لزوم ایجاد سیستم هشدارملی برای عوامل خسارتزای گیاهی/ خطر جدی آفات نوظهور به دلیل خشکسالی

مسعود لطیفیان در گفت‌وگو با ایلنا با بیان اینکه شرایط اورژانسی در حفظ نباتات، وضعیتی از طغیان عوامل خسارتزای گیاهی است که دریک مقیاس کوچک نیـاز بـه توجـه فـوری دارد، اظهار کرد: از آن خطرناک‌تر و اورژانسی‌تر شیوع و همه‌گیری عوامل و بیمارهای خسارتزای گیاهی است که در مقیـاس بزرگتر ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: شیوع و همه گیری آفات به صورت ناگهانی و تحت تاثیر تغییر اقلیم، خشکسالی، تجارت جهانی یا تغییر مدیریت تولید، ایجاد می‌شود و اقتصاد کشاورزی و امنیت غذایی کشورها را با چالش مواجه  می‌کند. 

لطیفیان با اشاره به سرعت تغییر اقلیم در کشور و خشکسالی، افزود: در این شرایط ایجاد مکانیسم اورژانس حفاظت گیاهان برای مدیریت بحران‌های در کشور  بسیار ضروری است. 

وی علاوه بر همه گیری، بروز آفات نوظهور را  دلیلی دیگر بر ضرورت ایجاد اورژانس حفاظت گیاهان در کشور عنوان کرد و گفت: متاسفانه ساختارهای هماهنگ منطقه‌ای برای کنترل آفات نوظهور در سطح کشور توسعه داده نشده و لازم است دستورالعمل ملی، طراحی ساختار مدل و دامنه فعالیت‌های اوژانس حفاظت از گیاهان با توجه به گسترش مخاطرات آفات نوظهور  در کشور مورد توجه قرار گیرد. 

لطیفیان درباره چگونگی عملکرد اورژانس حفاظت گیاهی، اظهار کرد: سیستم هشدار ملی یک سیستم تلفنی خودکار در رساندن هشدار به شبکه ذینفعان حفظ نباتات کشور است، این سیستم برای استفاده گیاه‌پزشکان و کشاورزان بکار گرفته می‌شود.

وی ادامه داد: مأموریت اصلی سیستم این است که نسبت به طغیان قریب‌الوقوع عوامل خسارتزای گیاهی، گسترش بیماری و آفات نوظهور پیشاپیش هشدار دهد.

لطیفیان با تاکید بر اینکه فرصت همه گیری آفات گیاهی با سرعت قابل ملاحظه ای در حال افزایش بوده و در مناطق در معرض خطر روز به روز گسترش بیشتری پیدا می‌کند، افزود: سازمان حفظ نباتات جهت تشخیص وقوع سریع و به موقع  آفات گیاهی و گسترش آنها، نیاز سرمایه گذاری‌های قابل توجهی در توسعه سیستم هشدار ملی و پایش خطرات گیاه‌پزشکی دارد.

وی تصریح کرد: لازم است فعالیت این سیستم متمرکز باید با سامانه‌های جهانی هشدار آفات گیاهی مرتبط باشد، همچنین سیستم ملی هشدار آفات باید مجهز به سازوکارهایی برای دریافت و ارزیابی خطرات آفات شود. 

به گفته لطیفیان؛ ما در کشور می‌بایست سیستم های هشدار گیاه پزشکی ملی را برای پایش خطر تأسیس و با توجه به برنامه های توسعه نظام‌های بهره برداری کشاورزی ملی، بهبود دهیم. 

وی اضافه کرد: بدیهی است که سیستم‌های ردیابی و پیش آگاهی ابتدا باید در محدوده کوچک‌تر اجرا شود تا مشکلات آن پیدا و حل شود، اما در نهایت سیستم یکپارچه هشدار ملی عوامل خسارتزای گیاهی یک نیاز ضروری برای حفظ نباتات و امنیت غذایی کشور است. 

لطیفیان نتایج ایجاد اورژانس حفاظت گیاهی را؛ پایش فعال و موثر شبکه مراقبت محصولی – منطقه‌ای در برابر تهدیدهای تولید، جلوگیری از اقدام های پرهزینه در سطح مزارع و باغات، الگوسازی اطلاعاتی نظام ملی هشدار عوامل خسارتزای گیاهی، شکل‌گیری اقدام های یکپارچه اطلاعاتی - کنترلی برای استفاده موثر از توانایی شبکه ملی حفظ نباتات کشور در صحنه عملیات مدیریت کنترل با هدف هماهنگی بین اجزاء شبکه مراقبت حفظ نباتات کشور، نام برد.

معاون کنترل آفات اقداماتی که طی سال های 1400 تا 1404 که باید به فوریت انجام شود را اینگونه برشمرد: ایجاد شبکه تخصص اورژانس گیاهپزشکی کشور با شبکه محصولی- منطقه‌ای، استفاده از کلیه ظرفیت‌های تخصصی و منابع برای پاسخگویی سریع و به موقع به تهدیدهای گیاهپزشکی در کشور، تهیه برنامه‌های اورژانس گیاهپزشکی محصولی – منطقه‌ای همراه با پروتکل‌های تشخیصی،تهیه پروتکل های کنترل، تاکتیک‌های مدیریت، توسعه سریع مکانیسم های پیش آگاهی و ردیابی آفت‌های کلیدی و پرخطر تا در هنگام واکنش اورژانسی با سرعت بیشتری خدمات کنترل استقرار یابد، توسعه پروژهای آزمایشی محصولی – منطقه ای اورژانس گیاهپزشکی در کشور با کمک مدیریت بحران و نظام پدافند غیرعامل، بهبود نظام گزارش وقوع آفت محصولی – منطقه‌ای بر اساس آخرین نتایج یافته های علمی و استانداردهای بین المللی، راه اندازی مکانیسم اختصاصی برای گزارش وقایع جمعیت، خسارات آفات و پیش بینی خطرات آنها، تدوین برنامه و پرتکلهای اجرایی برای ارتقا نظام گزارش وقوع آفت و تجزیه و تحلیل خطرات آنها.