حذف ایران از کریدورهای منطقه سیاه‌نمایی است/ رشد ۲۹ درصدی ترانزیت ایران علی‌رغم کرونا و تحریم/ رکورد مبادلات ریلی با ترکیه را زدیم

سعید رسولی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره افزایش مرز‌های ریلی کشور و اتصال ارمنستان به شبکه ریلی کشورمان اظهار داشت: موضوع ترانزیت در تمام شقوق حمل و نقل، به واسطه موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران در نقشه جهان و دسترسی آن به آب‌های آزاد در بنادر جنوبی و شمالی به دریای خزر، یک پل استراتژیک در منطقه و کریدور شرقی- غربی و شمالی- جنوبی محسوب می‌شود که کشورهای شمالی ایران را تا اروپا به خلیج فارس متصل می‌کند و دسترسی کشور‌های همسایه محصور در خشکی را که به آب‌های آزاد برقرار می‌سازد.

وی با بیان اینکه این موقعیت اقتصادی ایجاب می‌کند که حداکثر استفاده را از ظرفیت‌های ترانزیتی به عمل آوریم، ادامه داد: توجه به کریدورهای ترانزیتی در بخش ریلی جزو اولویت‌های اصلی کشور است و بند 25 سیاست‌های کلی برنامه ششم ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری هم به موضوع اتصال مراکز عمده بار به شبکه ریلی تاکید دارد و در تمام اسناد بالادستی بر توسعه کریدورهای شمال و جنوب تاکید شده و این تاکیدات را با خط خوش نوشته‌ایم، در دفتر کار همه مدیران راه آهن نصب کرد‌ه‌ایم و درباره تمام این موضوعات با اولویت برنامه‌های متعددی تدوین شده‌است.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به افزایش اتصالات ریلی به کشورهای همسایه تاکید کرد:‌ خوشبختانه در حال حاضر کشورمان مرزهای متعدد ریلی با کشورهای همسایه در شرق، غرب و شمال دارد و به زودی با اتصال شلمچه به بصره یک مرز جدیدی به سمت عراق خواهیم داشت. از سوی دیگر اتصال جمهوری اسلامی ایران از طریق چشمه ثریا به ترکیه یکی دیگر از طرح‌های مهم شرکت راه‌آهن محسوب می‌شود. مطالعات این پروژه در حال انجام است و طرف ترک هم برای این کار اعلام آمادگی کرده و مرز ایران و ترکیه از طریق چشم ثریا دومین مرز ریلی کشورمان با ترکیه خواهد بود.

رسولی افزود: همچنین در آذرماه سال گذشته شاهد افتتاح خط ریلی خواف- هرات از مرز شمتیغ بودیم که از این مسیر افغانستان را به شبکه ریلی کشورمان متصل کردیم و این خط ریلی امکان حمل و نقل کالا بین دو کشور را فراهم کرده‌است. اگر این راه‌آهن به مزار شریف متصل شود؛ می‌توان این مسیر را به سمت ازبکستان، تاجیکستان و چین هدایت و یک کریدور جدید ایجاد کرد. بنابراین ایران از این سمت و از طریق ترکیه و اروپا می‌تواند نقش ترانزیتی و حمل و نقل ریلی را به وجود بیاورد.

مدیرعامل شرکت راه‌آهن درباره اهمیت حمل و نقل کالا از مسیر ریلی ارمنستان به روسیه اظهار داشت: در شمال کشور در سه شاخه اتصال ریلی شمالی- جنوبی برقرار شده‌است. شاخه شرقی از دریای خزر در مرز اینچه‌بیرون و در مرز سرخس اتصال ریلی ایجاد شده و از این طریق در حال مبادله کالا ما بین ترکمنستان به کشورهای حوزه cis و در ادامه به کشور چین هستیم.

وی گفت: خوشبختانه علی‌رغم وجود پاندمی کرونا موفق شدیم با نصب تونل‌های ضدعفونی، مرزهای ریلی را در تمام این مدت برقرار و فعال نگه‌داریم و با این اقدامات مراودات ریلی در سال گذشته علی‌رغم محدودیت‌های کرونایی و مسدودیت 7 ماهه مرز سرخس و اینچه‌برون ترانزیت از این مسیر 29 درصد افزایش داشت و همچنین صادرات ریلی حدود 5 درصد بالا رفت.  

رسولی افزود: همچنین در شاخه میانی از دریای خزر، بندر امیرآباد به شبکه ریلی متصل است و همچنین به‌زودی بندر کاسپین هم به شبکه ریلی متصل می‌شود و بنابراین امکان اتصال آن به راه آهن رشت ایجاد خواهد شد.

این مقام مسئول ادامه داد: در شاخه غربی در حال حاضر پایانه ریلی آستارا را  داریم و از این طریق مراودات ریلی با کشور آذربایجان در حال انجام است اما در این مسیر با حلقه مفقوده راه آهن آستارا به رشت به طول حدود 160 کیلومتر مواجه هستیم که مانع از حمل یکسره کالا از طریق شبکه ریلی می‌شود و این تدارک را دیده‌ایم فعلا از این مسیر به صورت ترکیبی بهره برداری شود تا راه آهن استارا- رشت به احداث برسد.  

وی با بیان اینکه در شاخه غربی مرز دیگری وجود دارد اما مدت‌هاست که به دلیل اختلافات بین دو کشور ارمنستان و آذربایجان این مسیر تحت عنوان جلفا مسدود شده‌ است، اظهار داشت: ایران ظرفیت بسیار خوبی در آن پایانه دارد و گستردگی خطوط ریلی امکانات خوبی را فراهم آورده و این فرصت را به ما می‌دهد که از آن مرز بتوانیم با کشور همسایه مراودات داشته باشیم و از طریق نخجوان در دو شاخه؛ یکی به سمت ارمنستان و یکی دیگر به سمت باکو مسیر ریلی داشته باشیم البته در درگیری‌های بین دو کشور بخشی از این مسیر تخریب شده و نیاز به بازسازی دارد.    

رسولی گفت:‌ اخیرا به همراه وزیر راه و شهرسازی  سفری به ارمنستان داشتیم که در این  سفر در حوزه حمل و نقل تفاهمنامه‌هایی به امضا رسید که یکی از اسناد مشخصا بین مدیران راه‌آهن ایران و رییس راه آهن ارمنستان منعقد شد که بنا بر آن هر دو طرف برای توسعه همکارهای ریلی و از سرگیری مبادلات ریلی در این مسیر از طریق جلفا- نخجوان- ایروان به سمت گرجستان و روسیه داشتیم، ابراز تمایل کردند.

مدیرعامل شرکت راه‌آهن با اشاره به ظرفیت استفاده از بار موجود از مقاصد و مبادی هند و روسیه و همچنین چین، گفت: حجم مبادله کالا بین دو کشور روسیه و هند بسیار بزرگ و زیاد است و تقریبا 100 درصد این کالا از طریق دریا و با فاصله زمانی بالا و با مسافت طولانی حمل می‌شود از این رو، باتوجه به مسیرهای ریلی موجود در شرق، غرب و در کریدور شمالی و جنوبی کشورمان و پتانسیلی که در کشورمان وجود دارد از جمله راه‌آهن بندرعباس تا جلفا، رشت ، امیرآباد و اینچه‌برون و سرخس می‌توانیم بخشی از بار این مسیر را از اروپا به هند و بالعکس و هند به روسیه و بالعکس را به سمت شبکه ریلی کشورمان جذب کنیم و از راه‌آهن ایران عبور دهیم.

وی افزود: تمام این مذاکرات، تفاهمنامه و اسناد همکاری در رابطه با افزایش همکاری‌های ریلی بین ایران و ارمنستان است، البته سفری هم به آذربایجان و به دنبال آن بازدیدی هم از نخجوان داشتیم و جلسات متعدد و موثری با مسئولان برای ارتقای همکاری‌ها ریلی دو کشور برگزار شد.  

معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که آیا تنش‌های قفقاز منجر به حذف ایران از کریدورهای منطقه می‌شود، تاکید کرد: به طور کلی باید بگویم، اقتصاد قواعد خودش را دارد و طبیعی است که صاحبان کالا بهترین مسیر را برای حمل کالای خود انتخاب می‌کنند. ایران با موقعیت ممتازی که در منطقه دارد، می‌تواند زمان حمل و نقل کالاها را به شدت کاهش دهد و حتی به لحاظ اقتصادی به غیر از بُعد زمان،‌ در نرخ تعرفه می‌تواند بسیار اثرگذار باشد و ایران می‌تواند در این مسیر «منیت» ایجاد کند.

رسولی تاکید کرد: ایران یکی از مسیرهایی است که همیشه مورد توجه کشورها و فعالان اقتصادی بوده و افزایش ترانزیت از مسیر ایران به همت خودمان بستگی دارد اینکه تا چه حد شرایط و ظرفیت‌ها را برای توسعه ترانزیت ریلی فراهم کنیم و باید بتوانیم همکاری‌هایمان با سایر کشورها را در ایجاد کریدورهای بالا ببریم و فعالانه برخورد کنیم تا بار بیشتری به مسیرهای ایران جذب شود.

مدیرعامل شرکت راه آهن با بیان اینکه باید توجه داشته باشیم در حال حاضر حجم باری که در دنیا جابه‌جا می‌شود، بسیار زیاد است بنابراین رقابت برای جذب بخشی از این بار سخت نیست، ادامه داد: کریدورهای متعددی در ایران فعال هستند از جمله کریدور شمال دریای خزر، کریدور میانی و جنوب دریای خزر که هر یک می‌توانند سهمی را از بار بزرگ 4 میلیارد تنی صادرات و واردات چین به خود اختصاص دهند بنابراین یک بخشی از این اخبار که درباره حذف ایران از کریدورها گفته می‌شود از روی کم اطلاعی و بخشی هم سیاه‌نمایی است که برای ایجاد ناامیدی در کشور مطرح می‌شود.

وی ادامه داد: باید امیدوارانه، پرتلاش و جهادی با سرعت عمل تصمیمات مهمی برای افزایش ظرفیت‌ها در این حوزه بگیریم و این تصمیمات را به‌درستی و سریع به اجرا برسانیم و برای جذب بار تعامل فعال داشته باشیم.

رسولی با اشاره افزایش مبادلات ریلی ایران و ترکیه اظهار داشت: مبادلات ریلی ایران با ترکیه در سال گذشته بیش از 650 هزار تن بوده که این حجم از مبادلات، رکورد حداقل 10 ساله گذشته را جابه‌جا کرده است. همچنین در سال گذشته میزان ترانزیت ریلی کشور علی‌رغم محدودیت‌های کرونایی و مسدودیت 4 ماهه اکثر مرزها نسبت به سال 98 رشد 29 درصدی داشت.  

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: باید توجه داشته باشیم که در دنیا بار بسیار زیادی در حال جابه‌جا شدن است و این‌گونه نیست که کشورها بر سر یک بار کوچک با یگدیگر بجنگند. آنقدر حجم بار زیاد است که اگر شرایط خوبی فراهم کنیم و اتصالات ریلی را گسترش دهیم، می‌توانیم جذب بار به سمت ایران را افزایش دهیم.

وی ادامه داد: چنانکه موفق شدیم در پایان سال گذشته خط عریض ترکمنستان را به پایانه اینچه‌برون متصل سازیم و این یک ظرفیت خوبی برای تسهیل تردد قطارها در آن مسیر ایجاد کرد و به همین دلیل در انتهای سال گذشته در مسیر اینجه برون با رشد بسیار خوبی در تخلیه و بارگیری مواجه شدیم که این ظرفیت در حال توسعه است.