ندارد اما 6 درصد از آورد 78 میلیارد متر مکعبی دجله در کشور ما واقع شده است. ما به خاطر اقدامات بشردوستانه و حسن همجواری با کشور عراق در این سهم اندک هم سعی کردیم حقابه زیست محیطی را رعایت کنیم و آب را به سمت پایین‌دست رهاسازی می‌کنیم، اما اجرای پروژه گاپ از سوی ترکیه تبعات زیست محیطی بر پایین‌دست داشته به طوری که شاهد ورود ریزگردها به ایران هستیم.

سخنگوی صنعت آب با اشاره به سدسازی‌های ترکیه، عراق و سوریه بروی دجله و فرات گفت: آورد دجله حدود 43 میلیارد متر مکعب است اما 3 برابر این آورد یعنی حدود 130 میلیارد متر مکعب مخزن برای اهداف ذخیره‌سازی آب از سوی سه کشور بخصوص ترکیه و عراق ایجاد شده است، آورد فرات هم حدود 30 تا 34 میلیارد متر مکعب است که 5 برابر آن یعنی حدود 170 میلیارد متر مکعب بارگذاری مخزن اتفاق افتاده است.

وی با بیان اینکه ما نگران اقدامات سدسازی و ایجاد مخازن بروی دجله و فرات هستیم، خاطرنشان کرد: در بخش ترکیه از طریق دیپلماسی مباحث را دنبال می‌کنیم که تضمین‌هایی حاصل شود تا تبعات زیست محیطی ایران را تهدید نکند، هرچند این تهدیدها فراتر از ایران بوده و کل منطقه را تحت‌الشعاع قرار داده است، چند بار نیز از کشور عراق دعوت رسمی بعمل آوردیم که بتوانیم معاهداتی داشته باشیم تا از تبعات منفی زیست محیطی بر ایران جلوگیری شود اما از سوی مقامات عراق استقبال نشد ولی ما همچنان پیگیر موضوع هستیم.

قاسم‌زاده درباره پیگیری موضوع حقابه و تبعات زیست محیطی از مسیری غیر از دیپلماسی گفت: وزارت نیرو اقدامت خود را در حوزه دیپلماسی انجام می‌دهد، خارج از این مبحث اگر اقدامی متصور باشد در حیطه وظایف وزارت خارجه است و وزارت نیرو دخالتی ندارد. اما قطعا با کشورهای همسایه در حوزه رودخانه‌های مرزی دیپلماسی آب را پی می‌گیریم و در حال حاضر اقدام دیگری را حداقل در بخش فنی متصور نیستیم و اعتقاد داریم که این مسائل از طریق دیپلماسی حل می‌شود و اقدامات دیگر تاثیرگذاری پایداری نخواهد داشت.  

وی تاکید کرد: در هر حال عدم رعایت حقابه محیط زیست علاوه بر تاثیرگذاری روی کمیت و کیفیت منابع آب، منابع آب در دسترس را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، همچنین به دلیل کاهش دبی منجر به کاهش کیفیت آب شده و امکان برداشت از این منابع را سلب می‌کند. 

سخنگوی صنعت آب یادآور شد: علاوه بر آسیب‌های زیست محیطی؛ طبیعتا اگر منابع آبی از یک منطقه حذف شود کیفیت خاک هم به مرور از دست می‌رود، پوشش گیاهی از بین می‌رود و ممکن است کانون‌های ریزگرد در منطقه بوجود آید.