تاثیر خودمختاری خودروسازان بر مصرف سی‌ان‌جی/ پروژه احداث ۷۰۰ جایگاه برای تریلی‌ها چه شد؟

حمید قاسمی‌ده‌چشمه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره چالش‌های صنعت سی‌ان‌جی در کشور و تمهیدات تشویق به استفاده از این سوخت در خودروها اظهار داشت: در حال حاضر 24 میلیون خودرو در کشور تردد می‌کنند که از این تعداد 4 میلیون خودرو یعنی یک‌ششم (2.5 میلیون وانت، 350 هزار تاکسی و بقیه خودروهای شخصی) سی‌ان‌جی مصرف می‌کنند، اما مشکل این است تا زمانی که پشت صنعت سی‌ان‌جی خواست ملی وجود نداشته باشد همه تصمیمات در این حوزه موقتی است، مدتی تقاضا بالا می‌رود و بعد دوباره فروکش می‌کند. وقتی هنوز مسئولین به این باور نرسیده‌اند که کشور ما گاز دارد و باید از آن استفاده کنیم، سی‌ان‌جی هم به جایگاه خود نمی‌رسد. ما استراتژی شفاف انرژی در کشور نداریم و این باعث می‌شود تمام برنامه‌ریزی‌ها موقت باشد، چراکه هنوز در مسئولین این باور وجود ندارد که این انرژی جایگزین است و می‌تواند کشور را نجات دهد.

چرا مردم از سی‌ان‌جی استقبال نمی‌کنند؟

وی افزود: شرط تمایل مردم به استفاده از یک نوع سوخت ممکن است در کوتاه‌مدت تغییرات قیمتی باشد و کشش ایجاد کند، اما در بلندمدت تسهیل دسترسی تاثیرگذار است، وقتی زمان زیادی برای سوخت‌گیری نیاز باشد، وقتی جایگاه مناسب و سرویس جانبی وجود ندارد مردم استقبال نمی‌کنند. 

سوخت مایع ارزان چه بر سر گاز آورد؟

مدیر پیشین طرح سی‌ان‌جی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران با تاکید بر اینکه سوخت جایگزین باید در حمل‌ونقل سنگین استفاده شود، گفت: باور عمومی این است که گازوئیل باید چه در خودرو و چه نیروگاه در به صورت رایگان در دسترس باشد، بهانه هم این است که ممکن است قیمت تمام‌شده حمل کالا افزایش پیدا کند و این در حالی است که اگر سوخت 300 تومانی با 400 تومانی جایگزین شود هیچ اتفاقی نمی‌افتد، حال آنکه می‌توانستیم سوخت 300 تومانی را حدود 18 هزار تومان در بازارهای امروز جهانی بفروشیم.

اصلی‌ترین مشکل جایگاه‌ها

وی ادامه داد: اصلی‌ترین مشکل جایگاه‌ها این است که کارمزدها روند درستی را طی نکرده، بحث این نیست که تغییری در قیمت بنزین ایجاد شود زیرا کارمزد بنزین از خود بنزین درمی‌آید اما در مورد سی‌ان‌جی اینگونه نیست. در بسیاری از جایگاه‌ها هزینه تمام‌شده بیشتر از آن رقمی است که از مردم دریافت می‌شود، یعنی دولت باید از جیب خود برداشت کند تا برای جایگاه هزینه کند و تا قیمت حامل‌های انرژی تصحیح نشود هیچ‌کدام از برنامه‌ها به نتیجه نمی‌رسند. 

خطر حذف سی‌ان‌جی

قاسمی‌ده‌چشمه بیان داشت: مثلا باید سالانه یک رقمی به قیمت سی‌ان‌جی و بنزین اضافه شود تا هزینه جایگاه‌داران را پوشش دهد، وقتی حقوق و دستمزد را دو برابر کردیم اما هزینه جایگاهدار پوشش داده نمی‌شود نتیجه این می‌شود که بتدریج تعمیرات جایگاه به زمان‌های بعد موکول می‌شود، تجهیزات شروع به فرسوده شدن کرده، قطعات تبدیل به قطعات یدکی سایر جایگاه‌ها می‌شوند، نازل‌ها بتدریج حذف و صف‌های طولانی در جایگاه‌ها ایجاد می‌شود که در بلندمدت منجر به افول شدید در صنعت سی‌ان‌جی می‌شود. اگر همین روند پیش برود سال آینده مصرف سی‌ان‌جی به زیر 20 میلیون کاهش پیدا می‌کند و تا سال‌های آینده این سوخت از صنعت ما خارج می‌شود.

نگران رقابتی نبودن بنزین و سی‌ان‌جی نباشیم

وی تاکید کرد: قیمت سی‌ان‌جی باید بگونه‌ای باشد که جایگاه هزینه خود را در بیاورد و این صنعت بتواند خود را بیمه کند و هزینه اولیه گاز هم در بیاید، یعنی باید کارمزد سالانه افزایش پیدا کند و نگران رقابتی نبودن قیمت بنزین و سی‌ان‌جی هم نباشیم. حتی اگر گاز را صادر کنیم باز هم قیمت آن نسبت به بنزین رقابتی است و نگرانی وجود ندارد که باید بنزین را گران کنیم تا سی‌ان‌جی تقاضا پیدا کند، باید چاره‌ای بیندیشیم که جایگاه‌دار باضافه سیستم حمایتی بتوانند کار خود را به طور اتوماتیک انجام دهند، مثلا اگر یک مخزن منفجر و یا خراب شد ارگانی باشد که آن را رایگان تعمیر و تجهیز کند بعبارت دیگر اگر هزینه کافی برای بقای صنعت وجود داشته باشد نگرانی وجود ندارد زیرا ما به مرحله بلوغ صنعت سی‌ان‌جی رسیده‌ایم. 

جامعه را سوبسیدی بار آوردیم

قائم مقام سابق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران با انتقاد از نرخ 3000 تومانی و 300 تومانی بنزین و گازوئیل گفت: وقتی جامعه را سوبسیدی بار می‌آوریم و سوبسید را هم به گروه خاص یعنی خودروساز می‌دهیم نباید انتظار بهبود در اوضاع سوخت داشته باشیم.

نرخ سی‌ان‌جی چقدر باشد؟

وی در ادامه بیان داشت: اکنون نرخ 540 تومان برای سی‌ان‌جی منصفانه است اما باید به اندازه 200 تومان اضافه شود که 150 تومان به هزینه جایگاه‌دار برگردد و 50 تومان هم بابت خدماتی باشد که به خودرو ارائه می‌شود و این هرساله تکرار شود تا این صنعت توجیه داشته باشد.

پروژه احداث 700 جایگاه برای تریلی‌ها چه شد؟

قاسمی‌ده‌چشمه تصریح کرد: مستعدترین کشور دنیا برای توسعه سی‌ان‌جی ایران است، ذخایر بالایی داریم، تمام تجهیزات و قطعات در داخل کشور ساخته می‌شود، هیچ وارداتی نداریم، 26 هزار نیرو این صنعت را چه در بخش جایگاهی و چه در بخش تکنولوژی و زنجیره تولید ساپورت می‌کنند، از صفر تا صد تامین خوراک و تولید در داخل کشور انجام می‌شود. یعنی اگر مصرف 20 میلیون به 40 میلیون متر مکعب هم افزایش پیدا کند ما مشکلی نداریم اما متاسفانه راهبرد بلندمدت نداریم، مثلا ما مجوز احداث 700 جایگاه برای تامین سوخت سی‌ان‌جی تریلی را گرفتیم اما هیچ‌یک اجرایی نشد چون بخش دولتی علاقه دارد همه بخش‌ها را مدیریت کند این دخالت در بخش خصوصی باعث می‌شود که اوضاع در همین مقطع باقی بماند.

خودمختاری خودروسازان سوخت را به کجا می‌برد؟

وی در ادامه به چالش‌هایی که خودروسازان در حوزه صنعت سی‌ان‌جی ایجاد کرده‌اند اشاره کرد و گفت: خودروسازان وظیفه داشتند که 30 درصد تولیدات را به سمت سی‌ان‌جی ببرند اما این کار را نکرده‌اند زیرا وقتی صف طولانی خرید خودروی بنزینی با هر کیفیتی وجود دارد، اجباری برای خود نمی‌بینند که صنعت را جلو ببرند و هیچ بازدارنده‌ای هم ندارند، در صورتی که باید به صورت سبدی جلو بروند یعنی اگر دو خودروی بنزینی تولید می‌کنند حتما یک خودروی سی‌ان‌جی‌سوز و یا برقی هم تولید کنند تا بالانس ایجاد شود، اما متاسفانه کسی خودروساز را الزام نمی‌کند و بایدهایی هم که وجود داشت، حذف شده است. خودروساز با هر کیفیتی خودرو می‌سازد به طوری که مصرف بنزین از 12 لیتر هم بالاتر رفته است و این در هیچ اقتصادی در دنیا دیده نمی‌شود.