بخشی از مدیران میانی نگاه مثبتی به روسیه ندارند/ سطح مبادلات ایران و روسیه زیر ۲ میلیارد دلار است/ روابط دو کشور بیشتر سیاسی است تا تجاری

شعیب بهمن در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا در مورد روند تجاری ایران و روسیه اظهار کرد: روابط تجاری ایران و روسیه ابعاد و وجوه مختلفی دارد، یک بخش از این موضوع به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف تجاری، زیرساخت‌ها و فناوری‌ها در ایران ارتباط پیدا می‌کند. پروژه‌های نیروگاهی یا همکاری‌هایی که دو کشور در حوزه صنایع دفاعی دارند از همین دست هستند. این بعد از روابط ایران و روسیه در سال‌های گذشته به صورت مستمر در سطح نسبتا خوبی بین دو کشور ادامه داشته است.

وی افزود:‌ یک بخش دیگر از روابط و تعاملات اقتصادی دو جانبه در بعد کالا است. تجارت در حوزه مبادلات کالا در سال‌های گذشته در روابط ایران و روسیه چندان پررنگ نبوده، کمااینکه طبق آمار تجاری دو کشور در یک یا دو دهه گذشته، تعاملات بین دو کشور سالانه کمتر دو میلیارد دلار بوده که رقم بسیار کمی است.

بهمن تصریح کرد: البته این بدان معنا نیست که دو کشور قابلیت‌ها و ظرفیت‌های توسعه روابط اقتصادی را ندارند. بلکه از فرصت‌های قابل توجهی برخوردار هستند اما به دلایل مختلف از جمله عدم شناخت صحیح از بازارهای یکدیگر، تمایل بخشی از مدیران در هر دو کشور به غرب، شکل نگرفتن مبادلات بانکی و مالی و فشارها و تحریم‌ها غربی‌ها به هر دو طرف، مبادلات تجاری قوی بین دو کشور شکل نگرفته است. هر دو کشور علاقه دارند که روابط اقتصادی و تجاری خود را توسعه دهند.

وی در مورد روند رو به رشد صادرات روسیه به ایران گفت:: یکی از دلایل مهم این موضوع می‌تواند مسئله تحریم‌ها باشد. در طول سال‌های اخیر با شدت گرفتن تحریم‌ها علیه ایران، مراودات اقتصادی ایران با بعضی از کشورهای غربی به خصوص اروپایی کاهش پیدا کرده است. ایران به دنبال یافتن جایگزین‌های دیگر در کشورهای مختلف است که روسیه توانسته بخشی از این جایگزین‌ها را به خوبی تامین کند.

این کارشناس ارشد مسائل روسیه خاطرنشان کرد: مسئله مهم در این باره نگاه کوتاه‌مدت به روابط اقتصادی است. در این دوره اخیر ایران ناگزیر به استفاده از کالاها و خدمات روسی شده است اما متاسفانه این موضوع کوتاه مدت است. روس‌ها هم اعتقاد دارند که هرگاه روابط ایران با کشورهای غربی و به خصوص اروپا بهبود پیدا کند، سریعا اروپایی‌‌ها جایگزین روسیه می‌شوند. دو کشور باید تعاملات و روابط موجود را پایدار کنند و آن را توسعه ببخشند.

وی در پاسخ به سوالی در مورد عدم تمایل برخی در داخل کشور به ارتباط با روسیه گفت:‌ بخشی از مدیران ما در لایه‌های میانی، به دلایل مختلف علاقه‌ای به توسعه روابط با روسیه ندارند. بخشی از آنها صنایع و فناوری‌های موجود در روسیه را نمی‌شناسند و میل و رغبتی نیز به شناخت بیشتر ندارند، به همین دلیل نگاه‌شان همیشه به سمت کشورهای غربی است. گروه دیگری نیز منافع شخصی یا گروهی آنها به ارتباط با کشورهای غربی گره خورده است. آنها هم همکاری با کشورهای غربی و اروپایی را به همکاری با روسیه ترجیح می‌دهند.

بهمن در ادامه اضافه کرد: بخش دیگری نیز وجود دارند که معتقدند فناوری‌ها و صنایع در کشورهای غربی بسیار پیشرفته‌تر از روسیه است و به همین دلیل دائما بر این نکته پافشاری می‌کنند که اگر قرار است ایران واردکننده صنعت یا فناوری باشد بهتر است این کار را از کشورهای غربی و اروپایی انجام دهد که در این زمینه پیشروتر و پیشرفته‌تر هستند. دلیل اصلی این موضوع نیز همان عدم شناخت است. یعنی این عده نیز چندان روسیه را نمی‌شناسند، اگر به شکل دقیق و فنی بسیاری از فناوری‌ها را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که روسیه اگر در بسیاری از آنها جلوتر از اروپا نباشد، عقب‌تر هم نیست. روس‌ها در بسیاری از صنایع پیشرو و خودکفا هستند.

وی در پاسخ به سوالی در مورد میزان توانایی روسیه برای تامین نیازهای اقتصادی ایران بیان کرد: اینکه بگوییم یک کشور می‌تواند همه نیازهای اقتصادی ایران را تامین کند یک انتظار دقیق نیست. واقعیت این است که در بسیاری از زمینه‌ها ایران و روسیه می‌توانند همکاری بسیار جدی و نزدیکی داشته باشند. ایران می‌تواند بخش مهمی از نیازهای خود را در حوزه‌های تامین سرمایه و تامین فناوری و تکنولوژی از روسیه تامین کند.

بهمن همچنین گفت: ما نباید به رابطه با روسیه به عنوان رابطه وارداتی نگاه کنیم. ما می‌توانیم نگاه صادرات‌محور نیز داشته باشیم. در اقتصاد ایران هم مولفه‌ها و زیرساخت‌هایی وجود دارند که می‌توانند زمینه‌های صادرات به روسیه را فراهم کنند. بنابراین ما باید دیدگاه جامع، کامل و بلندمدتی به روابط تجاری با روسیه داشته باشیم و همچنین نقاط همکاری و بازارهای طرف مقابل را شناسایی کنیم.

کارشناس مسائل روسیه اضافه کرد: در روابط با روسیه بیش از آنچه روابط اقتصادی و تجاری حاکم باشد، نگاه سیاسی حاکم است. کمااینکه طی سال‌های گذشته ما حتی یک رایزن بازرگانی نیز در روسیه نداشتیم. اگر این موضوع را با کشوری مانند ترکیه مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که ترک‌ها در شهرهای مختلف روسیه رایزن بازرگانی دارند و به رغم همه اختلافاتی که با روس‌ها در زمینه مسائل سیاسی دارند ولی سطح مبادلات‌شان با روسیه بسیار بیشتر از ایران است.

وی افزود: مبادلات تجاری و اقتصادی ترکیه و روسیه در طی سال‌های اخیر سالانه حدود 30 تا 40 میلیارد دلار بوده است. اگر این رقم را با سطح مبادلاتی زیر 2 میلیارد دلاری ایران و روسیه مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که ما نتوانستیم از ظرفیت‌های اقتصادی خود و روسیه به درستی استفاده کنیم.